“Αλέξη παρακαλώ στείλε αυτό το κείμενο στην Καθημερινή” αρχίζει το email από τον πατέρα μου. Παλιότερα μου έδινε χειρόγραφα να καθαρογράψω και να στείλω με fax στον Οικονομικό Ταχυδρόμο όταν τον απασχολούσε κάτι. Λίγο πιο νέος να ήταν και θα ξεσπάθωνε στο Facebook φαντάζομαι. Πριν δυο χιλιάδες χρόνια θα υπαγόρευε και θα ψάχναμε τεχνίτη που να λαξεύει πέτρες. Η ουσία αλλάζει;
Έχω βαρεθεί να ακούω και να διαβάζω ότι “έχουμε ξεφτιλίσει την γλώσσα μας”. Γίνεται λέει “πιο φτωχή”, φταίνε τα κουμπιούτερ και οι κακοί οι ξένοι ιμπεριαλιστές. Ας το εξετάσουμε όμως κάπως πιο συγκεκριμένα:
- Η πρόσβαση στον δημόσιο διάλογο είναι πιο εύκολη από ποτέ άλλοτε. Ακόμα και με το πιο φτηνό κινητό τηλέφωνο μπορείς να βάλεις τις σκέψεις σου στο διαδίκτυο. Έχουν πολλές πιθανότητες να απλωθούν αν αξίζουν.
- Γράφουμε περισσότερο από ποτέ. Τόσο η συχνότητα, όσο και η ποσότητα γραπτών είναι ασύγκριτη με άλλες εποχές.
- Χρησιμοποιούμε μεγαλύτερες λέξεις. Αντίθετα με την λαϊκή σοφία σχετικά με αυτό το θέμα, οι επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι ακόμα και στο Twitter, ο μέσος όρος μεγέθους λέξης είναι μεγαλύτερος από ότι αλλού. Στο “Αμλετ” είναι 3.99 γράμματα ο μέσος όρος, στις ιστορίες του P.G.Wodehouse 4.05 και στο Twitter 4.8 (M.Liberman, Univ.of Pensylvania)
- Δεν μας ωθεί σε συντμήσεις και κομμένες λέξεις όπως νομίζαμε η νέα τεχνολογία. Αν εξετάσουμε τον ίδιο άνθρωπο σε διαφορετικά μέσα, τελικά τα ίδια κάνει παντού σε σχέση με την δικιά του αργκό. Παρόμοιες μελέτες (επίσης στο παν/μιο της Arizona) δεν εντοπίζουν διαφορές σε ποσοστό ρημάτων ή άλλων λέξεων που μεταφέρουν νόημα υποτίθεται περισσότερο.
Έχουμε τα καλύτερα Ελληνικά όλων των εποχών. Γιατί η γλώσσα είναι εργαλείο επικοινωνίας. Δεν ευθύνεται για την αποξένωση των ανθρώπων, ούτε προκάλεσε την αστυφιλία ή την οικονομική κρίση. Σαν να είναι καλύτερο να κλωσάς ένα κείμενο δέκα χρόνια και να βγάλεις ποίημα για Νομπέλ. Ε, δεν είναι. Όπου βρεθούν οι Έλληνες προσπαθούν να βρούνε τρόπους. Βάζει η γιαγιά Skype, μαθαίνει ο παππούς το Viber. Γράφουν σύντομα μηνύματα οκτώ φορές την ημέρα αντί να γράφουν γράμμα μια φορά τον μήνα.
Απορροφάμε τις διεθνείς εξελίξεις στον χώρο της τεχνολογίας και της επιστήμης, ενσωματώνουμε λέξεις και έννοιες από όλο τον κόσμο ταχύτατα. Η καθημερινή ανθρώπινη επικοινωνία δεν γίνεται έτσι. Γίνεται με τιτιβίσματα. Απλά, μικρά, τακτικά, πολλές φορές επαναλαμβανόμενα, φαινομενικά ανούσια, συναισθηματικές πατερίτσες που δίνουμε ο ένας στον άλλον, λάθη, υπερβολές, αντιγραφές… αντικατοπτρίζουν καλύτερα από ποτέ αυτό που είμαστε. Σε βάθος χρόνου σε καταλαβαίνω, δεν περιμένω το λογοτεχνικό αριστούργημα μια φορά την εβδομάδα.
Αν θέλετε να μου πείτε ότι “έχουμε ξεφτιλίσει τα Ελληνικά” λοιπόν, πείτε μου μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο που ήταν “καλύτερα” να το συζητήσουμε.
