Όλες οι έρευνες δείχνουν ότι η ανεργία στην Ελλάδα είναι διαρθρωτική με αυξητικές τάσεις. Διαρθρωτική ανεργία σημαίνει ότι το πρόβλημα δεν είναι αν έχεις πτυχίο. Το πρόβλημα είναι αν είσαι σε θέση να καλύψεις επαρκώς συγκεκριμένες ανάγκες σε συγκεκριμένους τομείς της αγοράς, ώστε να σε προσλάβουν εργοδότες που θα εκτιμήσουν εσένα ή τις γνωριμίες σου, με στόχο να πουλήσουν τις υπηρεσίες σου στους πελάτες τους (target group).
Το ότι η ανεργία παρουσιάζει αυξητικές τάσεις σημαίνει ότι τα επόμενα χρόνια θα κλείνουν περισσότερες επιχειρήσεις απ’ όσες θα ανοίγουν και ότι οι επιχειρήσεις θα κάνουν περισσότερες απολύσεις παρά προσλήψεις και περισσότερες συγχωνεύσεις παρά «τεκνοποιήσεις» νέων θυγατρικών. Για να βάλουμε και λίγο αέρα παγκοσμιοποίησης, η νέα μόδα είναι ολόκληρα τμήματα πολυεθνικών και μεγάλων εταιρειών να μεταφέρονται σε τρίτες χώρες, με χαμηλότερο λειτουργικό κόστος. Για παράδειγμα, το 20% των εργασιών μιας ευρωπαϊκής τράπεζας, όπως η μηχανογράφηση, το dealing room και το τηλεφωνικό κέντρο, ας βρίσκεται στην Ινδία ή σε χώρα της άπω ανατολής! Δε θέλει κόπο, θέλει τόπο με χαμηλά ημερομίσθια…
Μέσα σε τέτοιο χαμό είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσεις εγκαίρως τι θέλεις να κάνεις στη ζωη σου. Γιατί μόνο εάν κάνεις κάτι που πραγματικά σ’ αρέσει έχεις ελπίδα να το κάνεις καλύτερα απ’ τους άλλους και να επιβιώσεις.
Βέβαια, ο Charles Handy συνειδητοποίησε τι θέλει μόνο όταν είχε φτάσει στα 45 του! Στο βιβλίο του Ο ελέφαντας και ο ιρύλλος παρουσιάζει πώς ξεκίνησε την επαγγελματική διαδρομή του, με βήματα ελέφαντα, σε μια εταιρεία-κολοσσό, όπως η Shell, και πώς πέρασε με πεταγματάκια ψύλλου στο ελεύθερο επάγγελμα του ανεξάρτητου συγγραφέα και ομιλητή.
Ας ξεκαθαρίσουμε απ’ την αρχή ποιος είναι ελέφαντας και ποιος είναι ψύλλος: «Ελέφαντας» είναι κάθε μεγάλη εταιρεία που εμπνέει σιγουριά και ασφάλεια, αλλά πάσχει από δυσκαμψία και χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες. «Ψύλλος» είναι κάθε μικρή επιχείρηση ή ελεύθερος επαγγελματίας. Αυτός χοροπηδά ανάμεσα στις βαριές πατημασιές των ελεφάντων. Οι ψύλλοι είναι ευάλωτοι στις αρνητικές συγκυρίες και τις οικονομικές κρίσεις, αλλά έχουν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα: μετακινούνται και πηδούν πιο γρήγορα και πιο ψηλά από τους ελέφαντες ή ακόμη και πάνω στους ελέφαντες (προσπαθώντας να αποδείξουν ότι δεν είναι ελέφαντες!), με ένα κάποιο ρίσκο βέβαια. Οι εργαζόμενοι σε εταιρείες-ελέφαντες απολαμβάνουν τη σιγουριά με τίμημα την ελευθερία κινήσεων, οι εργαζόμενοι ως ψύλλοι απολαμβάνουν την ελευθερία κινήσεων με τίμημα τη σιγουριά.
Το ζητούμενο είναι τι ταιριάζει περισσότερο στη δική σου ιδιοσυγκρασία. Τι σου πάει εσένα. Γράφει ο Handy σε κάποιο σημείο: «Η αυτογνωσία θεωρούταν το υπέρτατο αγαθό για τους αρχαίους Έλληνες. Γι’ αυτόν το λόγο είχαν χαράξει αυτή τη λέξη στο ναό του Απόλλωνα στη Δήλο. Τώρα πια πιστεύω ότι είναι πολύ δύσκολο να επιτύχεις την αυτογνωσία, αν δεν έχεις μπει προηγουμένως στη διαδικασία να γνωρίσεις τι δεν είσαι πραγματικά. Χρειάζεται χρόνος, αλλά κάπου εκεί, γύρω στα 45 μου, είχα σχεδόν φτάσει στην αυτογνωσία, αφού πρώτα είχα σβήσει αρκετούς ρόλους και καριέρες από τη λίστα μου».
Αυτή είναι λοιπόν η εξέλιξη; Αυτή είναι η επιτυχία; Να περιμένεις να γίνεις 40 για να ανακαλύψεις τα αληθινά σου ταλέντα; Αν υπάρχει Θεός κι αν γίνει ποτέ η Δευτέρα Παρουσία, ένα πράγμα θα σε ρωτήσει σίγουρα, αγαπητέ αναγνώστη: «Τι έκανες με τα ταλέντα που σου ‘δωσα; Τα αξιοποίησες ή τα χαράμισες;».
Από το βιβλίο Πώς θα γίνεις πλούσιος (και σε χρόνο)
