Ο Διόνυσος ΔΕΝ ήταν θεός του κρασιού!

Διαβάζω στο “Διόνυσος:  Ιστορία της λατρείας του Βάκχου” (H. Jeanmaire) και εκπλήσσομαι:

“Όλαι αί ένδείξεις όδηγοΰν είς τήν παραδοχήν ότι οί “Ελ­ληνες δέν έδέχθησαν τον Διόνυσον ώς θεόν τοϋ οΐνου. Ή καλ­λιέργεια τής άμπέλου είναι παλαιά είς τήν περιοχήν τοϋ Αιγαί­ου  ήτο γνωστή ήδη άπό τής μινωικής έποχής. Αί μυθολογικαί διηγήσεις περί τής καταγωγής τής λατρείας τοϋ Διονύσου δέν περιλαμβάνουν ύπό τήν παλαιοτέραν μορφήν των νύξεις περί εισαγωγής ή έφευρέσεως του οΐνου.

Έξαίρεσιν άποτελεΐ ό μύ­θος ό αναφερόμενος εις τήν άρχικήν λατρείαν του Διονύσου εις Ίκαρίαν, εν τών κυριοτέρων κέντρων εισαγωγής κλημάτων εις Άττικήν. Ό μΰθος αύτός άποδίδει εις τήν μέθην, ώς έπακό- λουθον τής χρήσεως τοϋ νέου ποτοϋ τό όποιον εισήγαγε ό Ίκάριος κατά προτροπήν τοϋ Διονύσου, τά αποτελέσματα τά ό­ποια έλεγον ότι όφείλοντο εις τήν μανίαν πού ό θεός ένέπνεε. Και άλλωστε μόνον μέ ασαφή και μεταγενέστερα έρμηνευτικά σχόλια δυνάμεθα νά έρμηνεύσωμεν τούς κυριωτέρους διονυσια­κούς μύθους τούς αναφερομένους εις τήν άμπελον και τό προϊόν της.

Εις τήν Άττικήν επίσης αί κυριώτεραι έορταί εις τάς ό­ποιας μετέχει ό Διόνυσος εορτάζονται εις ήμερομηνίας, αί όποΐ- αι δεν άνταποκρίνονται εις τον έτήσιον κύκλον τών ασχολιών τών άμπελουργών. Ουδεμία έορτή, ειδικώς, δεν συμπίπτει μέ τήν περίοδον τοϋ τρυγητού. Ουτε ή καλλιέργεια τής άμπέλου, οΰτε ή παραγωγή τοϋ οΐνου, έξ άλλου, δεν φαίνεται νά υπήρξαν αίτίαι ιδιαιτέρας ειδικώς ιεροτελεστίας. Ή έορτή τής Αιώ­ρας ή οποία σχετίζεται προς τήν Ήριγόνην, κόρην τοϋ Ίκαρίου, αποκαλύπτει μίαν κοινήν άγροτικήν θρησκευτικήν έορτήν μέ σκοπόν τήν προστασίαν τής καλλιεργείας τών οπωροφόρων ή τήν έξασφάλισιν τής επιτυχίας της : έκρεμοϋσαν άπό τους κλάδους κούκλες, και προφανώς και προσωπεία, και αί νέαι αίωροϋντο είς άνάμνησιν τής αυτοκτονίας τής Ήριγόνης δι’ ά-παγχονισμοϋ.

Ό Διόνυσος συνδέεται πολύ έπιφανειακώς μέ τάς μυθολογικάς αύτάς διηγήσεις δια των οποίων έρμηνεύεται ή προέλευσις τής λατρείας’ μάλιστα είς μερικάς δέν εμφανίζεται καθόλου. “Οσον δια τά θαύματα ή τα θεωρούμενα ώς θαύματα, τά όποια είς πολλά μέρη έλάμπρυνον τάς έορτάς τάς άφιερωμέ- νας είς τον θεόν, δπως είς Τέων, “Ανδρον, “Ηλιδα και ΐσως τήν Κόρινθον, όπου άπό τάς κρήνας έρρεεν οΐνος ή έγέμιζαν μέ αυ­τόν μεγάλα άγγεϊα, παρ’ δ,τι έκ των προτέρων σφραγισμένα, ήσαν βεβαίως ταχυδακτυλουργίαι χρονολογούμεναι άπό τής ε­ποχής κατά τήν οποίαν παρεδέχοντο γενικώς τον Διόνυσον ώς θεόν του οΐνου.”