Βαρουφάκης, ο Καζάκης και το νέο Κύμα οικονομολόγων για παράθυρα και blog

Ο φίλος ήταν έξαλλος.   Διάβασε μια ακόμα δημοφιλή περίληψη του Γιάννη Βαρουφάκη από αυτές που κυκλοφορούν ευρέως.  “Αυτά που γράφει είναι ανόητα” διαμαρτυρόταν με το δίκιο του.   “Το θέμα είναι πολύ πιο πολύπλοκο και ο άνθρωπος δεν έχει ιδέα από αυτόν τον συγκεκριμένο κλάδο.”   Ήταν από αυτά τα άρθρα που ανεβάζουν φίλοι σε τοίχους άλλων φίλων στο facebook με σχόλια όπως “διάβασε αυτό και θα καταλάβεις“…   Το ίδιο γίνεται και με τα βίντεο του Καζάκη.   “Η καλύτερη οικονομοτεχνική ανάλυση που έγινε ποτέ για την Ελλάδα” τιτλοφορείται ένα βίντεο.  Οι άνθρωποι έχουν γίνει αστέρες ενός ασαφούς κινήματος.

Όταν το blog του Greg Mankiw πρωτογνώριζε επιτυχία το κοιτούσα με ενδιαφέρον.  Μετά ήρθε και ο Paul Krugman στην Ελλάδα, τον γνώρισα για λίγο σε ένα ασανσέρ και αποφάσισα να αναλύσω τι έγινε στον κλάδο των οικονομικών.  Και οι δυο απέκτησαν μεγάλο online κοινό και μάλιστα από χιλιάδες ακαδημαϊκούς οι οποίοι πλακώνονταν στα σχόλια κάθε φορά.   Εντυπωσιακό και άξιο μελέτης.

Να ομολογήσω ότι για πολύ καιρό ήμουν επηρεασμένος από την “εναλλακτική” σκέψη στο θέμα.   Στο “the tao of physics” ο Φρίτζοφ Κάπρα πιάνει μια μια τις επιστήμες και τις ξεσκίζει για να δείξει ότι έχουν φτάσει σε σημείο καμπής.  (Τέλη ’70 αυτά…)  Με έπεισε και το είχα αφήσει εκεί για χρόνια.   Ούτε οι αντίστοιχες δικές μου σπουδές με άλλαξαν στο θέμα.   Η οικονομική θεωρία, πόσο μάλλον στα μακροοικονομικά, χωρίζεται σε τρεις βασικές σχολές και παίρνεις όποια σε βολεύει κάθε φορά.   Δεν υπάρχει “αντικειμενική αλήθεια”, είναι σαν να ψάχνουμε στο Cern για αντιύλη…  Θέλεις πιο πολύ πληθωρισμό;  Πιο λίγο;  Έμφαση στην ανάπτυξη;  Έμφαση στην κρατική παρέμβαση;   Ψώνισε ένα από τα λόμπι και μαζί τα αντίστοιχα επιχειρήματα.  Διαβάστε για παράδειγμα εδώ, διαφορετικούς τρόπους να σκεφτούμε για το θέμα του εθνικού χρέους. http://worthwhile.typepad.com/worthwhile_canadian_initi/2012/01/the-30-years-debt-burden-non-war.html

Βολικό για συζήτηση καφενείου, προβληματικό όταν φτάνει η Ελλάδα εδώ που έφτασε.    Γιατί ακόμα και τελείως άγνωστοι οικονομολόγοι μπορούν να ξεκινήσουν ένα ιστολόγιο όπως το http://www.themoneyillusion.com/ το οποίο ουσιαστικά γέννησε μια νέα σχολή οικονομικής θεωρίας από το τίποτα.   Μαζί με τα επιχειρήματα ψωνίζεις και τα αντίστοιχα νούμερα.   Άλλος επιμένει ότι το ΑΕΠ πρέπει να το μετράμε έτσι, άλλος αλλιώς.   Το ποσοστό ανεργίας;   Μπορείς να κάνεις διδακτορικό (έχουν γίνει πολλά) στο πως το μετράει ο καθένας και γιατί.  Το ενδιαφέρον είναι ότι ιδέες που γεννιούνται σε τέτοια ιστολόγιο καταλήγουν στην πολιτική.   Δηλαδή καταφέρνουν να αποκτήσουν κύρος και να απασχολήσουν την κοινή γνώμη.  Καλό παράδειγμα το “αποδεκτό” επίπεδο πληθωρισμού.   Μας είχε μπει μια ιδέα ότι πρέπει να κινείται γύρω στο 2%.   Τι θα γινόταν όμως αν το αφήναμε να φτάσει το 5%;   Στις ΗΠΑ προσπαθούν να μαντέψουν τις επιπτώσεις μιας τέτοιας κίνησης – σκέψης που άρχισε στο money illusion.

Βέβαια και πολλές τέτοιες προσπάθειες “πληροφόρησης” είναι καθοδηγούμενες.   Κινήματα για την μείωση της φορολογίας, ειδικά της φορολόγησης πολύ πλούσιων ανθρώπων είναι λογικά ύποπτα ακόμα και αν υπάρχουν βάσιμα οικονομολογικά επιχειρήματα.   Δεν είναι δύσκολο να φανταστείς ένα λόμπι να χρηματοδοτεί την παραγωγή πληροφοριών που το συμφέρει.  Γιατί – ειδικά στα μακροοικονομικά – δεν “αποδεικνύεται” ποτέ κάτι.   Ποιος ξέρει πραγματικά τι θα γίνει αν αρχίσει μια χώρα να τυπώνει περισσότερα λεφτά;   Πως θα αντιδράσει η βιομηχανία σε μια αλλαγή κυβερνητικής πολιτικής μακροπρόθεσμα;   Πως θα επηρεάσει την ανεργία μια μεγάλη επένδυση σε έναν συγκεκριμένο κλάδο;     Όσοι διευθύνουν κεντρικές τράπεζες πληρώνονται πολλά λεφτά επειδή η δουλειά τους είναι να κάνουν ότι βγάζουν νόημα από όλα αυτά!   Να ανεβάσουμε ή να μειώσουμε τα επιτόκια;

Όταν γίνουν πολύπλοκα τα πράγματα υπάρχουν πάντα κάποιοι που πρεσβεύουν την δραματική απλοποίηση και το μήνυμα έχει πάντα επιτυχία σε μερίδα του κοινού.   Να γυρίσουμε στον χρυσό λέει ο Αυστριακής σχολής οικονομολόγος.     Φαίνεται ότι η θεωρία των μακροοικονομικών κάνει κύκλους.   Άλλοτε σχεδόν αναρχία και άλλοτε  φαίνεται να συμφωνούν λίγο περισσότερο σε κάποια βασικά.   Τώρα είμαστε όμως σε φάση αυξανόμενης αναρχίας πάλι και τα ιστολόγια το αντικατοπτρίζουν.     Οι επικές μάχες μεταξύ Summers, Wolf, Krugman και άλλων οικονομολόγων που έχουν γίνει φίρμες, είναι ακαδημαϊκά ενδιαφέρουσες αλλά πρακτικά εκνευριστικές για κάποιον που μόλις έμεινε άνεργος ή τον συνταξιούχο που έμεινε με τα μισά από τα λίγα που έπαιρνε με υπόκρουση τέτοιες οικονομικές θεωρίες.

Καταλήγουμε δηλαδή στο Ying και το Yang πάλι…  εδώ μια υπεράσπιση του κλάδου και εδώ μια μετρημένη αναθεώρηση των κοινωνικών επιπτώσεων της επιστήμης αυτής.   Αλλά καλύτερα απολαύστε μια εναλλακτική ματιά στα οικονομικά στο παρακάτω βίντεο.