(Απόσπασμα από το βιβλίο “Τζουμερκιώτικοι Δημοτικοί Αντίλαλοι”)
“Ο χορός «Κύκλες», ή «Καγκελάρι», ή «Μπαριαχτάρης» είναι η σπου δαιότερη χορευτική εκδήλωση της χρονιάς στα Τζουμερκοχώρια. Σοβαρός, μεγαλοπρεπής, επιβλητικός και καθολικής συμμετοχής χορός ανοίγει την αυλαία του ολονύκτιου γλεντιού. Οι σεβαστότεροι στην ηλικία και γνώστες του χορού και του τραγουδιού αρχίζουν το χορό και το τραγούδι και οι επόμενοι ακολουθούν το ρυθμό του χορού, επαναλαμβάνοντας κάθε στίχο των πρωτοχορευτών. «Τα τραγούδια που με αυτόν τον τρόπο τραγουδιού νται και χορεύονται, δηλ. να λέει ο πρώτος ή και κάποιος άλλος ένα στίχο και να τον ξαναλένε οι άλλοι χορευτές, θυμίζουν τον αρχαίο «διθύραμβο» και αρχαίοι χοροί σωθήκανε μέσα στη ζωή του νεότερου Έλληνα» γράφει ο Ηλίας Βουτιερίδης («ΑΡΧ. ΕΛ. ΛΥΡΙΚΟΙ», σελ. 21,22).
Χορός και τραγούδι έχουν τις ρίζες τους στις αρχαίες γιορτές της Δή μητρας και της Περσεφόνης. Τελικά συνδέθηκαν με τις γιορτές του Διό νυσου, του Θεού της βλάστησης, του αμπελιού και του κρασιού και από το άσμα-τραγούδι του, τον διθύραμβο, λεγόταν ο χορός διθυραμβικός. Ο Όμηρος (Ιλ., Σ.,στ. 590 κ.ε.) τον περιγράφει: «Αγόρια και κορίτσια, πια σμένα χέρι-χέρι χορεύουν κυκλικά σε μία σειρά και άλλοτε χωρισμένα σε δύο σειρές («κατά στίχας») απέναντι τους πρόσωπο με πρόσωπο». Ο χο ρός δηλ. χορευόταν πρώτα σε σχήμα κύκλου, αφού χορευόταν γύρω από το βωμό του Θεού και συνέχεια διπλωνόταν, έκανε δίπλες, διπλογυρί-σματα. Ο Πλούταρχος («ΘΗΣΕΥΣ», 21) μας πληροφορεί «ότι τον πρω-τοχόρεψε ο Θησέας στη Δήλο με τα αγόρια και τα κορίτσια, ως ευχαρι στήρια τελετή γύρω στο βωμό του Απόλωνα, για τη σωτηρία τους από τον Μινώταυρο στην Κρήτη και ότι στην εποχή του -2ος αιώνας μετά Χρι-στόν- ακόμη χορεύεται στη δήλο, όπως ακριβώς ήταν οι περιστροφικοί δρόμοι και οι διαβάσεις (αναδιπλώσεις) του Λαβύρινθου με κάποιο ρυθ μό, που έχουν οι περιστροφικές και αραιές κινήσεις των χορευτών». Ο Παυσανίας («ΒΟΙΩΤΙΚΑ», 20,3) τον ονομάζει «χορό της Αριάδνης» και η Δόρα Στράτου («ΑΡΧ. ΠΑΡΑΔ. ΧΟΡΟΙ») «Γέρανο», ή «Αγέρανο», «Λαβύρινθο» και «χορό του Θησέα».
httpv://www.youtube.com/watch?v=MNBkVq5WlUY
Οι επίσημες δημόσιες γιορτές του Διόνυσου στην αρχαία Αθήνα, σύμ φωνα με το αττικό εορτολόγιο, γινόταν σε αμετακίνητες ημερομηνίες μέ σα στο χρόνο. Η σπουδαιότερη και αρχαιότερη γορτή του Διόνυσου ήταν τα «Ανθεστήρια» διάρκειας τριών ημερών. Τα χαρακτηριστικά αυτά κρά τησε η πράδοσή μας ζωντανά στο τελετουργικό του χορού μας: Γίνεται ο χορός χωρίς μετακίνηση την ίδια ημερομηνία, μία φορά το χρόνο και στον ίδιο χώρο. Και η διάρκεια του πανηγυριού μας ήταν τριήμερη.”
Για έναν κατάλογο των πανηγυριών στα Τζουμέρκα πατήστε εδώ και μην ξεχνάμε το δικό μας ετήσιο φεστιβάλ.. Το βίντεο είναι από την Ροδαυγή αλλά υπάρχουν και από πολλά άλλα χωριά αντίστοιχα δείγματα στο YouTube.
