Πέρα από την οικογένεια και τις φιλίες μας, ποιους άλλους έχουμε όμως ως πρότυπα στις σχέσεις μας; Τα βιβλία; Τον κινηματογράφο; Την τηλεόραση; Τα περιοδικά; Ο κόσμος μας κατακλύζεται από (!) ιλουστρασιόν σχέσεις στα περιοδικά και γλυκανάλατες αισθηματικές ταινίες. Τίποτε από τα δύο δεν αντικατοπτρίζει τις πραγματικές σχέσεις, ωστόσο πολλές δυσκολευόμαστε να μην παρασυρθούμε από την ψευδαίσθηση.
Οι επιρροές μπορούν να πάρουν πολλές μορφές. Η θρησκεία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η εκπαίδευση, η λογοτεχνία και ούτω καθεξής μας επηρεάζουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Κάθε στοιχείο του πολιτισμού μας έχει τη δυνατότητα να μας διδάσκει κάτι για τον έρωτα και τις σχέσεις, αλλά σήμερα, περισσότερο από ποτέ, τα θετικά μηνύματα φαντάζουν είδος υπό εξαφάνιση. Αν, για παράδειγμα, καθόσασταν επί μία εβδομάδα και αναλύατε το περιεχόμενο κάθε τηλεοπτικής είδησης που αφορούσε τις σχέσεις, τι είδους μηνύματα θα λαμβάνατε; Προφανώς ότι τα στήθη υπερτερούν πάντα του μυαλού. Ή πως. πρέπει να ξεζουμίζετε τους πρώην σας. Α, βέβαια. και ότι το μέγεθος είναι το παν. Και ότι οι βίαιες σχέσεις των διασήμων πουλάνε. Αν μεταφέρεις την τηλεόραση στη ζωή σου, την έβαψες.
Παλιότερα, η θρησκεία παρείχε ένα ισχυρό ηθικό πλαίσιο στις σχέσεις και στο γάμο. Ακόμα και αν διαφωνείτε με το κεντρικό μήνυμα της Εκκλησίας (κάτι αντίστοιχο με τον προβληματισμό τουΌμερ Σίμπσον* «Γιατί να περνάω τη μισή Κυριακή μου ακούγοντας κάποιον να μου λέει πώς θα πάω στην Κόλαση;»), δεν μπορείτε ωστόσο να αρνηθείτε το γεγονός ότι κάποιες από τις ομορφότερες και πιο θερμές απόψεις για τον έρωτα περιλαμβάνονται στα κηρύγματά της. Σε καμία περίπτωση δε θέλω να φανεί σαν να σας κάνω κατήχηση, αλλά έχει ενδιαφέρον να αναλογιστούμε τι γεμίζει το κενό που αφήνει η θρησκεία.
Ποιος μας διδάσκει σήμερα για τις σχέσεις και τον έρωτα; Η σεξουαλική αγωγή βρίσκεται ευτυχώς υψηλά στις προτεραιότητες του σχολικού προγραμματισμού, αλλά συνήθως ενημερώνει ελάχιστα τα παιδιά για το τι σημαίνει ενήλικη σχέση από συναισθηματική άποψη. Τα περισσότερα δεκάχρονα μπορούν να φορέσουν προφυλακτικό σε μία μπανάνα, αλλά πολύ λίγα παιδιά θα λάβουν την παραμικρή πολύτιμη συμβουλή σε ό,τι αφορά τις σχέσεις, τον έρωτα και τη δέσμευση. Επιπλέον, η κυβέρνηση αποφεύγει συνήθως κάθε είδους ηθική καθοδήγηση -αποτελεί ακανθώδες πολιτικό ζήτημα, χώρια που όλοι μας αντιμετωπίζουμε με έντονη καχυποψία τις υποδείξεις για το πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε.
Οπότε, εναπόκειται στη λογοτεχνία και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης να μας καθοδηγήσουν. Δυστυχώς, οι αληθινές σχέσεις δεν είναι ένα θέμα που μπορεί να πουλήσει στην τηλεόραση ή να κάνει συναρπαστικό ένα βιβλίο. Δεχόμαστε τρομερά ανάμεικτα μηνύματα απ’ όσα βλέπουμε και διαβάζουμε. Η συγγραφέας και κωμικός Σάρον Χόγκαν το θέτει πολύ έξυπνα:
«Οι ρομαντικές κωμωδίες είναι χαριτωμένες, είναι όμορφες, αλλά στην ουσία λένε ψέματα, γι’ αυτό μας αρέσουν. Μερικές φορές, μπορούν να σας βοηθήσουν να αποδράσετε για λίγες ώρες, κάνοντας σας να πιστέψετε ότι έτσι είναι όντως η ζωή. Μόνο που δεν είναι. Κι αυτό επειδή κανείς δε βλέπει πώς είναι το ζευγάρι της κομεντί δέκα χρόνια μετά, όταν έχουν σταματήσει να κάνουν σεξ επειδή ο ένας έχει διαρκώς τα νεύρα του που η καριέρα του δεν είναι αυτή που θα ήθελε, ενώ η άλλη έχει γίνει σαν γουρούνα».
Καταπώς επίσης φαίνεται, οι καλές σχέσεις δε φέρνουν επίσης νούμερα στην τηλεθέαση. Όπως μας εξηγεί η σεναριογράφος Λίζα Χόλντσουορθ:
«Ο έρωτας και το ρομάντζο αποτελούν το βασικό καμβά των περισσότερων τηλεοπτικών σειρών και κινηματογραφικών ταινιών. Οι συγγραφείς όμως δεν ενδιαφέρονται τα ζευγάρια να είναι μαζί. Θέλουμε να τους κρατάμε χώρια όσο περισσότερο γίνεται. Γι’ αυτό τα τηλεοπτικά ρομάντζα είναι γεμάτα σπαρακτικές παρεξηγήσεις και ανυπέρβλητα εμπόδια.
Οι συγγραφείς μάς βάζουν να συντονιζόμαστε τη μία εβδομάδα μετά την άλλη (τη μία σεζόν μετά την άλλη, σε ορισμένες περιπτώσεις) με την ελπίδα να δούμε το επεισόδιο στο οποίο… θα τα βρουν επιτέλους! Αλλά η αλήθεια είναι ότι από τη στιγμή που θα πουν “σ’ αγαπώ” και φιληθούν, εμείς, οι συγγραφείς, χάνουμε το ενδιαφέρον μας. Ή τους χωρίζουμε και φτου και πάλι απ’ την αρχή, μέχρι να αποφασίσουμε να τους σμίξουμε ξανά.
Στην πραγματικότητα, αυτό που κάνουμε εμείς οι συγγραφείς είναι να δίνουμε ένα φριχτό πρότυπο για τις πραγματικές σχέσεις. Τι να πει κανείς για όλες αυτές τις γελοίες παρεξηγήσεις που κρατάνε υποτίθεται το ζευγάρι χώρια; Θα μπορούσαν να λυθούν με λίγη καλή επικοινωνία. Όσο για τα ανυπέρβλητα εμπόδια; Θα μπορούσαν να είναι προειδοποιητικά σημάδια ότι το συγκεκριμένο ζευγάρι δε θα έπρεπε να είναι καν μαζί. Το χειρότερο που κάνουμε είναι ότι αφήνουμε τον κόσμο να πιστεύει πως, από τη στιγμή που το ζευγάρι σμίξει, τότε θα είναι όλα μέλι γάλα και δε θα χρειάζεται να τους παρακολουθούμε άλλο πια, τη στιγμή που όλοι ξέρουμε πως τότε ξεκινάει το πραγματικό έργο».
MADELEINE LOWE – ΒΡΕΣ ΤΟΝ ΠΡΙΓΚΙΠΑ ΣΟΥ
