Πώς πήρα την επιμέλεια των παιδιών μου

Αν μου έδιναν και από ένα ευρώ κάθε φορά που με ρωτούσαν «καλά, πως πήρες εσύ, ένας μπαμπάς την επιμέλεια των παιδιών;» θα είχα αρκετά ευρώ για να το βγάλω σε βιβλίο. Γιατί προφανέστατα δεν υπάρχει λυσσάρι, ούτε περίληψη που να μπορώ να πω στα γρήγορα στο ταμείο του σουπερμάρκετ που με ρώτησε η κυρία. (Ίσως γιατί δεν καταλάβαινε ποιος πρόσεχε τα τρία παιδιά μου ενώ ταυτόχρονα ήταν μαζί μου και δυο γειτονόπουλα εκείνη τη μέρα.)

Πολλοί, πάνω στα άγρια πάθη ενός διαζυγίου, νομίζουν ότι ζούνε σκηνές από το «Ρόκυ». Συνήθως εκείνο που ο κακός Ρώσος, με όλες τις βοήθειες του κόσμου τελικά χάνει από τον ήρωα που προπονείται μόνος στα χιόνια αλλά έχει το δίκιο με το μέρος του… Ε, δεν είναι έτσι. Καθόλου. Η καλύτερη περίληψη που μπορώ να κάνω επιγραμματικά είναι η εξής:

1. Δεν «έχεις» την επιμέλεια.  Ανά πάσα στιγμή, ειδικά αν είσαι πατέρας μπορείς να την χάσεις.  Και νομικά και πρακτικά μιλώντας, είσαι διαρκώς υπό αίρεση.  Κάθε δικαστής, σε κάθε έφεση σε κοιτάζει σαν να είσαι εξωγήινος. «Καλά, πως έγινε και έχασε την επιμέλεια η μητέρα;» αν θυμάμαι καλά ήταν τα λόγια της τελευταίας που είδα εγώ σε μια από τις πολλές εφέσεις, ενστάσεις και νέες αιτήσεις που αντιμετώπισα ως τώρα.

2. Δεν «παίρνεις» την επιμέλεια. Η επιμέλεια, σαν λογική και σαν πράξη είναι μια υποχρέωση από το νομικό μας σύστημα. Πρέπει να είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι είσαι η καλύτερη επιλογή για τα παιδιά. Είσαι; Σκέψου το θέμα από τη σκοπιά των παιδιών. Όχι έτσι γενικά. Το καθένα ξεχωριστά. Η κόρη σου έχει αρκετά σημεία επαφής μαζί σου ή μήπως σκέφτεσαι μόνο τον γιο σου; Είναι άπειρα τα θέματα, πρακτικά και ψυχολογικά αν το δεις έτσι.

3. Δεν «αγοράζεις» την επιμέλεια. Κανένας δικηγόρος, όσο ξακουστός και να είναι, δεν μπορεί μόνος του να τουμπάρει υπόθεση επιμέλειας. Κάπως σαν την διαιτησία στο ποδόσφαιρο είναι. Μπορεί να σημαδέψει ένα ματς, μπορεί να επηρεάσει μια κρίσιμη φάση. Αλλά μακροπρόθεσμα, με πουλημένη διαιτησία ή τις καλύτερες εγκαταστάσεις, μόνο αν και η ομάδα είναι μια από τις καλύτερες θα τα καταφέρεις. Κι αν η πρώην γυναίκα σου είναι τόσο καλή και οι διαφορές μεταξύ σας τόσο μικρές, μήπως πρέπει να ξανασκεφτείς γιατί έχεις τέτοιο κόλλημα να πάρεις την επιμέλεια;

Η ταινία, αν θέλεις να το δεις σαν ταινία, δεν είναι «Ρόκυ». Δεν περνάει σε γρήγορο flash back το οδυνηρό knock out. Δεν γίνεται με μουσική «Eye of the Tiger» σε πέντε λεπτά η προπόνηση. Σε βάθος χρόνων παίζει αυτή η ταινία.  Με άπειρη υπομονή και μεγάλα διαστήματα χωρίς δράση. Με ρυθμό από Αγγελόπουλο και χιλιάδες ανάπαυλες που σε δοκιμάζουν. Όταν σου λέει το αφεντικό ότι απολύεσαι γιατί έβαλες προτεραιότητα το πρόγραμμα των παιδιών και πρέπει να βρεις άλλο τρόπο να ζήσεις. Όταν σου λέει ο πατέρας σου να εγκαταλείψεις την προσπάθεια γιατί «κανείς πατέρας δεν παίρνει επιμέλεια, χαραμίζεις τη ζωή σου». Όταν σου λέει το παιδί σου κάτι συγκινητικό για να σε στηρίξει και σε πιάνουν τα κλάματα από τον φόβο ότι τελικά μπορεί να το έβαλες και αυτό σε ένα τρυπάκι που δεν έπρεπε.

Πως παίρνεις επιμέλεια; Φαντάσου έναν λαβύρινθο τεράστιο. Σε κάθε διασταύρωση έχεις μια ευκαιρία να πάρεις την σωστή απόφαση.  Κάποια στιγμή φτάνεις σε ένα δικαστήριο. Κοιτάνε όλες σου τις αποφάσεις και σκέφτονται:  «εκείνη η απόφαση ήταν η καλύτερη για τα παιδιά;» Δεν είναι σαν τον Ρόκυ. Τρως μπουνιές και στέκεσαι. Πέφτεις και ξανασηκώνεσαι. Αλλά δεν έχει δραματικό τελευταίο γύρο με knock out. Δεν θέλεις να βγάλεις knock out τον/την πρώην, θέλεις να βελτιωθεί και να συνεννοηθείτε για να ζήσουμε όλοι καλύτερα. Πιο πολύ σαν τον Κόμη Μοντεχρήστο είναι η υπόθεση. Περνάς μέρες και χρόνια με επιμονή να βελτιωθείς, να ετοιμάσεις, να προετοιμάσεις, να σκέφτεσαι κάθε λεπτομέρεια που μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσεις. Μαθαίνεις ξιφομαχία πολεμώντας τις σκιές σου με στόχο να μην υπάρχουν πια σκιές, να μην χρειαστεί ποτέ να ξιφομαχήσεις, να είσαι ένας ήρεμος, χαρούμενος και ισορροπημένος άνθρωπος.

Πως πήρα εγώ προσωπικά την επιμέλεια; Δεν ξέρω! Θέλω να πιστεύω ότι είναι επειδή πήρα τις σωστές αποφάσεις. Επειδή δεν ενήργησα ποτέ εν θερμώ. Έδειξα άπειρη υπομονή. Για πολλά χρόνια, με πολύ οργανωμένο τρόπο περνούσα τουλάχιστον δυο ώρες το πρωί πριν ξυπνήσουν και άλλες τόσες αν άντεχα το βράδυ όταν είχαν κοιμηθεί να μαζεύω στοιχεία, να ταξινομώ αποδείξεις, να διαβάζω βιβλία παιδοψυχολογίας, να μιλάω με ανθρώπους. Επειδή έχω ένα τεράστιο δίχτυ οικογένειας και φίλων που με στήριξαν πρακτικά, οικονομικά και συναισθηματικά πέρα από οτιδήποτε θα μπορούσα να φανταστώ. Είχα έναν δικηγόρο πρώτα και πάνω από όλα φίλο μου και φίλο των παιδιών. Που ξενύχτησε, δεν πήγε διακοπές για εμάς και τα νοιάζεται όσο κι εγώ.  Πέρα από κάθε νομική, επιχειρηματική ή λογική βάση, ξέρει τι έφαγαν χθες αν χρειάζεται και το θυμάται στις ερωτήσεις μαρτύρων δυο χρόνια αργότερα. Επειδή ποτέ δεν είπαμε ψέμα πουθενά. Ούτε σε δικαστήριο, ούτε σε έγγραφα, ούτε στα παιδιά, ούτε καν στην πρώην μου που έκανε ότι μπορούσε για να με ρίξει εκτός ισορροπίας. Σκεφτόμασταν πάντα «πως θα μας κρίνουν σε δέκα ή είκοσι χρόνια τα παιδιά αν μάθουν αυτά που κάνουμε τώρα;» Δεν έκρυψα τίποτα, ακόμα κι όταν διάβαζα σε δικόγραφα τα μύρια όσα εναντίον μου σχετικά για άρθρα μου στο διαδίκτυο ή αναρτήσεις μου στο Facebook.

Αύριο μπορεί να βγει μια απόφαση και να μην έχω την επιμέλεια. Αν είμαι περήφανος για όσα έκανα σχετικά την τελευταία δεκαετία, είμαι ακόμα πιο περήφανος που δεν μου έχει γίνει αυτοσκοπός, ούτε σημαία. Εξ’ ου και τόσα χρόνια, τόσα άρθρα, τόσα blog και τόσα tweets, ποτέ δεν έχω αναφερθεί σε αυτό το θέμα ως τώρα. Αλλά σε αυτόν τον δυναμικό κόσμο που ζούμε, σας τα λέω αυτά έτσι ευθέως για να μου ρίξετε κάνα σκαμπίλι αν με δείτε να ξεφεύγω. Άνθρωποι είμαστε, λάθη κάνουμε. Για να μαθαίνουμε. Λάθος γάμους. Για να μαθαίνουμε. Και παιδιά. Κάνουμε και παιδιά. Ε, στα παιδιά όσο μπορούμε μαθαίνουμε χωρίς να κάνουμε λάθη στην πλάτη τους.

Κάνουμε και παιδιά. Ευτυχώς. Αν γινόμαστε καλύτεροι και μαθαίνουμε, όποιος και να’χει την επιμέλεια σε καλό θα τους βγει μακροπρόθεσμα.