…δύο υπερδυνάμεις, η Αμερική και η Ιαπωνία, διχογνωμούν για τον κυρίαρχο ρόλο τους στον Ειρηνικό ωκεανό. Ο πρόεδρος Ρούζβελτ εφοδιάζει με όπλα την Αγγλία -η οποία, στο μεταξύ, μαζί με τη Γαλλία, είχε κηρύξει τον πόλεμο στη ναζιστική Γερμανία-, ανυποψίαστος για τα ιαπωνικά σχέδια. Ο βομβαρδισμός της αμερικανικής βάσης στο Περλ Χάρμπορ από Ιάπωνες καμικάζι θα βάλει στο παιχνίδι του πολέμου και την Αμερική.
Η Αμερική, που μέχρι τότε διατυμπάνιζε σε όλη την υφήλιο την ουδετερότητά της, με το σύνθημα «Πρώτα η Αμερική», αναθεώρησε και, παίρνοντας θέση απέναντι στις φρικαλεότητες της ναζιστικής Γερμανίας, δήλωσε ξεκάθαρα πως θα βοηθήσει τους Συμμάχους. Ο γερμανικός λαός είχε ελάχιστη γνώση των φρικαλεοτήτων, καθώς ο Γκέμπελς, που ήταν υπουργός Πληροφοριών και Προπαγάνδας, είχε τον απόλυτο έλεγχο και δεν άφηνε περιθώρια προβολής ή αποκάλυψης των βδελυρών και αποτρόπαιων πράξεων.
Αντίθετα, οι Άγγλοι ήταν καλύτερα ενημερωμένοι, καθώς η πολιτική εξουσία δεν ασκούσε λογοκρισία στο βρετανικό Τύπο, που βασιζόταν στο αξίωμα πως μια δημοκρατία με δεμένα μάτια θα πέσει γρηγορότερα απ’ ό,τι θα παλέψει.
Στην Ελλάδα, ο ελληνικός Τύπος, με εντολή του υφυπουργού Κωνσταντίνου Μανιαδάκη, ήταν επίσης φιμωμένος, ενώ απαγορεύονταν οι δημόσιες πολιτικές συζητήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν εντάσεις ή καβγάδες μεταξύ των εμπλεκομένων. Στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας
Ασύρματος, το Σεπτέμβριο του 1939, η ανακοίνωση ήταν απόλυτα σαφής:
Συζητήσεις και σχόλια εις τα καφενεία, τας οδούς, τραμ, λεωφορεία, σιδηροδρόμους και δημοσίους εν γένει χώρους περί των εμπολέμων προκαλούσαι αντεγκλήσεις ή και δυσφορίαν μεταξύ των ακροατών
απαγορεύονται απολύτως. Οι παραβάται συλλαμβανόμενοι θα παραπέμπωνται εις την επιτροπήν ασφαλείας.
Την επίσημη έναρξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου σηματοδότησε η εισβολή της Γερμανίας, το Σεπτέμβριο του 1939, στην Πολωνία και ο βομβαρδισμός της Βαρσοβίας. Ήταν το εναρκτήριο λάκτισμα και η αρχή ενός από τους φονικότερους πολέμους στα μέσα του 20ού αιώνα.
Κάποιοι -λίγοι- ίσως και να ψυχανεμίζονταν την επερχόμενη συμφορά. Οι περισσότεροι δεν έδωσαν τη
δέουσα σημασία στις κινήσεις και στα παραληρήματα του Χίτλερ και των ομοϊδεατών του. Σε αυτούς
συγκαταλέγονταν κι εκείνοι που επικροτούσαν, οι θαυμαστές της ακραίας πολιτικής του. Ο ναζισμός δεν
είχε σε υπόληψη το δημοκρατικό πολίτευμα. Ένα φιλογερμανικό πνεύμα σάρωνε πολιτικές και δημοκρατικές συνειδήσεις, εκτός από εκείνη του Έλληνα δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, ο οποίος, αν και θαυμαστής, είχε το βλέμμα στραμμένο στη Βρετανική Αυτοκρατορία.
Αντίθετα, η Βρετανική Αυτοκρατορία, διά στόματος του πρωθυπουργού της, Ουίνστον Τσόρτσιλ, και
του υπουργού Πολέμου και Εξωτερικών, Άντονι Ίντεν, θεωρούσε πως η Ελλάδα ήταν μάλλον ένα
καμένο χαρτί για τα συμφέροντά της, εκτός από την Κρήτη. Η Κρήτη ήταν μια βάση μεγίστης
στρατηγικής σημασίας, καθώς εξυπηρετούσε τις βρετανικές ναυτικές συγκοινωνίες στην Ανατολική
Μεσόγειο, και άρα έπρεπε πάση θυσία να προστατευτεί.
Την ίδια χρονική στιγμή, στο επιτελείο στρατού της ναζιστικής Γερμανίας, ο Χίτλερ και οι στρατηγοί
του, αναγνωρίζοντας τη στρατηγική σπουδαιότητα της Κρήτης, επεξεργάζονταν διάφορα σχέδια.
– Θεωρώ πως είναι άμεσης προτεραιότητας η κατάληψη της Αλεξάνδρειας και της Κρήτης, είπε τη γνώμη
του στους στρατιωτικούς που συσκέπτονταν ο στρατηγός Φραντς Χάλντερ.
– Όχι τώρα, τον διέκοψε αποφασιστικά ο Φίρερ. Προέχουν η Μακεδονία και η Θράκη, ώστε να
εξασφαλίσουμε την πρόσβασή μας στις ρουμανικές πετρελαιοπηγές. Αν συμφωνήσει και συνεργαστεί ο
βασιλιάς Βόρις, θα εισβάλουμε εκεί από τη Βουλγαρία.
Και η πολεμική σύσκεψη τέλειωσε με ομόφωνη συγκατάθεση στις προτεραιότητες που έθεσε ο Χίτλερ.
Πρώτα η κατάκτηση της Ελλάδας και αργότερα της Κρήτης. Το σχέδιο «Επιχείρηση Μαρίτα» μόλις είχε
πάρει έγκριση.
Εκείνη τη χρονική στιγμή, στην Αθήνα, η καθημερινότητα, αν και ισορροπούσε σε τεντωμένο σκοινί,
δεν παρουσίαζε σημάδια επικείμενης κατάρρευσης. Τα σινεμά, τα θέατρα και τα καμπαρέ λειτουργούσαν
κανονικά.
Στο θέατρο «Κοτοπούλη» είχε ανέβει Το Παιδί με τη Χρυσή Τύχη του Αμερικανού συγγραφέα Κλίφορντ
Όντετς, σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν. Στο «Λυρικόν», Η Αθήνα του ’39, και στο «Μπομπονιέρα» της
Κηφισίας, Η Εύθυμη Χήρα του Φραντς Λέχαρ. Στα σινεμά, το «Ροζικλαίρ» στην Αθήνα πρόβαλλε την
ταινία Η Μυστηριώδης Πτήσις, ενώ το «Νανά» στη Βουλιαγμένης έπαιζε Στο Περιθώριο της Ζωής.
Αυτά συνέβαιναν στην πρωτεύουσα της Ελλάδας, όταν δύο αυλές πιο ψηλά, και συγκεκριμένα στο
Παρίσι, δινόταν η εντολή για γενική επιστράτευση. Χιλιάδες κόσμου συνωστίζονταν για μια θέση στο
Σεμπλόν Οριάν Εξπρές, με σκοπό να περάσουν τα γαλλοελβετικά και, στη συνέχεια, τα ιταλοελβετικά
σύνορα, με προορισμό την Ελλάδα και την Αίγυπτο. Κάποιοι άλλοι προσπαθούσαν να διαφύγουν διά
θαλάσσης από τη Μασσαλία με το «Κάιρο Σίτι» ή το ατμόπλοιο «Σαμπολιόν», προς τη Γιάφα και τη
Βηρυτό, κάτι εξαιρετικά παρακινδυνευμένο, καθώς τα γερμανικά υποβρύχια περιπολούσαν σε όλη τη
Μεσόγειο.
E.Φαράζη
