“Ρε, αυτοί ψηφίζονται μεταξύ τους!” Συνηθισμένο συμπέρασμα σκεπτόμενων ανθρώπων κατά την διάρκεια των αποτελεσμάτων. “Να αυτονομήσουμε τις Κυκλάδες για να αλληλοψηφιζόμαστε!” λέει άλλος. Ο διαγωνισμός της Eurovision προφανώς επηρεάζεται από γεωπολιτική. Αλλά πως ακριβώς; Η Κύπρος δίνει στην Ελλάδα κατά μέσο όρο 9.75 βαθμούς τον χρόνο, εμείς τους επιστρέφουμε 8.33. Μήπως επειδή είμαστε ορθόδοξοι; Στατιστικά μιλώντας Κύπρος, Ισλανδία, Λάτβια, Ιρλανδία και Αγγλία έχουν αρκετά μεγάλη προτίμηση σε χώρες με παρόμοια θρησκεία. Αντίθετα οι Μουσουλμανικές χώρες του διαγωνισμού δεν αλληλοψηφίζονται καθόλου συστηματικά!
Είναι ένα από τα μεγαλύτερα τηλεοπτικά γεγονότα του πλανήτη. Αντίθετα με αντίστοιχα (πχ Mundial, Ολυμπιακοί) όμως, στην Eurovision είναι πανεύκολο να αποδείξεις ότι το αποτέλεσμα δεν έχει πολύ να κάνει με την ποιότητα του τραγουδιού. Έχουμε από το 1957 μέχρι σήμερα λεπτομερή καταγραφή των σχέσεων μεταξύ χωρών αποτυπωμένη στις ψήφους τους. Έχει γίνει παρόμοια ανάλυση σε οποιοδήποτε αποτέλεσμα εξαρτάται από υποκειμενική ψήφο, όπως για παράδειγμα το καλλιτεχνικό πατινάζ (Sala et al. 2007) και κάθε φορά αποκαλύπτονται παράγοντες που επηρεάζουν το αποτέλεσμα όπως:
1. Εγγύτητα (γειτνίαση) 15 από τις 36 χώρες επηρεάζονται σημαντικά από αυτόν τον δείκτη. Επίσης υπάρχουν μπλοκ χωρών όπως της Βαλτικής και της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Τα στοιχεία επίσης δείχνουν ότι οι κριτικές επιτροπές τείνουν να προτιμούν πιο βόρειες (από την χώρα που είναι) χώρες να δώσουν πόντους και ότι πολλές φορές οι Δυτικές χώρες ψηφίζουν άλλες δυτικές χώρες και ομοίως οι Ανατολικές.
2. Θρησκεία. Όταν κέρδισε η Ελλάδα, η Μάλτα γκρίνιαζε ότι μας ψήφισαν όλοι οι Ορθόδοξοι αν θυμάστε. Η θρησκεία έχει μελετηθεί από οικονομολόγους ως λόγος επηρεασμού αποφάσεων σε πολλά πεδία (Iannaccone 1995 & 1998 πάλι)
3. Εθνικότητα. Αυτό έχει μελετηθεί διεξοδικά μόνο ως προς την Τουρκία από ότι ξέρω επειδή μόνο για την Τουρκία υπάρχουν αρκετά καλά στατιστικά λόγω της μελέτης της Κομισιόν το 2004 για την παρουσία Τούρκων ανά την Ευρώπη. Υπάρχει άμεση στατιστική σχέση.
4. Γλώσσα. Οι Ginsburgh & Noury (2004) έφτιαξαν ολόκληρο σύστημα για να βγάλουν έναν δείκτη γλωσσικής σχέσης μεταξύ χωρών πατώντας στην λεξικοστατιστική λογική της μελέτης των Dyen et al. (1992) Πάλι δεν είναι τέλειο (λείπουν αρκετές Βαλκάνια μεριά – πχ FYROM) αλλά καλός μπούσουλας. Για παράδειγμα τραγούδια στα Γαλλικά έχουν τεράστιο μειονέκτημα σε απήχηση.
5. Θέματα παρουσίασης. Αν είναι άντρας ή γυναίκα που τραγουδάει, μόνοι ή ντουέτο κλπ. Αρκετές μελέτες βρήκαν ότι υπάρχει στατική σημασία σε αυτά ( Ginsburgh Van Ours 2003).
6. Σειρά παρουσίασης. Αυτό ήταν παλιότερα μεγάλο θέμα και μελετήθηκε δυο τρεις φορές στατιστικά Flores Ginsburgh (1996) και Haan et al. (2005) βρήκαν σημαντική σχέση. Ιδιαίτερα επηρεάζει την ψήφο του κοινού. Οι κριτικές επιτροπές δεν φαίνονται να επηρεάζονται.
Χωρίς να μπλέξουμε με στατιστικά, να πάρουμε ένα απλό παράδειγμα. Αν χωρίσουμε τις χώρες σε 4 μπλοκ ως εξής:
– Δυτικό: England, Ireland, France, Israel, Luxembourg, Belgium , Netherlands.
– Βόρειο: Sweden, Denmark, Norway, Germany.
– Μεσογειακό: Cyprus, Greece, Yugoslavia, Turkey, Italy ,Spain.
– Λοιποί: Finland, Austria ,Portugal.
Η βαθμολογία που δίνει το ένα μπλοκ στο άλλο είναι ανισομερής ως εξής:
| Δυτικό | Βόρειο | Μεσόγειο | Λοιποί | |
| Δυτικό | 4.18 | 2.99 | 2.42 | 1.61 |
| Βόρειο | 3.74 | 4.35 | 1.93 | 1.59 |
| Μεσόγειο | 3.52 | 2.16 | 3.63 | 1.94 |
| Λοιποί | 4.02 | 2.71 | 2.52 | 1 |
Δηλαδή το βόρειο μπλοκ δίνει 4.35 πόντους μέσο όρο σε άλλες χώρες του ίδιου μπλοκ. Και λιγότερες στα άλλα μπλοκ. (Με έντονα γράμματα οι υπόλοιποι και πόσο το κάνουν και αυτοί.) Το Δυτικό μπλοκ όχι μόνο ενισχύει τον εαυτό του (4.18) αλλά παίρνει και ψήφους από τους “Λοιπούς). Μερικές μελέτες το ερμηνεύουν σαν θέμα ηγεμονίας.
Ο διαγωνισμός της Eurovision είναι τελικά πολύ σαν την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα κιτς μπάχαλο χωρίς ιστορία για το οποίο μαντρώνονται όλοι οι Ευρωπαίοι χωρίς να ξέρουν γιατί, δεν το πολυευχαριστιούνται αλλά ξαναπληρώνουν εκατομμύρια για να ξαναγίνει. Τους κανόνες τους βγάζουν και τους αλλάζουν όποτε θέλουν μη εκλεγμένοι και ασαφείς θεσμοί. Το κέρδος δεν είμαστε σίγουροι που πάει.
Θα μπορούσε να μας θυμίζει τι έχουμε κοινό. Οι οχτώ πόντοι από την Κύπρο στην Τουρκία την χρονιά που το κέρδισαν οι γείτονες (πρώτη φορά που ψήφισαν τους οχτρούς τους) ανταμείφθηκαν με έναν πόντο από την Τουρκία την επόμενη (επίσης πρώτη φορά). Είναι όμως αυτός ο καλύτερος τρόπος να ασκείται ευρωπαϊκή διπλωματία;
Καθώς πασχίζουμε να λύσουμε το ερώτημα “τι Ευρώπη θέλουμε;” ο διαγωνισμός είναι το κερασάκι στην τούρτα. Θέλουμε μεν, κοροϊδεύουμε δε. Και αντιπροτείνουμε…τίποτα! Όταν το 1979 αποφάσισαν να προχωρήσουν…χωρίς εμάς, οι σοφοί που έβαλαν μπρος την ΕΕ με όραμα να μην ξαναγίνει κάτι σαν τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο σκέφτηκαν ότι θα μπορούσαν να προχωράνε κάποια θέματα, κυρίως οικονομικής φύσεως, χωρίς να τα ψηφίζουμε. “Ας μην μπλέξουμε με συντάξεις, υγεία και οτιδήποτε ενοχλεί τον λαό και ας προχωράμε γρήγορα γρήγορα τα άλλα” ήταν το σκεπτικό τους. Όταν ο Ντελόρ στο Μάαστριχτ ήθελε να γκαζώσει την ενοποίηση, η Bundesbank φώναζε ότι “τόση οικονομική ενοποίηση χωρίς πολιτική δεν γίνεται” αλλά την αγνόησαν. Όσο περνάγαμε καλά, δεν μιλούσε κανείς αλλά τώρα ξαφνικά ανακαλύπτουν ξαφνικά μερικοί το έλλειμμα δημοκρατικών θεσμών στην Ευρώπη…
(Ενδιαφέρον βέβαια το γεγονός ότι παρά την κρίση η Ελλάδα παραμένει από τις πρώτες χώρες σε ενδιαφέρον για τον θεσμό…)
Comments are closed.