Να πω εξ΄αρχής τα θετικά: προφανώς έχουν βελτιωθεί στο Marketing. Είχε ουρά για την έκθεση. Αμέσως αρχίζουν τα αρνητικά βέβαια. Πήδηξα την ουρά κλείνοντας από το κινητό, μέσω Google εισητήρια. Δηλαδή απλά έψαξα την έκθεση και πάτησα απευθείας από το αποτέλεσμα.
Βέβαια κανένα σύστημα στην είσοδο, απλά πήγα ως Ελληνάρας, έδειξα το κινητό και χωρίς καν να το ελέγξουν μου είπαν “α, αυτό δεν κάνει για τον Πικάσο.” Θεοί!
Μετά μου είπαν “εντάξει, το κάνουμε για Πικάσο, αλλά τότε δεν θα μπορείτε να δείτε τα μόνιμα εκθέματα”. Μας τύπωσαν δυο εισητήρια και μας είπαν να γυρίσουμε σε μισή ώρα. Μπάχαλο.
Πήγαμε να ξαναδούμε τα μόνιμα εκθέματα, σιγά μην υπήρχε έλεγχος και στα 10 λεπτά κατεβήκαμε πάλι και μπήκαμε στον Πικάσο. Σιγά μην είχαν ιδέα στο μπάχαλο τι γινόταν!
Για όσους δεν έχουν σπουδάσει Τέχνη να σας κάνω την περίληψη όπως την μαθαίνουν όσοι – έστω ελάχιστα – περνάνε από οποιοδήποτε βιβλίο ή μελέτη του Πικάσο. Από Paul Cézanne και Henri Rousseau ως αρχαϊκή και tribal τέχνη, ο άνθρωπος ήταν σφουγγάρι. Από τον κυβισμό με τον οποίο κατέρριψε την προοπτική που είχε επικρατήσει Αναγγένηση κι εδώ τελικά έφτασε στο κολάζ, όπου εγκατέλειψε τελείως την ιδέα του πίνακα ως παράθυρο στον κόσμο και πέρασε σε δικό του συμβολισμό, πάντα με Τιραμόλεια ευκολία να δανείζεται και να δοκιμάζει στυλ, πολλές φορές την ίδια εποχή ή και στο ίδιο έργο. Είτε άφηνε τον σουρεαλισμό να του μαλακώσει τις μορφές και να δανειστεί τον ερωτισμό από εκεί ως τις γωνίες της Γκουέρνικα και μέχρι Rembrandt , Ingres, Goya και Velazquez που λάτρεψε στα γερατειά του.
Ο άνθρωπος ήταν αιεικίνητα ιδιοφυία που δοκίμαζε οτιδήποτε έβρισκε μπροστά του. Μια από τις αγαπημένες μου εκθέσεις όλων των εποχών ήταν στο Λονδίνο τα γλυπτά του. Και με κάτι τέτοιο στο μυαλό, σε στυλ “ε, Πικάσο είναι, ακόμα και αυτά που πετούσε ήταν φοβερά” πλήρωσα τα 7 ευρώ μου και μπήκα.
Ε, δεν είναι. Γιατί η έκθεση έχει ακριβώς τέτοια παραπεταμένα, την σαβούρα που περίσσεψε. Κι αντί να τα βάλει στη σωστή τους θέση, να δείξει πως αποτελούσαν πορεία προς μερικά από τα αριστουργήματά του, η έκθεση κάνει βλακώδεις αντιπαραθέσεις όπως αυτή:
Πήραν τα “ότι περίσσεψε” έργα που τους έδωσαν και έψαξαν στο μουσείο για οτιδήποτε, όσο τραβηγμένο κι αν είναι, που να μοιάζει κάπως. Μη νομίζετε ότι υπήρχε άλλη ατζέντα. Ήμουν μεταξύ δυο ξεναγών και άκουσα τις αρλούμπες που έλεγαν στο μαγεμένο κοινό.
Σχεδόν όλες οι συγκρίσεις τραβηγμένες σε βαθμό κακουργήματος. Με οίστρο παιδιού Δημοτικού που βρίσκει να εντυπωσιάσει την δασκάλα με αχρείαστες παρομοιώσεις και μεταφορές, άκουγα και ήθελα να ουρλιάξω. Βάζει ο Πικάσο το χέρι αυτής εδώ της κυρίας όπου το έβαλε και – σύμφωνα με την ειδικό – “είναι απευθείας αναφορά στον τρόπο που έβαζαν τα χέρια σε αρχαία ελληνικά αγάλματα”.
Δηλαδή αν έβαζε τα χέρια της ψηλά (δύσκολο για αγγείο) τι θα έλεγαν; Ότι αναφέρετε σε φιλάθλους ποδοσφαίρου και επιρροή στον Πικάσο ήταν η ΠΑΟΚάρα; Αυτό βέβαια είναι το ακόμα πιο ηλίθιο που έκαναν διαρκώς. Ειδικά σε βάζα και κεραμικά, υπάρχουν κανόνες που απορρέουν κατασκευαστικά από την ανάγκη. Δεν είναι “επιρροή” το γεγονός ότι μοιάζουν έτσι. Αναγκαστικά γίνονται έτσι για να μην διαλυθούν, για να χύνεται το περιεχόμενο ή για πρακτικούς λόγους.
Κι όμως με δέος (χειροκρότησε κιόλας στο τέλος!) το γκρουπ άκουγε χωρίς να διαμαρτυρηθεί ακόμα και σε τέτοιες περιπτώσεις όπου δίπλα-δίπλα ήταν τελείως άσχετα πράγματα.
Μου θύμισε το όλο σκηνικό ένα βιβλίο του Λιακόπουλου που είχα δει στο βιβλιοπωλείο του μια φορά, όπου έβρισκε από όλο τον κόσμο έθιμα και τα συνέδεε με Ελλάδα. Φωτογραφία κυκλικού χορού από την Κίνα και δίπλα ο αντίστοιχος Ελληνικός….ΑΡΑ οι Κινέζοι τον πήραν από εμάς ή πήγαν εκεί Έλληνες. Δεν υπάρχει άλλη εξήγηση αν είσαι ανεγκέφαλος Ελληνάρας προφανώς. Η κατάσταση ξέφυγε τελείως όταν τράβηξαν δε την λογική αυτή ακόμα και στον ταύρο. Καλός φίλος και διαβασμένος όταν το είδε μου είπε “ε, μοιάζει κάπως.”
Να σκεφτούμε τι λέμε. Ο Πικάσο, ένας ΙΣΠΑΝΟΣ που έχει προφανώς βαρύ φορτίο σχετικά με τους ταύρους και όλο τον ταυρόκοσμο, ταυρομαχίες, ταυροσυμβολισμούς, ταυροκυνηγητό στον δρόμο, αυτός ο Πικάσο, επηρεάστηκε πιο πολύ από Ελλάδα και τον Μινώταυρο. (Τον οποίο Μινώταυρο τελείως εκτός της λογικής που τον είχε αναφέρει σε μια δήλωσή του κοτσάρουν φάτσα κάρτα όταν μπαίνεις.)
Η έκθεση είναι μια εθνικά ρεζιλευτική εμπειρία. Επιδεικνύουμε διεθνώς την απελπισία μας, την παθολογική μας ανάγκη να επιβάλλουμε τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό πέρα και έξω από την πραγματικά τεράστιά του επιρροή στη Δύση. Δεν είχε καμία απολύτως δουλειά αυτός ο πίνακας για παράδειγμα, εκτός από τραβηγμένο ακαδημαϊκό παράδειγμα της ικανότητας ανθρώπων της Τέχνης να βρίσκουν κάτι να πούνε για την γραμμή, το σχέδιο ή τι μπορεί να σκεφτόταν κάποιος.
Κρίμα και πάλι κρίμα. Όχι για το μουσείο, καλά έκαναν οι άνθρωποι και μπράβο τους, είδαμε Πικάσο, έστω τα παρακατιανά του έργα, είναι πάντα εντυπωσιακά. Αλλά το πιο σωστό σχόλιο ήταν στην είσοδο:
