Ο μαραθώνιος ήταν αρχικά 40 χιλιόμετρα. Επειδή στον Michel Bréal άρεσε ο μύθος (δεν είναι ιστορικό γεγονός που μπορούμε να ξέρουμε με βεβαιότητα) ότι κάποιος έτρεξε μετά την μάχη από τον Μαραθώνα ως την Πνύκα και πέθανε. Όταν λοιπόν ο Pierre de Coubertin εκδήλωσε την επιθυμία να κάνει κάποιους παγκόσμιους αγώνες , ε, με κάτι τέτοια φούμαρα πούλησαν οι δυο τους την ιδέα στο χρεωκοπημένο ελληνικό κράτος. Μάλιστα σε ένα προωθητικό φυλλάδιo της εποχής έγραφαν για Μαραθώνιο δρόμο 48 χιλιομέτρων. Απ’την κούτρα τους τα νούμερα.
Nationbuilding που λέμε, εθνικά παραμύθια.
Βασικά είχαν μπερδέψει την ιστορία του Φειδιππίδη με τη μάχη του Μαραθώνα. Δεν είπε “νενικήκαμεν” , πιο πιθανό να είπε “ρε έρχονται από την θάλασσα οι Πέρσες, να οργανωθούμε!” Ακόμα πιο πιθανό να μην ήταν καν ο Φειδιππίδης αλλά ο Θέρσιππος, σιγά μην έστειλαν τον Φειδιππίδη μετά την επική κούρσα πήγαινε έλα Σπάρτη, κατευθείαν στον πόλεμο. Γενικά οι ελάχιστες πηγές είναι 500-600 χρόνια αργότερα και αναξιόπιστες, πιο πιθανό να είναι θρύλος. Μάλλον δεν πέθανε, σχεδόν σίγουρα δεν έτρεξε φορώντας πανοπλία ή/και τραυματισμένος που λένε άλλοι.
Αυτό που ξέρουμε με σιγουριά είναι ότι ο Σπύρος Λούης δεν προέκυψε από το πουθενά. Μήνες πριν γίνουν οι Ολυμπιακοί το 1896 άρχισαν δοκιμές της διαδρομής για τους Έλληνες, δίνοντάς τους μεγάλο πλεονέκτημα. Σε πολλές περιπτώσεις ξέρουμε ότι έπαιξε και μεταφορά με κάρο σε κομμάτια της διαδρομής. Δεν είχε τότε κάμερες και κόσμο στις άκρες του δρόμου. Ένα μήνα πριν τους Ολυμπιακούς έγινε μια πρόβα τζενεράλε που ονόμασαν πανελλήνιο αγώνα με 11 Έλληνες μόνο, ο Λούης βγήκε πέμπτος με 3:18:27. Μετά από δυο εβδομάδες κι άλλη πρόβα και μάλιστα λέγεται ότι τερμάτισαν δυο Ελληνίδες. Στις 10 Απριλίου 1896 στον “κανονικό” μαραθώνιο των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών ήταν 18 όλοι κι όλοι οι αθλητές, ότι είχαν καταφέρει οι διοργανωτές να μαζέψουν. 5-10 χλμ αγώνες είχαν κάνει ως τότε μόνο οι ξένοι που αριθμούσαν σύνολο τέσσερις για ξεκάρφωμα, έτσι να μην πούμε ότι ήταν βασικά Έλληνες στο παιχνίδι. Μόνο ο Ούγγρος Gyula Kellner είχε τρέξει μια φορά στη ζωή του 40χλμ έτσι για να δει πως είναι η φάση. Βασικά στημένο τελευταίο άθλημα να κερδίσουν Έλληνες τιμής ένεκεν.
Πόσα κόλπα έκαναν στην διαδρομή δεν το γνωρίζουμε. Αν πήγε μέρος της απόστασης με κάρο. (Το θεωρώ εξαιρετικά πιθανό, μάλλον αυτό πήγανε να βρούνε σε όλες τις δοκιμές, το κατάλληλο σημείο να γίνει χωρίς να τους δει κανείς.) Ντοπάρισμα δεν ήταν παράνομο τότε, ότι μπορούσαν να φάνε ή να πιούνε προφανώς το έκαναν.
3 στους 4 ξένους που συμμετείχαν στον πρώτο μαραθώνιο δεν τα κατάφεραν βέβαια αφού δεν είχαν ξαναπροσπαθήσει ποτέ στη ζωή τους τέτοια απόσταση. Ο Σπύρος Λούης νίκησε άνετα με χρόνο 2:58:50, μετά άλλοι δυο Έλληνες τα άλλα μετάλλια. Όταν έφτασε στον τερματισμό ο Kellner τέταρτος (πρώτος και μόνος από τους ξένους) διαμαρτυρήθηκε ότι ο Σπύρος Μπελόκας τον προσπέρασε με…κάρο! Συνολικά τερμάτισαν 9 από τους 18 αθλητές του πρώτου – μάλλον τραγελαφικού – μαραθωνίου.
Οι επόμενοι δυο Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν οριακά φαρσοκωμωδίες αλλά το αγώνισμα του μαραθώνιου δρόμου επικράτησε κυρίως λόγω…στοιχημάτων. Ειδικά στην Αγγλία λόρδοι και απανταχού τζογαδόροι συμπαθούσαν πολύ την διάρκειά του αγώνα (για να βάζουν και να αλλάζουν στοιχήματα) αλλά και το γεγονός ότι επιδεχόταν στησίματος και βρώμικων κόλπων στην διαδρομή. Σε κάποια φάση για προώθηση προσφέρθηκε αμοιβή για να σπάσει το ρεκόρ του Σπύρου Λούη αλλά δεν ξέρουμε με σιγουριά αν ήταν 40 χλμ η διαδρομή, γενικά οι μετρήσεις τότε ήταν κάπως φλου. Στις ΗΠΑ είχαν μίλια και τα 25 μίλια είναι 40.23 χιλιόμετρα. Έτρεξαν 30, τέλειωσαν 10 αλλά ένας από αυτούς ξεκίνησε τον πιο παλιό και σταθερό μαραθώνιο δρόμο του κόσμου, στη Βοστώνη, όπου γίνεται κάθε χρόνο από το 1897 με μόνη εξαίρεση το 1918 που έγινε σε μορφή στρατιωτικής σκυταλοδρομίας.
O αγώνας παρέμεινε στα 40 χλμ ή 25 μίλια μέχρι το 1908. Λόγω βασίλισσας! Η διαδρομή ξεκινούσε από το παλάτι του Windsor και ήθελαν ο τερματισμός να είναι μπροστά στο περίπτερο που φιλοξενούσε την βασίλισσα Αλεξάνδρα, οπότε έγινε 26 μίλια (41.84 χλμ) Τελευταία στιγμή η βασίλισσα ζήτησε η εκκίνηση να γίνει στο ανατολικό προαύλιο του παλατιού “ώστε να μπορούν να το δούνε τα παιδιά από το δωμάτιο που παίζουν” και έτσι προστέθηκαν 352 μέτρα. Παρέμεινε κάπως φλου η απόσταση φτάνοντας μέχρι και τα 42.75 χλμ στους Ολυμπιακούς του 1920.
Τελικά κλείδωσε 16 χρόνια αργότερα με απόφαση της Ολυμπιακής Επιτροπής στα 42.195 χιλιόμετρα της…βασίλισσας και των παιδιών της.
Είναι καλά τα εθνικά παραμύθια. Ως ένα σημείο.
.
(Σημείωση. Εδώ το γράφω με τελεία. 42.195 γιατί έτσι το γράφουν – ορθώς κατά τη γνώμη μου- οπουδήποτε θα το δούνε ξένοι. Συν τοις άλλοις θεωρώ ότι έχουν δίκιο οι ξένοι να το γράφουν έτσι. Στην Ευρώπη επειδή κάποτε ο Λάιμπνιτζ ήθελε το x για τον πολλαπλασιασμό μας έμεινε το κουσούρι αλλά στην πράξη έχουμε άδικο.)