Στην εποχή του youtube, το ντοκιμαντέρ σαν είδος κινδυνεύει περισσότερο τώρα παρά ποτέ. Όταν δείξαμε στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης μια ταινία (bugs in spring) που είχε γίνει με ψηφιακά μέσα και επεξεργασία με κρυφό χαμόγελο δεχόμασταν συγχαρητήρια γιατί “τέτοια πλάνα γίνονται μόνο με φιλμ”. Οι περισσότεροι δεν είχαν καταλάβει την διαφορα. Αλλά η περηφάνεια που αισθάνθηκα όταν προλόγιζα το έργο και δεχόμουν το χειροκρότημα του κοινού μπορούσε εύκολα να γυρίσει σε μαίνος.
Πρόσφατα το εξαιρετικό “Εξομολόγηση ενός οικονομικού δολοφόνου” του Στέλιου Κούλογλου έπεσε θύμα YouTube πειρατείας. Αναμενόμενο. Αφού το ανάφερε ο Λαζόπουλος και έγινε γνωστό! Όλος ο κόπος όμως τα προηγούμενα χρόνια για τους παραγωγούς, τα έξοδα, παρουσιάσεις ανά την Ελλάδα, φεστιβάλ στο εξωτερικό, οι μάχες (δεν το δέχτηκαν στην Θεσσαλονίκη γιατί είχε λέει στοιχεία μυθοπλασίας!) και η αβεβαιότητα; Μόλις έφτασε στο σημείο να έχει επιτυχία, οι πειρατές στερούν τα έσοδα. Και δυστυχώς αν το δεις στο πόδι το έργο από ένα laptop σε ποιότητα YouTube δεν του δίνεις και την σημασία που του αξίζει.
Στις ΗΠΑ το Digital Millenium Copyright Act έχει ένα παραθυράκι για το ντοκιμαντέρ. Δηλαδή μπορείς να κάνεις αίτηση για να χρησιμοποιήσεις υλικό, ακόμα και αν είναι κατά τα άλλα πατενταρισμένο. Στο κάτω κάτω το βασικό συστατικό σχεδόν οποιουδήποτε στυλ ντοκιμαντέρ είναι πλάνα αρχείου. Χάρη σε έναν φίλο, ξεκινήσαμε μια ενδιάμεση λύση, το www.helenicvisualarchives.info H ιδέα είναι να ανεβάζουμε πλάνα παλιάς Ελλάδας για ελεύθερη δημόσια μη εμπορική χρήση. Δηλαδή αν έχετε σε μια κούτα στο πατάρι ή το υπόγειο κάτι παλιές μπομπίνες, μας τις στέλνετε. Τις ψηφιοποιούμε και τις ανεβάζουμε στον δικτυακό τόπο ο οποίος έχει ήδη (στις λίγες μέρες που έχει αρχίσει) αρκετή κίνηση. Αν θέλετε, μπορείτε να ορίσετε μια χρέωση για εμπορική χρήση αλλά απαιτούμε να δίνετε τα δικαιώματα για ελεύθερη χρήση του υλικού σε πλήρη PAL ανάλυση για εκπαιδευτικούς και προσωπική χρήση.
Ο παππούς που τα τράβηξε θα είναι περήφανος για εσάς. Τα περισσότερα τέτοια υλικά είναι συγκινητικά. Χωρίς ήχο, ενίοτε καμένα ή χαλασμένα σε σημεία, προκαλούν τα συναισθήματά μας. Η Ελλάδα του ταμ ταμ (κόκα κόλα εποχής), παραλίες που τώρα είναι γεμάτες ξενοδοχεία όταν ήταν πεντακάθαρες και άδειες, παιδιά να παίζουν που τώρα είναι ίσως παπούδες. Αγροτικές δουλειές, ψαράδες…το υπέροχο με τέτοια πλάνα είναι ότι δεν απαιτούν “το μήνυμα” γιατί μιλάνε από μόνες τους. Το οικολογικό ή πολιτιστικό μήνυμα το βροντοφωνάζει στο κεφάλι σου η ίδια σου η σκέψη.
Έχει επίσης ενδιαφέρον το εγχείρημα γιατί έχουμε τόσα κενά. Που είναι αυτό το πλάνο; Τι έγιναν αυτά τα παιδιά; Γιατί έκαναν αυτό τότε στο καρναβάλι; Η συμμετοχή, τα σχόλια αποτελούν μέρος της υπόθεσης πλέον, σαν ένα ντοκιμαντέρ που φτιάχνουμε όλοι μαζί. (Hellenic VideoArchives στο Facebook αν προτιμάτε) Καθώς όλοι έχουν πάθει ξαφνική κρίση περί ελληνικής ταυτότητας και του μέλλοντός μας, το παρελθόν μπορεί ήσυχα ήσυχα να μας εμπνεύσει πιο ουσιαστικά για αυτά που δεν αλλάζουν.
