Γιατί φεύγουν τα σκυλιά από το σπίτι όταν γεράσουν; Είναι μερικά θέματα τα οποία συμπαθούμε εμείς οι φασαριόζοι. Έκτρωση, ευθανασία είναι από τα στάνταρ που ρίχνεις σε μια “ψόφια” παρέα για να γίνει μια έντονη συζήτηση. Όλο και κάποιος διαφωνεί. Εκτός βέβαια αν μιλάμε για ζώα. Αυτά για κάποιο λόγο έχουν άλλους κανόνες. Η ίδια ευθανασία που στους ανθρώπους είναι γεμάτοι “ηθικά θέματα”, ξαφνικά στα ζώα είναι η προφανής “ευαίσθητη” λύση.
Το θέμα έχει ενδιαφέρον επειδή ακριβώς αναδεικνύει την υποκρισία μας. Απέναντι στον θάνατο έχουμε τουλάχιστον δυο μέτρα και σταθμά.
Εντοπίζω το θέμα σε δυο επίπεδα:
1. Πόσο μπελάς είναι για τους ίδιους (γέρους/κατοικίδια) το γήρας και τα πρακτικά προβλήματα όπως η ακράτεια, κακή όραση, προβλήματα στους γοφούς (μοιάζουμε τελικά!)
2. Πόσο μπελάς είναι για όσους φροντίζουμε το γερασμένο σκυλί/συγγενή τα προβλήματα υγείας τους.
Έχουμε βέβαια διάφορους μύθους για να αποφεύγουμε το ερώτημα. Οι γάτες λέει, όταν πλησιάζει ο θάνατός τους, φεύγουν από το σπίτι. Μου έχει τύχει. Μια γάτα η οποία δεν είχε βγει 2-3 χρόνια από το διαμέρισμα μυστηριωδώς εξαφανίστηκε σαν αίλουρος αν και ήταν σε πολύ βαθιά γεράματα. Νόμιζα μάλιστα ότι με είδε από πίσω από κάτι σκιές ένα απόγευμα…. μαγικά γατίσια πράγματα. Έχει κάποια βάση στην συμπεριφορά του είδους και μας βολεύουν τέτοιοι μύθοι. Όπως στο Κινέζικο χωριό που όταν πέσουν τα δόντια ενός γέρου, τον στέλνουν στο βουνό να πεθάνει. Βολικό. Μην μας τρώει τζάμπα φαγητό…
Με την διαφορά ότι τον ηλικιωμένο Κινέζο τον κουβαλάει ο γιος του στην πλάτη του στον ανήφορο. Τον κοιτάει στα μάτια, τον παρατάει στην κορυφή και κατεβαίνει κλαίγοντας φαντάζομαι.
Αν υπήρχαν στατιστικά στοιχεία, νομίζω ότι θα έδειχναν σαν συχνή αιτία θανάτου κατοικίδιων την έλλειψη ενδιαφέροντος. Ψάρια που πεθαίνουν επειδή τους βάλαμε λάθος νερό στην γυάλα, ερπετά που πέθαναν αργά και φρικιαστικά επειδή δεν είχαμε ιδέα πως να τα φροντίσουμε. Χιλιάδες ζώα που πεθαίνουν πριν καν φτάσουν στο σπίτι από το Pet shop, πολλά από αυτά δεν είναι καν νόμιμο το εμπόριό τους. Αν και τα επεισόδια με βία κατά των ζώων δικαίως κρατάνε το ενδιαφέρον μας και μας παρακινούν να ασχοληθούμε, ο Νο1 λόγος θανάτου κατοικίδιων είναι μάλλον η ευθανασία. Ευ θανασία.
Σε άλλο άρθρο μπορείτε να διαβάσετε το ενδιαφέρον θέμα “γιατί δεν τρώμε σκύλους;” Εδώ ρωτάω “σε τι διαφέρει η ‘ευθανασία’ ενός
γουρουνιού που θα φάμε, από αυτή του αγαπημένου μας Αζόρ;” Λέμε ότι αυτά που τρώμε πρέπει να θανατωθούν γρήγορα και αποτελεσματικά. Και για να μην υποφέρουν και για να μην χαλάσει το κρέας. Ενώ ο Αζόρ; Κάπως αυτός αποκτάει άλλα δικαιώματα στον θάνατο, επειδή τον έχουμε χαϊδεψει 3000 φορές και έχουμε πάει βόλτα άλλες τόσες. Μερικοί ξορκίζουν το κακό υιοθετώντας ακραίες απόψεις. Κυνηγοί, φανατικοί κρεατοφάγοι…μέχρι και μόδα με παιχνίδια που προσομοιάζουν ζώα πατημένα από αμάξι υπάρχουν! Έχω δει στις ΗΠΑ να φιγουράρουν σε αυτοκίνητα σαν χιούμορ…
Δεν είναι εύκολο θέμα αλλά σίγουρα αξίζει να το σκεφτούμε. Στην Αγγλία θέτουν πέντε βασικές ελευθερίες σαν ιδεώδη για τα ζώα: 1. Να μην πεινάνε/διψάνε. 2. Να μην πονάνε/είναι άρρωστα/τραυματισμένα. 3. Να μην είναι άβολα. 4. Να μπορούν να εκφραστούν όπως κάνουν φυσικά. 5. Να μην ζούνε με φόβο ή άγχος.
Ο λόγος που αναγκάστηκαν να τα γράψουν έτσι είναι επειδή προφανώς δεν έχουμε ιδέα πως νιώθουν τα ζώα τα γηρατειά ή πως σκέφτονται τον θάνατο. Και δεν υπάρχει καμία αναφορά σε αυτή τη λίστα σε “καλό” θάνατο του ζώου. Ήταν πριν αρχίσουν οι άνθρωποι να βλέπουν ντοκιμαντέρ για την Temple Grandin φαίνεται. Μια μελέτη χιμπατζήδων στην Σκωτία (Anderson, Gillies, Lock) κατέληξε ότι έχουν σχεδόν ίδιες με τους ανθρώπους αντιδράσεις. Μεγάλη φροντίδα του ετοιμοθάνατου, προσεκτική διαπίστωση θανάτου, μεταθανάτια θλίψη, αποφυγή του σημείου που πέθανε για κάποιο διάστημα.
Σε τέτοια θέματα δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Όποιος νομίζει ότι είναι ασήμαντο, υπερβολικό ή ανόητο θέμα, υποτιμά πόσο λίγο έχουμε εξελίξει την σκέψη μας σε αυτό. Για χιλιετίες οι φιλόσοφοι ασχολούνται με το “τι κάνει μια καλή ζωή;” αλλά τελικά μπορεί να βρούμε περισσότερες απαντήσεις ρωτώντας “τι κάνει έναν καλό θάνατο;” όχι για εμάς αλλά για τα ζώα που μας έχουν συντροφέψει…
Όπως γίνεται συχνά σε τέτοια άρθρα, αφορμή στάθηκε το νεκρό γατί που βρήκα ένα πρωί στο γκαράζ μου. Είχε πάει από φόλα και μάλλον κάποιος σκύλος το έφερε ως εμένα. Πέρασε τώρα μια εβδομάδα περίπου και ελπίζω ότι το άρθρο μου αντανακλά περισσότερο ενδιαφέροντα πράγματα από την ωμή συναισθηματική αντίδραση που είχα εκείνη την μέρα. Όπως και να έχει, στο βαθμό που έχει οποιαδήποτε σημασία, του το αφιερώνω.
