Αρχίζαμε το σούρουπο, εκείνη την ώρα που σηκώνει λίγο αεράκι πριν την δύση του ήλιου. Όλα τα πράγματα στο φουσκωτό, κάποιος μπροστά πάντα να κοιτάει για χελώνες. Ήρθαμε να τις σώσουμε, όχι να τις χτυπάμε κι εμείς όπως οι άλλοι. Κάπως καταδρομικά να φτάσουμε στην πιο σημαντική παραλία ωοτοκίας με τρόπο που δεν θα μας έπαιρναν πρέφα “οι κακοί”, κάτι ντόπιοι που προτιμούν ομπρέλες για τουρίστες από χελωνάκια.
Μόλις φτάναμε τα ίδια. Στα γρήγορα ξεφόρτωμα, να τακτοποιήσουμε την βάρκα να μην φαίνεται, ένα γρήγορο κολατσιό και στους υπνόσακους. Μια δυο ώρες ύπνο αν προλάβουμε για να φύγει η κούραση της μέρα.
Κατά τις 11 το βράδυ ξεκινούσε η δουλειά.
Είχα πάρει για την ομάδα στολές από οδηγούς τανκ ολόσωμες γιατί όλη νύχτα σερνόμασταν στην άμμο. Τότε δεν ξέραμε όσα ξέρουμε τώρα για τις καρέτα καρέτα και μαζεύαμε ακόμα στοιχεία. Πόσες βγαίνουν, πόσες γεννάνε, πόσα αυγά γεννάνε και βέβαια να τις σημαδέψουμε για να μάθουμε που ταξιδεύουν στην Μεσόγειο. Το είχαμε οργανώσει καλά το σύστημα από σεβασμό σε ένα ζώο που κινδυνεύει με αφανισμό. Περνάμε προσεκτικά την παραλία και όπου δούμε σημάδια από έξοδο, βάζουμε ένα νούμερο και σημειώνουμε την ώρα. Αυτά παθαίνεις όταν βάλεις υπεύθυνο κάποιον που κάνει πτυχίο στην Διοίκηση Επιχειρήσεων.
Στην πρώτη περιπολία είχαν ήδη βγει τρεις. Λόγω εμπειρίας την δεύτερη την σημείωσα κατευθείαν στο μπλοκάκι μου. “Κουτσή”. Δεν έχουν πολλούς εχθρούς αυτά τα θωρακισμένα ζώα, αλλά καμιά φορά ένα σκυλόψαρο μπορεί να αρπάξει το πίσω πτερύγιο και να το μασουλήσει.
Οι χελώνες για να γεννήσουν ακολουθούν συγκεκριμένη διαδικασία. Πρώτα σέρονουν το βαρύ τους σώμα μέχρι ο σημείο που τους φαίνεται καλό. Μετά πετάνε μακριά το χώμα, κάνοντας μια “μπανιέρα” γύρω τους. Βολεύονται όσο μπορούνε έξω από το νερό και αρχίζουν να σκάβουν με τα πίσω πτερύγια. Σκάβει το ένα, κρατάει το χώμα για να μην πέσει πάλι κάτω, σκάβει με το άλλο. Αργά, σταθερά και …χελωνίσια. Η κουτσή προφανώς δεν μπορεί να κάνει σωστή τρύπα, οπότε συνήθως δεν γεννάει κιόλα αφού αντιλαβάνεται ότι δεν είναι κατάλληλη η φωλιά που φτιάχνει. Μπορεί να τα κρατήσει μέσα της για καιρό αλλά κάποια στιγμή θα τα απορρίψει στην θάλασσα.
Αυτά τα ζώα όταν τα ζήσεις έχουν κάτι από …εποχή δεινοσαύρων. Άλλο ρυθμό. Έρχονται από κάπου πολύ παλιά και πηγαίνουν ΄με σταθερότητα τραίνου. Σαν να βλέπεις ένα δέντρο να μεγαλώνει, έχουν άλλο ρυθμό από εμάς. Μπορεί να βγήκαν πολλές χελώνες εκείνο το βράδυ αλλά όλες με τον ίδιο σταθερό τρόπο. Σαν να βλέπεις την Γη να περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της, οι κινήσεις τους συγκεκριμένες, αργές και στρωτές.
Έτσι και η κουτσή. Η δουλειά μας τότε ήταν στο τελικό στάδιο, αφού είχαν γεννήσει, λίγο πριν επιστρέψουν στην θάλασσα, να τους βάλουμε ένα σημάδι στο πίσω πτερύγιο. Δύσκολη δουλειά που περιλάμβανε τρύπημα ενός σημείου που δεν το νιώθουν, κάτι σαν να σου τρυπάνε το αυτί σε πόνο, και πέρασμα μιας πλαστικής κονκάρδας με ένα νούμερο. Καθώς γένναγαν, σημαδεύαμε και έφευγαν οι υπόλοιπες, εκεί η κουτσή να προσπαθεί με το ένα να σκάψει. Αλλά βέβαια το χώμα ξαναέμπαινε.
Πέντε το πρωί είχαν φύγει όλες οι άλλες. Η εξαντλητική βραδιά για την ομάδα εθελοντών είχε τελειώσει. Κερασάκι στην τούρτα της εξάντλησης το γεγονός ότι έπρεπε να περάσουμε όλη την παραλία και να καλύψουμε τα χνάρια τους για να μην ξεσκάψουν τα αυγά σκυλιά, αρουραίοι ή κακοπροαίρετοι. Χωρίς κουβέντα όλοι κατευθύνθηκαν για λίγη ώρα ύπνο πριν χτυπήσει αμείλικτα ο ήλιος και πρέπει να φύγουμε.
Εγώ πήγα στην κουτσή. Ακόμα έσκαβε με το ένα, περίμενε λίγο όπως κάνουν και όσες έχουν δυο πτερύγια, σαν να έσκαβε το αόρατο. Και μετά πάλι έσκαβε. Είναι κανόνας ότι δεν επεμβαίνεις σε άγρια ζώα αλλά δεν άντεξα. Μετά από λίγη ώρα δίπλα της, αυθόρμητα, από τις τόσες ώρες που είχα κάτσει πίσω από χελώνες που ξεγεννάνε, έκανα το αυτονόητο.
Αυθόρμητα με το ένα χέρι μου, σε εκείνο το κενό, έκανα ότι θα έκανε και αυτή με το άλλο πτερύγιο. Έσκαψα και κράτησα το χώμα. Με κομμένη την ανάσα και την ελπίδα ότι δεν με κατάλαβε. Ξεφύσηκε όπως κάνουν συχνά από την υπερπροσπάθεια. Προετοιμάστηκα μήπως και γυρίσει ξαφνικά και φύγει όπως κάνουν αν τις ενοχλήσει κάτι. Κρύωνα από την κούραση και ήμουν πια τελείως βρεγμένος στην κοιλιά. Τα γόνατά μου πονούσαν από το μπουσούλημα, δίψαγα και το κεφάλι μου βαρύ από όλα όσα είχε χωρέσει το βράδυ. Ήταν βραδιά ρεκόρ σε όγκο επισκέψεων, τα είχαμε χρειαστεί όλοι για να την βγάλουμε.
Λίγο πριν με εγκαταλείψουν οι δυνάμεις μου στο χέρι όμως η κουτσή αποφάσισε να ξανασκάψει με το άλλο. Συνεχίσαμε μαζί. Στην αρχή το έκανα έτσι, για ψυχολογική υποστήριξη, αλλά στην πέμπτη, έκτη αποφάσισα να προσπαθήσω στα σοβαρά. Οι χελώνες έχουν σκληρό πτερύγιο, τα δικά μου χέρια είχαν αρχίσει να ματώνουν καθώς προσπαθούσα να ανταπεξέλθω. Είναι σκληρή η άμμος τόσο κάτω που φτάνουν και τα νύχια μου δεν είναι σαν τα δικά της. Έπρεπε και να τεντώνομαι πολύ και να σφίγγω τα δόντια για να αντέξω και να βγάλω κάτι της προκοπής.
Κάθε τρείς ή τέσσερις φορές σταματούσε. Πρώτο μας μέλημα βέβαια να μην τρομάξουν τα ζώα αλλά αυτή προφανώς με είχε πάρει πρέφα και με ανεχόταν. Άρχισα να αναρωτιέμαι που το πάμε. Αφού δεν μπορεί να γεννήσει, τι νόημα έχει; Με τράβαγε ο ύπνος όταν γύρισε λίγο το κεφάλι της. Οι χελώνες δεν δακρύζουν για τους ίδιους λόγους που δακρύζουμε εμείς, αλλά η επίπτωση σε εμάς που τις βλέπουμε είναι ίδια.
Συνέχισε αυτή, συνέχισα κι εγώ.
5:26. Έχω τρία παιδιά τώρα. Έκλαψα σε κάθε γέννα από χαρά. Δεν θυμάμαι ακριβώς την ώρα. Το 5:26 όμως δεν θα το ξεχάσω ποτέ. Σε κάποιο μπλοκάκι από αυτά που μαντρώναμε για να στείλουμε στους επιστήμονες που τα μελετούσαν ίσως είναι ακόμα γραμμένο με κάπως κουνημένα γράμματα. Πάνω που αναρωτιόμουν τι θα γίνει αν βγει ο ήλιος και μας πιάσει με μια χελώνα στην παραλία. Είχα γυρίσει να κοιτάξω προς την θάλασσα μην περάσει ψαράς από αυτούς που δεν τις συμπαθούν.
Και τότε άκουσα τα πρώτα αυγά να πέφτουν.
Οι χελώνες είναι ουσιαστικά ήδη εξαφανισμένο είδος. Είναι σχεδόν αδύνατον να επιβιώσουν μακροπρόθεσμα με τον ρυθμό που τις σκοτώνουμε. Είτε τις χτυπάνε μηχανές, καταπίνουν σακούλες, επηρεάζονται από την μόλυνση ή δυσκολεύουμε τα γεννητούρια τους, το αποτέλεσμα για ένα είδος που πρέπει να φτάσει τριάντα χρονών για να κάνει απογόνους είναι καταστροφικό.
Δεν είχε νόημα ίσως αυτό που έκανα με την κουτσή χελώνα νούμερο δύο. Ήμουν τότε με μια κοπέλα, μεγάλο μου έρωτα. Πρόσφατα γέννησε το πρώτο της παιδί. Γράφω αυτές τις αράδες χάραμα από την Ζάκυνθο που ήρθα με τα παιδιά μου. Η μικρή μου έχει μανία με τις χελώνες. Ο ήλιος βγήκε. Σαν χελώνα, σταθερός στο ραντεβού του.
