Δεν υπάρχουν πολλοί γονείς που να μην έχουν απορήσει κάποια στιγμή για τις εκρήξεις ενέργειας των παιδιών τους. Ειδικά τώρα που κάνουμε τα παιδιά σε μεγαλύτερες ηλικίες, απλά δεν αντέχουμε πολλές φορές! Το σύνδρομο ελλειματικής προσοχής μπήκε πιο πρόσφατα σαν όρος και γενικά…έχουμε μπλέξει.
Το πρώτο πράγμα που με απασχόλησε να διερευνήσω είναι το θέμα της διατροφής. Υποψιαζόμουν ότι όπως σε πολλά άλλα θέματα, η διατροφή είναι απλά το εύκολο άλλοθι. Αντί να ασχοληθούμε με την ουσία του προβλήματος αγοράζουμε (και μας πουλάνε) βολικές “λύσεις”. Πιο ενδιαφέρουσα βέβαια η διάσημη Feingold diet …ναζιστικής λογικής. Αν και φαίνεται “αυτονόητο” ότι τα πρόσθετα, οι χρωστικές, η ασπαρτάμη και “όλα αυτά” είναι κακά για την υγεία όμως, καμία έρευνα δεν έχει αποδείξει ότι σχετίζονται με τα επίπεδα ενέργειας στα παιδιά σε παθολογικό βαθμό. Μάλιστα ένα από τα φάρμακα (cns stimulants) για τα υπερδραστήρια παιδιά κάνει παρόμοια υπερδιέγερση του εγκεφάλου! Γιατί είναι η έλλειψη ελέγχου το πρόβλημα, δηλαδή στο μπροστινό μέρος του εγκεφάλου που μας λέει τι να μην κάνουμε!
Η ενδιαφέρουσα εξαίρεση είναι οι χρωστικές. Μια έρευνα έδειξε ότι οι γονείς βλέπουν διαφορά στην συμπεριφορά! Δηλαδή κλασσικό confirmation bias. Επειδή παρατηρούμε περισσότερο τα παιδιά όταν είναι υπερδραστήρια, στο μυαλό μας ψάχνουμε κάποια τροφή να συνδέσουμε με την συμπεριφορά. Σε ένα παιδικό πάρτυ όμως έτσι κι αλλιώς κάνουν σαν μουρλά, δεν φταίνε τα πατατάκια και η Κόκα Κόλα!
Η γλουτένη και το γάλα επίσης κατηγορούνται για πολλά κακά αλλά ποτέ δεν έχει αποδειχτεί σχέση, ειδικά με την υπερκινητικότητα. (Μεγαλύτερη meta μελέτη – Rochester 2010.) Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι αυτές οι παθήσεις δεν είναι ανόητες γενικεύσεις παρά μόνο στα στόματα άσχετων. (Συχνά δηλαδή γονιών και εκπαιδευτικών.) Έχουν κλινικό τρόπο να οριστούν. ADHD είναι μια πάθηση η οποία ορίζεται από ανικανότητα αντιμετώπισης των συνθηκών σε τουλάχιστον δυο διαφορετικά περιβάλλοντα με τουλάχιστον 6 από τα συμπτώματα για τουλάχιστον 6 μήνες. Δηλαδή με μια εβδομάδα ή έναν μήνα που χοροπηδάει μόνο στο σχολείο δεν του βάζουμε ταμπέλα!
Σίγουρα αυτή η πάθηση είναι σοβαρό πρόβλημα αφού 3-6% των παιδιών παγκοσμίως το παθαίνουν. (Όχι, δεν είναι πρόβλημα μόνο στις προηγμένες χώρες επειδή έγινε της μόδας! Ομαδική δήλωση επιστημόνων το 2002 σχετικώς τον έληξε αυτόν τον μύθο!) Αν δεν αντιμετωπιστεί παραμένει σαν σημαντικό εμπόδιο και στην ενηλικίωση. Δεν εξαφανίζεται.
Αλλά για κάθε εκατό γονείς ή άλλους εξυπνάκηδες που αναφέρονται σε προβλήματα συγκέντρωσης ή υπερδραστήρια παιδιά μάλλον είναι πολύ λιγότερο από 3 αυτά που έχουν οποιοδήποτε ουσιαστικό πρόβλημα. Ως συνήθως, απόντες γονείς προσπαθούν να λύσουν να αγοράσουν λύσεις (δίαιτα, φάρμακα, ειδικοί) για θέματα τα οποία θα έπρεπε να λύνουμε με καλύτερη διαπαιδαγώγηση. Μεγάλο πρόβλημα είναι οι καταστάσεις στις οποίες δεν είμαστε ξεκάθαροι ποιος είναι ο σκοπός και το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Όχι “μπράβο Κωστάκη, κέρδισες σήμερα στο μπάσκετ” αλλά “μπράβο Κωστάκη, προσπάθησες πολύ.” Δεν ελέγχει το παιδί το αποτέλεσμα, την δικιά του προσπάθεια μόνο μπορεί να καθορίζει. Αν σταματήσουμε να τους μεταφέρουμε άτσαλα τα δικά μας άγχη, πολλές “αρρώστιες” εξαφανίζονται.
