Αν δεν είσαι εύθραυστος, γίνε…..

Πάντα αναρωτιόμουνα γιατί οι ευχές για το νέο χρόνο είναι τόσο άσεμνα κλισαρισμένες και τα τελευταία χρόνια τόσο προκλητικά ανόητες. Και κυρίως ελλειπτικές. Ευχόμαστε ροδομάγουλη υγεία, ευτυχισμένους έρωτες, χρήματα και επιτυχία. Και αμνησία για όλες τις δύσκολες στιγμές που ζήσαμε. Αποφεύγουμε να μιλήσουμε για τις σκοτεινές όψεις της ζωής, για τα στραβοπατήματα, τις ατυχίες, τα εμπόδια, τα δάκρυα, την απελπισία, τον θάνατο. Ευχόμαστε έναν «καλό χρόνο» υπονοώντας ένα χρόνο που θα ζήσουμε με τεχνητό Αλτσχάιμερ, βουτηγμένοι σε ένα χυλό ευτυχίας που η ζωή θα μοιάζει με επιτυχημένη λοβοτομή.

Που θα αισθανόμαστε συνεχώς καλά με τον εαυτό μας, λες και όλος ο ελληνοδυτικός πολιτισμός δεν εξελίσσεται μόνο και μόνο γιατί ΔΕΝ αισθανόμαστε καλά με τον εαυτό μας. Είμαστε ο μοναδικός πολιτισμός στον πλανήτη που η ζωή δεν είναι κορόνα γράμματα ανάμεσα στην πλήξη και τη φρίκη. Το ξεχνάμε και κάνουμε σοβαρό λάθος.

Τι εννοούμε όμως όταν λέμε ότι περάσαμε μια «κακή χρονιά»; Εννοούμε ότι ήταν η χρονιά που πονέσαμε από ένα χωρισμό, που βρεθήκαμε μετέωροι στα επαγγελματικά, που χάσαμε κάποιον άνθρωπο που αγαπούσαμε, που η ευτυχία στάθηκε τσιγκούνικη, που απογοητευτήκαμε, που διαψευστήκαμε, που θεωρήσαμε ότι η Δαμόκλειος σπάθη απειλούσε κάθε στιγμή να πέσει στο κεφάλι μας, που το σώμα μας μας πρόδωσε, που το γρασίδι του διπλανού ήταν πιο πράσινο από το δικό μας, που η αποτυχία ήταν πιο αλμυρή από αλάτι στα χείλη, που η καθημερινότητα έμοιαζε δυσβάστακτη, Που το παιδί μέσα μας έμοιαζε εγκαταλειμμένο, φοβισμένο, ορφανό.

Που η μοναξιά θόλωνε σαν πάχνη οτιδήποτε γύρω μας. Που ο κόσμος ήταν στενό παπούτσι που σε εμπόδιζε να προχωρήσεις. Κι όμως, αυτές οι χρονιές είναι που σε κάνουν να αναρωτιέσαι για το νόημα της ζωής, που σου σπάνε τη ραχοκοκαλιά της αλαζονείας, που σε κάνουν να αισθάνεσαι ανίσχυρος, που ο εγωισμός βυθίζεται σε μία κινούμενη άμμο και που τελικά αποτελούν τις πιο σημαντικές εποχές της ζωής μας. Μόνο όταν αισθανθείς Μηδέν μισανοίγει η πόρτα για να μεταμορφωθείς σε Κάτι. Μόνο αντιμέτωπος με την αλλαγή, που πολλές φορές σού επιβάλλεται άτσαλα, μπορείς να κερδίσεις την αθανασία σου. Και τι σημαίνει αθανασία; Ότι κάθε φορά μπορείς να κάνεις μια καινούργια αρχή. Ναι, ζούμε σε μία τραυματική κοινωνική πραγματικότητα, που δυσχεραίνει το συναίσθημα, εντείνει την έλλειψη και παίζει τυφλόμυγα με την απόρριψη: κι όμως, είναι τα τρία συστατικά που κάνουν τον άνθρωπο ζωντανό ον. Δεν κάνω μια ελεγεία της πτώσης, δεν μαγεύομαι με την ένδεια, δεν λέω ότι η Αποκάλυψη που ζούμε είναι ιερή. Στα μεσάνυχτα της ιστορίας μιλάω για τον πυρήνα μας, που τρώθηκε από την κατανάλωση και χρειάζεται να ξαναγίνει ανθρώπινος. Η γενιά των baby boomers -ένα μέσος πατέρας και μια μέση μητέρα- μετέδωσαν στα παιδιά τους αυτό που ζούσαν, μετέδωσαν αυτό που πρέσβευαν: «Αποκτήστε όσο περισσότερα μπορείτε, χαρείτε όσο γίνεται περισσότερο, όλα τα άλλα είναι δευτερεύοντα και επουσιώδη».

Ένα απλό παράδειγμα που ελπίζω να έχει ατονήσει στις μέρες μας αλλά ενδεικτικό της κοινωνίας που δημιουργήσαμε. Όταν τα παιδιά πριν χρόνια είχαν τα γενέθλιά τους, τα υπόλοιπα παιδάκια ερχόντουσαν φέρνοντας δώρα. Σήμερα κάτι τέτοιο είναι αδιανόητο. Σε πάρτι-υπερπαραγωγές, που όσο περνούσαν τα χρόνια εμπλουτίζονταν με τέτοια χλιδή και θέαμα που έτειναν να μοιάζουν με μίνι Ντίσνεϊλαντ, το παιδί που γιόρταζε τα γενέθλιά του -δηλαδή οι γονείς του, αισθάνονταν την υποχρέωση να μοιράσουν στα άλλα παιδιά που ερχόντουσαν δώρα μικρότερης αξίας βέβαια, αλλά δώρα, γιατί δεν ήταν ανεκτό πλέον τα παιδιά να νιώθουν την «απίστευτη στέρηση» του να παίρνουν δώρα μόνο στα γενέθλιά τους. Κάθε φορά που μοιράζεται ένα δώρο, πρέπει κι αυτά να έχουν δώρα, έστω μικρότερα. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς Φρόιντ για να καταλάβει τι σημαίνει αυτή η χειρονομία για τις σχέσεις των παιδιών που σε λίγο θα γίνουν ενήλικες με το αίσθημα της στέρησης, με την πραγματικότητα, με τη δυνατότητα αναβολής της ευχαρίστησης και ποιο είναι το αποτέλεσμα. Το παιδί μπαίνει σε έναν κόσμο μάταιο, όπου πνίγεται αμέσως σε μία πληθώρα παιχνιδιών και σκουπιδοπροϊόντων και σκυλοβαριέται μέσα σε όλα αυτά: αναίσθητο στην ευχαρίστηση, αμάθητο στη ματαίωση, ναρκωμένο στον πόνο, σε έναν κόσμο που η μία ασημαντότητα αντικαθίσταται από άλλη. Μόνο εξυμνώντας τον πυρετό σου μπορείς να βρεις τον εαυτό σου και να ζήσεις τη μοναδικότητά σου.