Ο Άραχθος βέβαια είναι από τα πιο διάσημα ποτάμια της Ευρώπης για όμορφο rafting είτε για αρχάριους ή και για προχωρημένους και έτσι συχνά δεχόμαστε στο δασικό χωριό το ερώτημα. Δανειζόμαστε πάλι από το βιβλίο της Ε.Σβορώνου:
“Νοούνται ως οικοτουρισμός δραστηριότητες στη φύση, όπως καγιάκ, ράφτιγκ κ.λπ.;
► Ο όρος «τουρισμός περιπέτειας» ταιριάζει περισσότερο σε αυτό τον τύπο τουρισμού. Ανάλογα, πάντως, με τον τρόπο με τον οποίο ασκούνται αυτές οι δραστηριότητες, προσεγγίζουν την έννοια του οικοτουρισμού ή απομακρύνονται από την ουσία του. Το βασικό ερώτημα είναι κατά πόσο προκαλούν υποβάθμιση του οικοσυστήματος. Δεν είναι εύκολο να μετρήσει κανείς τις επιπτώσεις από αυτές τις δραστηριότητες στο οικοσύστημα. Αν ασκούνται σε προστατευόμενη περιοχή και δεν υπάρχει πρόβλεψη στο Σχέδιο Διαχείρισης, τότε καλό είναι να λαμβάνονται κάποιες προφυλάξεις (όπως προσοχή κατά την αναπαραγωγική περίοδο απειλούμενων ειδών κ.λπ.). Ενδείκνυται η συνεργασία του γραφείου που οργανώνει αυτές τις δράσεις με τους υπεύθυνους φορείς διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής. Η συνεργασία αυτή μπορεί να γίνει στη βάση της δέσμευσης για τήρηση κωδίκων ορθής πρακτικής. Υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί κάποιο από τα πολλά συστήματα τέτοιων κανόνων που εφαρμόζονται διεθνώς ή να καταρτιστεί ένα για τη συγκεκριμένη περιοχή. Όσο περισσότερο συμβάλλει στην προστασία και στην τοπική οικονομία και κοινωνία ο επιχειρηματίας, τόσο περισσότερο προσεγγίζει την ε’ννοια του οικοτουρισμού.
► Εάν στην προστατευόμενη περιοχή που σας αφορά προσφέρονται δραστηριότητες όπως καγιάκ και ράφτιγκ, επιδιώξτε συνεργασία με τα αρμόδια ιδιωτικά γραφεία προκειμένου να τηρηθούν κάποιες ελάχιστες προδιαγραφές για την προστασία του βιοτόπου.
► Πόσο «οικοτουρίστας» είναι κάποιος που ασκεί οικοτουριστική δραστηριότητα (π.χ. πηγαίνει για ορνιθοπαρατήρηση) και, συγχρόνως, πετάει τα σκουπίδια του στο δάσος ή προκαλεί όχληση στην πανίδα φωνάζοντας;
► Δεν είναι οικοτουρίστας, αλλά δεν έχει τόση σημασία η συζήτηση για το βαθμό περιβαλλοντικής συνείδησης του τουριστικού κοινού. Η υποχρέωση των φορέων που έχουν αναλάβει τη διαχείριση μιας προστατευόμενης περιοχής είναι να ευαισθητοποιήσει, μέσα από τον οικοτουρισμό, τον επισκέπτη. Αυτή η προσπάθεια είναι που θα συμβάλει στην πραγμάτωση της αποστολής του οικοτουρισμού.
► Χρησιμοποιήστε τα Κέντρα Ενημέρωσης, τα φυλλάδια, τις ενημερωτικές πινακίδες, τα ηλεκτρονικά μέσα ανάδειξης του τόπου και τις προφορικές ξεναγήσεις, προκειμένου να ευαισθητοποιήσετε ουσιαστικά τον επισκέπτη για την αξία της προστατευόμενης περιοχής καιτην ορθή συμπεριφορά κατά την επίσκεψη σε αυτήν. Μην αρκεστείτε στην παροχή ξερών πληροφοριών για τη χλωρίδα καιτην πανίδα. Αναδείξτε τις διασυνδέσεις ανάμεσα στα είδη και τον βιότοπο και, κυρίως, την αλληλεπίδραση ανθρώπου και φύσης. Απευθυνθείτε στην ανάγκη του επισκέπτη να αντιληφθείτο λόγο για τον οποίο τον αφορά η προστασία της φύσης.
► Μπορείτε να τυπώσετε ειδικό φυλλάδιο για τους κανόνες ορθής συμπεριφοράς.
► Πολύ συχνά οι τουρίστες επισκέπτονται μια προστατευόμενη περιοχή όχι αποκλειστικά για τη φύση αλλά και για πολλούς άλλους λόγους (γνωριμία με τα μνημεία και τον πολιτισμό, προσκύνημα σε μοναστήρι, ησυχία, ξεκούραση κ.λπ.). Έχει, τελικά, νόημα ο διαχωρισμός των εναλλακτικών μορφών τουρισμού σε πολιτιστικό, ιαματικό, θρησκευτικό κ.λπ.;
►Πράγματι, τα κίνητρα του επισκέπτη είναι συνήθως πολλαπλά. Αυτό συμβαίνει ιδίως στην Ελλάδα, όπου φύση και πολιτισμός είναι στοιχεία αλληλένδετα. Δεν είναι όμως τα αρχικά κίνητρα του επισκέπτη που ενδιαφέρουν τους φορείς που μεριμνούν για τη διαχείριση μιας προστατευόμενης περιοχής, αλλά η διεξαγωγή της επίσκεψης με τους όρους που αναλύθηκαν παραπάνω. Η ύπαρξη πολλαπλών πόλων έλξης στην περιοχή αποτελεί πλεονέκτημα, στο βαθμό που συμβάλλει στη διάχυση των επισκεπτών στο χώρο και στην παράταση της διαμονής τους.
►Μη θεωρήσετε ότι οι επισκέπτες στην προστατευόμενη περιοχή έρχονται αποκλειστικά για τη φύση. Εκμεταλλευτείτε το αυτό, προτρέποντας τους να επισκεφθούν και άλλα αξιοθέατα και να ασχοληθούν και με άλλες δραστηριότητες στην περιοχή ώστε να παραμείνουν περισσότερο και να συνεισφέρουν περισσότερο στην τοπική οικονομία. Μπορείτε να το επιτύχετε αυτό μέσα από τα ενημερωτικά φυλλάδια, τα Κέντρα Ενημέρωσης, τα μουσεία, τις ενημερωτικές πινακίδες κ.λπ. Εφόσον όμως δέχεστε και επισκέπτες ειδικού ενδιαφέροντος (αυτούς που έρχονται για παρατήρηση άγριας ζωής, επιστήμονες κ.λπ.), φροντίστε να ανταποκριθείτε και ιττις δικές τους απαιτήσεις. Προς αυτή την κατεύθυνση μπορείτε να συμβάλετε με τις πιο εξειδικευμένες επεξηγήσεις που μπορεί να αναγράφονται στις ταμπέλες της έκθεσης του Κέντρου Ενημέρωσης, με έμπειρους οικοξεναγούς, ειδικές εκδόσεις κ.λπ.
Συνοψίζοντας, κάθε φορά που προκύπτει το ερώτημα για μια μορφή τουριστικής δραστηριότητας είναι οικοτουρισμός ή όχι, συνήθως η απάντηση είναι «ναι, υπό όρους…».