Εξετάζοντας τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να θεραπεύσουμε και να εναρμονίσουμε την ύπαρξη μας διατροφικά, το μυστικό βρίσκεται στην κατανάλωση ισορροπημένων, φυσικών τροφών, ακριβώς όπως μας προσφέρονται από τη Φύση. Η φιλοσοφία της Μακροβιοτικής μας μαθαίνει πώς να εξισορροπούμε την ενεργειακή δομή της τροφής, δηλαδή την θηλυκή υποστηρικτική ενέργεια YIN και την αρσενική ενδυναμωτική ενέργεια YANG , αποφεύγοντας τους «ακραίες» τροφές τους π.χ. το κρέας, τα επεξεργασμένα γλυκά και τα γαλακτοκομικά, που τείνουν να δημιουργούν ενεργειακές ανισορροπίες και ασθένειες. Στον παρακάτω πίνακα μπορείτε να δείτε μια βασική κατηγοριοποίηση των τροφών σε τροφές Yin και τροφές Yang, ωστόσο διάφοροι παράγοντες αναφορικά με τη δομή των τροφών και τον τρόπο ωρίμανσης καθορίζουν ως επί το πλείστον την ενεργειακή τους ποιότητα και συγκεκριμένα:
| Ενέργεια YIN | Ενέργεια YANG |
| Τροφές ψυχρότερου κλίματος | Τροφές θερμότερου κλίματος |
| Ταχεία ανάπτυξη | Βραδεία ανάπτυξη |
| Τροφές πλούσιες σε υγρά | Στεγνές, συμπαγείς τροφές |
| Φρούτα & λαχανικά –ενέργεια διαστολής | Καρποί και ρίζες –ενέργεια συστολής |
| Ανάπτυξη ψηλά πάνω από το έδαφος | Ανάπτυξη κάτω και μέσα στο έδαφος |
| Πικρές, ξινές, γλυκειές & αρωματικές τροφές | Αλμυρές τροφές με ισχυρή επίγευση |
Για παράδειγμα, τροφές που είναι πιο συμπαγείς και μεγαλώνουν κάτω από τη γη (κεντρομόλος ροπή) όπως το γογγύλι, η ρέβα, το καρότο και η σελινόριζα είναι πιο Υang, τροφές που μεγαλώνουν στην επιφάνεια της γης όπως το κρεμμύδι και η κολοκύθα είναι πιο ισορροπημένες στην ενέργεια Yin και Yang και τροφές που μεγαλώνουν πάνω από την επιφάνεια της γης (φυγόκεντρος ροπή) όπως πράσο, φασολάκια, φρέσκο κρεμμύδι, μπρόκολο είναι πιο Υin. Φρούτα που μεγαλώνουν πολύ μακριά από την επιφάνεια της γης όπως λεμόνια, μήλα, κεράσια είναι ακόμα πιο yin.
Φυσικά όλες οι τροφές, όπως και ολόκληρη η φύση, διατηρούν τόσο χαρακτηριστικά yin όσο και χαρακτηριστικά yang και θα πρέπει κανείς πάντα να λαμβάνει υπόψη παράγοντες όπως την εποχικότητα και το κλίμα, ωστόσο σε γενικές γραμμές η παρατήρηση του εποχικού τρόπου ανάπτυξης ιδιαίτερα στο φυτικό βασίλειο, μας δίνει μια πιο ακριβή εικόνα ως προς την ακριβή κατηγοριοποίηση τους. Παραδείγματος χάριν, κατά τη διάρκεια του χειμώνα που το κλίμα είναι ψυχρότερο (πιο yin) η ενέργεια των τροφών στρέφεται προς τη γη (yang) και κατά κανόνα είναι πιο στεγνή, συμπυκνωμένη και παράγει τροφές που διατηρούνται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα χωρίς να χαλάνε όπως καρότα, μπρόκολα, λάχανα, σέλινα κ.α. Αντίθετα, κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου που ο καιρός είναι θερμότερος (πιο yang), οι τροφές έχουν περισσότερα υγρά και διατηρούνται για πολύ μικρό χρονικό διάστημα, έχουν δε λόγω της υφής και των υγρών τους μια πολύ πιο δροσιστική επίδραση (yin) για να μας βοηθήσουν να ανταπεξέλθουμε αποτελεσματικά στις υψηλές θερμοκρασίες της εποχής. Παρομοίως, ενδημικές τροφές που αναπτύσσονται σε τροπικά κλίματα (Ινδία, Λατινική Αμερική) είναι κατά κανόνα πιο yin, ενώ αυτές που μεγαλώνουν βορειότερα σε ψυχρότερο κλίμα (Βόρεια Ευρώπη, Καναδάς) είναι σαφώς πιο yang. Επιπλέον όσπρια, φρούτα, λαχανικά σε χρώματα όπως λευκό, βιολετί, μωβ, πράσινο θεωρούνται πιο yin ενώ αυτά που έχουν καφέ, κίτρινο ή κόκκινο χρώμα πιο yang.
Ως προς το είδος των τροφών, στο μεγαλύτερο μέρος της, η Μακροβιοτική διατροφή βασίζεται στην κατανάλωση: αναποφλοίωτων δημητριακών (ολικής αλέσεως), οσπρίων, λαχανικών και καρπών, φρούτων και άλλων ενδημικών και εποχικών φυσικών τροφών, περιορίζοντας ανάλογα με τον τρόπο ζωής του κάθε ανθρώπου, την κατανάλωση τροφών ζωικής προελεύσεως. Η δομή και οι αναλογίες των καθημερινών γευμάτων, με βάση την εύκρατη ζώνη κλίματος στην οποία ανήκει η χώρα μας, μπορούν να καθοριστούν ενδεικτικά ως εξής:
- 50-60% της καθημερινής ποσότητας τροφής μας, συστήνεται να αποτελείται από αναποφλοίωτα δημητριακά όπως ρύζι, σιτάρι, φαγόπυρο, βρώμη, κριθάρι, κεχρί, καλαμπόκι και άλλα άγρια ή καλλιεργήσιμα είδη δημητριακών, που αποτελούν ένα από τα πιο εξελιγμένα και άρτια είδη του φυτικού βασιλείου.
- 25-30% από λαχανικά, όπως λάχανο, καρότο, ρέβα, νταίκον, κρεμμύδι, πράσο, κολοκύθα, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, μαγειρευμένα με διάφορους τρόπους.
- 5-10% όσπρια και παράγωγα οσπρίων όπως ρεβίθια, φακές, φασόλια, φάβα όλων των ειδών και των κατηγοριών με βάση την εποχικότητα (π.χ πράσινα φασολάκια το καλοκαίρι, φασόλια σόγιας ή γίγαντες τον χειμώνα)
- 5-10% λαχανικά της θάλασσας, με κύριο εκπρόσωπο τα ειδικά προς κατανάλωση φύκια όπως wakame, arame, nori, kombu hijiki και άλλα που αποτελούν μια θαυμάσια πηγή σιδήρου και άλλων μετάλλων και ιχνοστοιχείων όπως ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλλιο κ.α.5-10% των καθημερινών μας γευμάτων (1 με 2 μπωλ) συστήνεται να προετοιμάζεται υπό τη μορφή σούπας περιέχοντας λαχανικά της επιλογής μας και προϊόντα/ παράγωγα φυσικής ζύμωσης από φασόλι σόγιας όπως το miso και το tamari, που αποκαθιστούν και ενισχύουν αποφασιστικά την καλή πεπτική λειτουργία.
- 5-10% Φρούτων και καρπών, όπως μήλα, ροδάκινα, κεράσια, δαμάσκηνα, βερίκοκα, πεπόνι, μούρα καθώς και καρύδια, αμύγδαλα, ηλιόσποροι, κολοκυθόσποροι κ.α.
- 5-10% Ψαριού και θαλασσινών, εφόσον καταναλώνετε ζωικά προϊόντα, όπως μαρίδα, γαύρος, καλαμάρι, σαρδέλα, μπαρμπούνι, καβούρι και άλλα.
Η ποικιλία υλικών, η εναλλαγή διαφορετικών τρόπων μαγειρέματος αλλά και η επίγνωση των πολύ προσωπικών αναγκών που επιθυμούμε να ικανοποιήσουμε μέσω της τροφής, αποτελούν ποιοτικά στοιχεία στην καθημερινή διατροφή μας. που μπορούν να προσδώσουν τεράστια ικανοποίηση και χαρά στην καθημερινότητα μας. Να ενισχύσουν τους ποιοτικούς δείκτες της υγείας μας και να συμβάλλουν στην ολοκληρωμένη αίσθηση της «θρέψης» που λαμβάνουμε από τη ζωή και τις εμπειρίες μας.
Μαριάννα Χρυσικάκου
