Συνέντευξη στη Μαρκέλλα Καζαμία
Ο σχολικός εκφοβισμός και το bullying, έννοιες που έχουν μπει για τα καλά στη ζωή και την καθημερινότητα μας, γίνονται εικόνες και παράσταση για να μας δείξουν την αληθινή διάσταση του φαινομένου. Σε μια τέτοια περίπτωση, αλλά με όπλο και οδηγό το χιούμορ που νικάει τα πάντα, η παράσταση “Ολόγυρα, Ολότελα, Ολόδιοι” που παίζεται φέτος το χειμώνα στο Θέατρο Άνεσις, μας δείχνει ότι όλοι είμαστε ίσοι αλλά όχι ίδιοι!
Ο σεβασμός στη διαφορετικότητα και η εκτίμηση προς το διπλανό μας πρέπει να διδάσκεται από νωρίς. Και τι καλύτερο από ένα θεατρικό έργο με πολλή μουσική και γέλιο!
Ο Θεόδωρος Κανδηλιώτης και η Κατερίνα Τσατσαράγκου, σύντροφοι στη ζωή αλλά και συγγραφικό ζευγάρι μας μιλούν για το ιδιαίτερο εγχείρημα τους:
Εξηγήστε μας τον τίτλο του έργου; Τι ακριβώς σημαίνει «Ολόγυρα, Ολότελα, Ολόιδιοι»;
ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Σε ολόκληρη τη Γη οι άνθρωποι είναι ίδιοι εμφανισιακά, κουβαλάνε τα ίδια μειονεκτήματα και μοιάζουν ακόμη και σε κομμάτια του ψυχισμού τους.
ΘΕΟΔΩΡΟΣ: Είναι η –μαγική- εικόνα ενός πλανήτη απ’ τον οποίο έχει εξαφανιστεί κάθε ίχνος διαφορετικότητας! Οι άνθρωποι γίνονται απολύτως ίδιοι, βγαλμένοι θαρρείς απ’ τα βάθη της αρρωστημένης φαντασίας του πλέον τρελαμένου φυρερίσκου! Κι έρχεται στο έργο η ευτράπελη πραγματικότητα της ομοιομορφίας, να αναδείξει την ανάγκη για τη συνύπαρξη με το άλλο, το ξένο, το διαφορετικό. Την ανάγκη για αποδοχή, αλληλοσεβασμό, αλληλοεκτίμηση και αυτογνωσία.
Γιατί επιλέξατε το θέμα του σχολικού εκφοβισμού και γενικότερα του bullying για το θεατρικό σας έργο;
ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Ο εκφοβισμός σε μια κοινωνία που βιώνει μια τόσο βαθιά κρίση –και δεν εννοώ μόνο την οικονομική, αλλά κυρίως τις συνέπειές της όσον αφορά στο αξιακό σύστημα, το ήθος και την αισθητική, την παιδεία και την αδυναμία μας να παράσχουμε ένα ασφαλές περιβάλλον στα παιδιά- μόνο γεωμετρική πρόοδο μπορεί να γνωρίσει. Αντιπαραθέτουμε λοιπόν το γέλιο σ’ ένα απειλητικό φαινόμενο, χωρίς να κρίνουμε ή να κατακρίνουμε, στοχεύοντας να περάσουμε τα μηνύματά μας πιο «υπόγεια» και πιο ουσιαστικά. Άλλωστε έτσι έκανε την εμφάνισή του το γέλιο: ως ενστικτώδης αντίδραση απέναντι στο φόβο.
ΘΕΟΔΩΡΟΣ: Πέρα από την καλλιτεχνική πρόκληση, να κάνεις κωμωδία με ένα τόσο σοβαρό θέμα, μου έλειπε πάρα πολύ το στοιχείο του γέλιου απ’ την αντιμετώπιση νοσηρών κοινωνικών φαινομένων. Καταλήγουν στη συνείδηση μας με θηριώδεις μορφές, που επιφέρουν μοιραία και μη αναστρέψιμα αποτελέσματα. Ειδικά για τα παιδιά, παρασυρόμαστε εύκολα στο να προσπαθούμε να τα κρατήσουμε τρυφερά προστατευμένα σε ένα παραμυθένιο κόσμο, χωρίς προβλήματα, ο οποίος στο κάτω, κάτω δεν υπάρχει. Οπότε η κωμωδία για μένα, είναι ένας έξυπνος και ψυχαγωγικός δρόμος προσέγγισης της πραγματικότητας και ανατροπής της.
Πού απευθύνεται η παράσταση;
ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Σε παιδιά κάθε ηλικίας. Περίπου από 4 έως 114!
ΘΕΟΔΩΡΟΣ: Από την πρώτη μέρα που στραφήκαμε με την Κατερίνα στη συγγραφή παραμυθικών κωμωδιών, έθεσα το στόχο της εξυπηρέτησης ενός είδους, το οποίο λείπει –χωρίς να μπορώ να εξηγήσω το γιατί- πολύ απ’ την Ελλάδα. Μιλάω για το είδος της «οικογενειακής κωμωδίας». Η δουλειά μας πάντοτε απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες και στα έργα μας μπορούν να περάσουν καλά μαζί, ακόμα κι ο προπάππους με την προγιαγιά που θα φέρουν τα δισέγγονα τους!
Μπορεί το θέατρο να εκπαιδεύσει και να αλλάξει συμπεριφορές σε κοινωνικό επίπεδο;
ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Σε μια ιδανική κοινωνία, η τέχνη δεν θα είχε θέση. Αυτή είναι η ουσία ύπαρξής της. Κατά τη γνώμη μου δεν υπάρχει παιδεία χωρίς τέχνη, ούτε τέχνη χωρίς παιδεία. Μιλάμε πάντα βέβαια για αυτό το είδος που αντιστέκεται, που δεν στρατεύεται, που δεν καθοδηγείται, που δεν εξυπηρετεί συμφέροντα.
ΘΕΟΔΩΡΟΣ: Να εκπαιδεύσει όχι. Η εκπαίδευση οφείλει να είναι αντικείμενο πολύ σημαντικών ανθρώπων. Ενώ οι καλλιτέχνες πρέπει να είμαστε σημεία αναφοράς της ανθρώπινης ασημαντότητας. Το θέατρο μπορεί ενδεχομένως να ταξιδέψει το νου μας πέρα απ’ τις σκέψεις του και να τον συστήσει σε σκέψεις άλλων. Κι αυτή η μετακίνηση απ’ το «εγώ» στο «εμείς» είναι από μόνη της μήτρα αλλαγών…
Μπορεί το θέατρο να συμπράξει με το σχολείο στην αισθητική καλλιέργεια των νέων ανθρώπων;
ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Αυτός ακριβώς είναι ο ρόλος του θεάτρου στην εκπαίδευση: να διευρύνει τους ορίζοντες της αισθητικής των νέων, αφού πρόκειται για μια από τις πρώτες ύλες διάπλασης χαρακτήρα. Μπορεί –και θα έπρεπε ίσως- να αφορά ακόμη και στον τρόπο ζωής.
ΘΕΟΔΩΡΟΣ: Αναμφίβολα! Κατά την ταπεινή μου άποψη, πρέπει να είναι -κι έχω διαπιστώσει ότι σε πολλούς είναι- βαθιά ριζωμένη στην συνείδηση των εκπαιδευτικών η αξία της υψηλής αισθητικής κι η θετική της επίδραση στη διαμόρφωση της προσωπικότητας των ανθρώπων-πολιτών μιας κοινωνίας.
Γράψατε το έργο μαζί, πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να δημιουργήσεις με το σύντροφο σου; Γράφετε όλα τα έργα σας μαζί ως συγγραφικό ζευγάρι;
ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Η συνεργασία μας προϋπήρξε της σχέσης μας. Ο καθένας μας έχει διαφορετικό ρόλο στη δημιουργία ενός έργου. Το μεγαλύτερο δε μέρος των έργων μας είναι από κοινού.
ΘΕΟΔΩΡΟΣ: Δεν ξέρω πόσο δύσκολο ακριβώς είναι να δημιουργήσεις ένα έργο με το σύντροφο σου, πάντως είναι ευκολότερο απ’ το να δημιουργήσεις δύο παιδιά με το συνεργάτη σου!
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;
ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Το επόμενο έργο μας.
ΘΕΟΔΩΡΟΣ: Είναι μεγαλεπήβολα… Σχεδιάζουμε να επιβιώσουμε! Να έχουμε κάθε μέρα ένα πιάτο φαί, ένα ποτηράκι βενζίνη, ακόμα και λίγη θάλασσα τα καλοκαίρια! Δεν πατάνε, δυστυχώς για μας, στη Γη τα όνειρα μας. Σύντομα λέμε να εκτεθούμε και σ’ άλλο αγαπημένο μας είδος: Τη Μαύρη Κωμωδία.
Μία φράση από το έργο που θα μπορούσε να είναι το μότο σας.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ: «Ότι μας δείχνουν βλέπουμε, ότι μας λένε ξέρουμε, κίνδυνο δε διατρέχουμε, αν ζούμε όπως οι άλλοι…»
ΘΕΟΔΩΡΟΣ: Αυτό το τόσο απλό που λένε οι Οδηγίες Χρήσης στον πρωταγωνιστή: «Όλοι οι δικτάτορες του κόσμου σας έκαναν εκατομμύρια ανθρώπους δυστυχισμένους, πιστεύοντας ότι θα ήταν ευτυχισμένοι, αν ήταν όλοι σαν τα μούτρα τους».