Γκρινιάζουμε μερικοί που το παίζουμε γνώστες για τα κόμματα που δεν έχουν θέσεις. Ή για τα κόμματα που αλλάζουν θέσεις. Ή τους υποψηφίους που δεν γνωρίζουν τα θέματα. Αλλά τελικά υπάρχει μια ερώτηση που μπορεί πολύ γρήγορα να ξεκαθαρίσει το τοπίο:
Ποια είναι η θέση σας για το κάπνισμα;
Ο πολιτικάντης θα απαντήσει κάτι σε στυλ “να εφαρμοστεί ο νόμος” και μετά κάπως θα προσπαθήσει να το μετριάσει λέγοντας ότι “πρέπει βέβαια να βρούμε τρόπους να μην καταπιέζονται και οι άνθρωποι που θέλουν κάπως να καπνίζουν.” Με λίγα λόγια, αυτός ο υποψήφιος δεν θα κάνει τίποτα. Δεν έχει καν τα κότσια να το πει καθαρά. Βασίζεται στο γεγονός ότι στο ακροατήριο υπάρχουν αρκετοί καπνιστές που κάτι τέτοιο θέλουν να ακούσουν.
Ο τρόπος που λειτουργεί είναι με τεχνητό δίπολο: αν υποστηρίζεις την απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους, είσαι είτε “φασίστας” ή “οικολόγος” (= αιθεροβάμων) , δηλαδή ακραίος. Αν υποστηρίζεις την τελείως ελεύθερη χρήση τσιγάρων παντού είσαι “αναρχικός” ή κάτι από το άλλο άκρο. Εμείς, οι πολλοί, οι λογικοί, είμαστε “κάπου στην μέση”. Αντί να το πούμε “αδράνεια” αυτό, το λέμε “λογική” ή “μετριοπαθή λύση”. Αρχίζουν κάτι γενικεύσεις τύπου “πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού” και άλλα τέτοια. Χαμόγελα, ευγένειες, ευχαριστούμε πολύ, τέλος συζήτησης.
Αν τύχει να πέσουν σε ικανό δημοσιογράφο και αν τύχει να μην είναι καπνιστής/ρια και τους ζορίσει με λογικό αντίλογο ακολουθούν την δεύτερη μέθοδο. Θόλωμα των νερών. Αντί να απαντήσουν στο θέμα, βρίσκουν μια υπερβολή από την άλλη πλευρά και την κριτικάρουν. Για παράδειγμα αυτή εδώ η μελέτη, κάπως υπερβολικά ισχυρίζεται ότι το παιδικό άσθμα στην Αγγλία επηρεάστηκε άμεσα από την απαγόρευση του καπνίσματος σε αυτήν την χώρα. Οπότε το γυρνάνε το θέμα σε στυλ “ακόμα και οι επιστήμονες δεν έχουν καταλήξει, άρα ας περιμένουμε….”
Η τρίτη μέθοδος είναι οι συγκρίσεις με άλλα θέματα. Αλκοόλ, ναρκωτικά, οτιδήποτε άλλο θα μπορούσε να απαγορευτεί. Αυτή εδώ η συναρπαστική και καλά τεκμηριωμένη μελέτη για παράδειγμα δείχνει ότι το αλκοόλ είναι πολύ πιο επικίνδυνο από κάθε άλλη ουσία. (Ηρωίνη δεύτερη, crack cocaine τρίτο, κάπνισμα μόλις έκτο.) Οπότε λένε “αν είναι να καταδιώξουμε έτσι τους καπνιστές, να απαγορεύσουμε και το κρασί!” Ξεχνάνε, επειδή τους συμφέρει, ότι το τσιγάρο διαφέρει σημαντικά στο γεγονός ότι βλάπτει άμεσα και τους γύρω μας. Δεν τρυπάς την δικιά σου φλέβα αλλά τα δικά μου πνευμόνια απλά επειδή τυχαίνει να είμαι στο ίδιο εστιατόριο.
Εκεί πέφτουν πια τα προσωπεία και τα λένε όπως τα νιώθουν: “ε, και τι θα κάνουμε; Δηλαδή θα πηγαίνουμε σε μπαρ και δεν θα καπνίζουμε;” Και αρχίζουν σιγά σιγά την παραπληροφόρηση με παντελώς γελοία επιχειρήματα οικονομικού τύπου. “Θα κλείσουν τα μπαρ! Θα καταστραφεί ο τουρισμός! Θα χάσει το κράτος έσοδα από την φορολόγηση των τσιγάρων!” Όλες οι μελέτες που δείχνουν πόσο περισσότερο κοστίζει στην κοινωνία μας το τσιγάρο είναι “στημένες” και “κάλπικες” ή προϊόν κάποιες άλλης θεωρίας συνωμοσίας. (Όποια βολεύει.)
Και στο τέλος, όταν ξεμείνουν τελείως, αρχίζουν να παραποιούν φιλελεύθερα δόγματα τραβώντας τα από τα αυτιά κατά το δοκούν. “Έχω δικαίωμα να κάνω ότι θέλω στο σώμα μου!” ή “απαιτώ την ελευθερία να καπνίζω!” Και σιγά σιγά ξαναγυρνάνε στην προσπάθεια να βγάλουν ακραίους όσους ζητάνε την απαγόρευση του καπνίσματος…
Άσχετα από την προσωπική σας θέση στο θέμα (σε μια χώρα με τόσους καπνιστές, οι μισοί που διαβάζετε κρατάτε τσιγάρο αυτήν την στιγμή) είναι εξαιρετικός τρόπος να αξιολογήσετε πολιτικούς αυτή η ερώτηση. Δοκιμάστε την!