Καθώς εκτυλίσσεται το δράμα της ακυβερνησίας έχω μια πολύ συγκεκριμένη πρόταση: να επικεντρωθούμε στα θέματα προς επίλυση. Το διάσημο “κράτος” με ή χωρίς κεφαλαίο “Κ” ουσιαστικά κάνει δυο πράγματα:
1. Μαζεύει λεφτά
2. Ξοδεύει λεφτά
Οι προτάσεις λοιπόν πρέπει να κάνουν σαφές ποια ακριβώς γραμμή του προϋπολογισμού επηρεάζουν και πως θα την αλλάξουν. Τώρα, λόγω κρίσης, περισσότερο από ποτέ είναι επείγον να το κάνουμε συγκεκριμένο. Αφήστε “αριστερά”, “δεξιά”, “μνημόνιο” και άλλες γενικεύσεις. Ιδού ένα παράδειγμα.
Ο τζόγος.
Ας πούμε ότι κάθε εβδομάδα 1 εκατομμύριο Έλληνες παίζουν από 100 ευρώ ο καθένας. Ή παίζουν οι πιο πολλοί 3-4 ευρώ, μερικοί 10 (γιατί ξέρουν και καλά συστήματα!) και άλλοι πιο πολλά. Είναι ήδη κοινωνικά άδικο γιατί οι φτωχοί παίζουν μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους. Επιπλέον ο ψυχολογικός λόγος ύπαρξης του τζόγου είναι ακριβώς σαν μηχανισμός ελπίδας για όσους θέλουν να αλλάξουν την οικονομική τους κατάστασης. Ο τζόγος θυμίζει λίγο…ποτοαπαγόρευση αφού κανένα απολυταρχικό καθεστώς δεν έχει καταφέρει να τον εξαλείψει.
Από τα 100 υποθετικά εκατομμύρια του παραδείγματος, σχεδόν τα μισά τα κρατάει ο οργανισμός που χειρίζεται τον τζόγο. (πχ στην Ελλάδα ο ΟΠΑΠ.) Σε άλλες χώρες είναι 60%, αλλού 40%. Από αυτά που μένουν, κάποια δίνονται σε φιλανθρωπίες και κάποια τελικά κληρώνονται. Είναι ενδιαφέρον ότι στις περισσότερες χώρες ο τζόγος είναι σε ημικρατικούς οργανισμούς. Προφανώς για να τα τρώνε καλύτερα σε μίζες ή media δαπάνες. Οι “φιλανθρωπίες” που κάνουν αυτοί οι οργανισμοί βέβαια δίνουν πολιτική ισχύ σε όποιον μοιράζει τα τεράστια αυτά ποσά.
Υπάρχει αντιπρόταση;
PLS. Prize Linked Savings. Ένα εκατομμύριο Έλληνες θέλουν να τζογάρουν από 100 ευρώ ο καθένας. Υπέροχη ευκαιρία να κάνουν κάτι χρήσιμο αυτά τα λεφτά. Τα βάζουν σε ειδικούς τραπεζικούς λογαριασμούς με την εξής ιδιαιτερότητα: κληρώνουν το επιτόκιο! Το σχέδιο βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία σε πολλές χώρες. Δείτε εδώ για παράδειγμα ένα στην Αγγλία. http://www.nsandi.com/savings-premium-bonds . Εδώ ένα παράδειγμα (με καλές επεξηγήσεις) από τις ΗΠΑ. Έχει μερικά σοβαρότατα πλεονεκτήματα. Κυρίως ότι οι φτωχοί (οι οποίοι τα χάνουν όλα τελικά με τον τζόγο αργά ή γρήγορα) δεν χάνουν το κεφάλαιό τους. Τα 100 ευρώ που παίζεις παραμένουν στον λογαριασμό σου. Τα λεφτά δεν είναι κρυμμένα κάτω από παπλώματα (ληστείες) αλλά τροφοδοτούν και με ρευστότητα το τραπεζικό σύστημα. Δεν εμπιστεύεστε τις ιδιωτικές τράπεζες; Ας το κάνει κρατική τράπεζα, ταχυδρομικό ταμιευτήριο ή κάτι αντίστοιχο. Αλλά να μην ρίχνουν στα…σκουπίδια οι πιο οικονομικά αδύναμοι κάθε εβδομάδα τα λεφτά των ελπίδων τους.
Θα νόμιζε κανείς ότι όλοι θα επέμεναν να μπει σε λειτουργία άμεσα αυτό το σύστημα. Άλλωστε δεν είναι σαφές με ποιο νόμο θα μπορούσε μια κυβέρνηση να σταματήσει μια τράπεζα! Ένα σωρό προωθητικές ενέργειες κάνουν άλλωστε. Τι να κληρώνουν αμάξι, τι να κληρώνουν επιτόκια. Αλλά εδώ ορθώνει το κεφάλι του το παμφάγο Κράτος. (Με κεφαλαίο “Κ”.) Με νομικά τερτίπια και εκβιασμούς σταματάνε σε πολλές χώρες την ευρεία επικράτηση αυτής της μορφής τζόγου.
Είναι αριστερή ή δεξιά αυτή η πρόταση; “Προοδευτική”, “απολυταρχική” ή “φιλελεύθερη;” Βοηθάει τους αδύναμους και δίνει άμεση λύση; Είναι καλύτερο από ότι γίνεται σήμερα; Αντί να γκρινιάζω για τα πρόσωπα, εγώ θα προωθήσω αυτή τη λύση (και όποια άλλη κρίνω αντίστοιχα εφικτή και χρήσιμη). Δεν ζητάω κάτι δραματικό, δεν χρειάζεται (αν και θα ήταν μάλλον καλό για την χώρα ) να εξαφανιστεί ο ΟΠΑΠ. Μόνο να επιτραπεί να δοκιμαστεί στην Ελλάδα τέτοιου είδους τζόγος. Αν μάλιστα συνδυαστεί με ηλεκτρονικό τζόγο μπορεί να βοηθήσει την πιο εκτεταμένη χρήση του ebanking ρίχνοντας και το κόστος συναλλαγών.
Περισσότερα στοιχεία σε αυτή εδώ την μελέτη http://www.hbs.edu/research/pdf/08-061.pdf Έκανα και μια σχετική σελίδα στο Facebook, κάντε “Like” αν συμφωνείτε εδώ.
Σημείωση: δεν ξέρω αν το έχει προτείνει κάποιο ελληνικό κόμμα αυτό που προτείνω εδώ. Δεν με νοιάζει από που προέρχονται οι ιδέες, με νοιάζει να τις εξετάσουμε και να τις εφαρμόσει όποιος μπορεί αν είναι καλές. Το άρθρο γράφτηκε το 2011 και δυστυχώς στέκει ακόμα.
Comments are closed.