Αυτοεκτίμηση είναι οι σκέψεις, η στάση, οι αντιλήψεις, οι προσδοκίες και τα συναισθήματα που έχω για τον εαυτό μου, γι΄ αυτό που είμαι, γι΄ αυτά που μπορώ να κάνω, για το πώς νομίζω ότι με βλέπουν οι άλλοι.
Μπορεί να νιώθουμε ικανοποίηση από τις επαγγελματικές μας επιδόσεις, ωστόσο να μας διακατέχουν βαθιές συναισθηματικές ελλείψεις στον τρόπο με τον οποίο συνδεόμαστε με το άλλο φύλο. Μάλιστα, μια τέτοια συναισθηματική έλλειψη μπορεί να μας κάνει να υπερλειτουργούμε στον επαγγελματικό τομέα, προκειμένου να αντλήσουμε την αυτοεκτίμηση που μας λείπει από τις διαπροσωπικές μας δεξιότητες.
Η αυτοεκτίμηση καθοδηγεί τη συμπεριφορά μας σχεδόν με έναν τυφλό τρόπο. Ο άνθρωπος με υψηλή αυτοεκτίμηση συνήθως έχει θετική στάση απέναντι στη ζωή, αποδέχεται τον εαυτό του, παίρνει αποφάσεις με την απαραίτητη σιγουριά, η εικόνα του για τον εαυτό του και τα πιστεύω του δεν πλάθονται από τρίτους, θέτει ψηλούς στόχους και βλέπει τον εαυτό του ώς καθοδηγητή στη θετική έκβαση των πραγμάτων που αναμένει να έχει στη ζωή του.
Αντίθετα, αυτός που έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση τείνει να έχει μη διεκδικητική συμπεριφορά, βυθίζεται σε αρνητικούς εσωτερικούς διαλόγους, κυριαρχείται από μόνιμο άγχος και αυτοαμφισβήτηση, δυσκολεύεται να πάρει αποφάσεις, επηρεάζεται εύκολα, αποφεύγει να θέτει στόχους για να μην αποτύχει και μπορεί να εμπλέκεται σε παθολογικές σχέσεις που καταλήγουν να τον κάνουν να νιώθει αδύναμος.
Ο μηχανισμός της «αυτοεκπληρούμενης προφητείας» αρχίζει να τον καθοδηγεί: μια εικαζόμενη ανεπάρκεια μπορεί να μετατραπεί σε πραγματική!
Παγιδεύεται σε έναν φαύλο κύκλο που γεννά καθημερινές χειμαρρώδεις αρνητικές σκέψεις, με αποτέλεσμα να μην επιτρέπει στον εαυτό του να αμφισβητήσει τις αδυναμίες του.
Με άλλα λόγια, η χαμηλή αυτοεκτίμηση θρέφει μια παθητική και αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, η οποία με τη σειρά της ύπουλα πείθει τον άνθρωπο για την αναξιότητά του.
Οι γονείς που απορρίπτουν το παιδί, που αδυνατούν να το αποδεχθούν γι΄ αυτό που είναι, που το μαθαίνουν ότι η αυτοαξία εξαρτάται μόνον από την επιτυχία, δεν επιτρέπουν στο παιδί να λάβει την απαραίτητη για το ίδιο επιβράβευση και ασφάλεια.
Αντίστοιχα, ένα παθολογικά υπερπροστατευτικό περιβάλλον μπορεί να παρεμποδίσει το παιδί να αυτονομηθεί και να νιώσει μέσα του δυνατό. Φυσικά, πολλά παιδιά που έχουν μεγαλώσει σε αντίξοα ή ευνουχιστικά περιβάλλοντα έχουν καταφέρει να ορίσουν την ταυτότητα τους έξω από αυτά, υπερβαίνοντας το τραύμα.
Τη ματαιωμένη μας αυτοεκτίμηση είναι δυνατόν να τη χτίσουμε από την αρχή.
Ας μην ξεχνάμε ότι η ευτυχία δεν είναι πάντα οφθαλμοφανής, αλλά δημιουργείται μέσα από αυτό που εμείς βλέπουμε. Από αυτά που επιλέγουμε να δούμε.
Με αφορμή τον μύθο του Σίσυφου, ο Αλμπέρ Καμί γράφει «Ιl faut imaginer Sisyphe heureux» (πρέπει να φανταστούμε τον Σίσυφο ευτυχισμένο).
Μυρσίνη Κωστοπούλου – Ψυχολόγος
