Τρίποδο; Ελληνική λέξη. Τετράποδο; Ομοίως. Αλλά αν έβγαινε η λέξη “πεντάποδο” μπορεί κάλλιστα να μην ήταν. Ποδίατρος είναι Αγγλική λέξη για παράδειγμα! Δεν είχαν τέτοιο γιατρό οι Έλληνες. Μια αρρώστια σαν την επιληψία, αν και είχε απασχολήσει πολλούς αρχαίους θεραπευτές και σαμάνους, απέκτησε το σύγχρονο ελληνοπρεπές στην εμφάνιση όνομά της σχετικά πρόσφατα από έναν Γάλλο. Ελληνική λέξη; Όχι βέβαια, καμία απολύτως σχέση επί της ουσίας της εφεύρεσής της! Η λέξη που χρησιμοποιούσαν οι Αρχαίοι ήταν άλλη. Σήμερα Έλληνες γιατροί θα κοκορεύονται για τη λέξη, σαν να είναι δικιά τους βέβαια…
Pedimanus – Pedestrian – Pedicure – Bipedal όλες έχουν το “ped” το λατινικό πόδι. Στα ελληνικά θα είχε να κάνει με παιδί. Αυτό όμως σημαίνει ένα ζώο που χέρια που μοιάζουν σαν πόδια πόδια και έχει Λατινική ρίζα. Γιατί όταν ο Δυτικός κόσμος εξέλισσε την ζωολογία, έψαχνε να φτιάξει λέξεις που θα περιγράφουν τις νέες ανακαλύψεις. Τις οποίες βέβαια δεν έκαναν Έλληνες. Ηλεκτροκαρδιογράφημα δεν θα μπορούσε να είναι ελληνική λέξη! Ακούμε συχνά ότι στην Ιατρική όλες οι λέξεις είναι Ελληνικές. Δεν είναι βέβαια. Δεν εξέλιξαν οι Έλληνες την σύγχρονη Ιατρική. Δεν είχαν καν σκεφτεί όσα κάνει η σύγχρονη ιατρική. Απλά αυτοί που τα σκέφτηκαν θέλησαν να χρησιμοποιήσουν ελληνικά συνθετικά γιατί έτσι άρχισε το θέμα κατά την Αναγέννηση όταν τα πρώτα πανεπιστήμια χρησιμοποιούσαν τα Ελληνικά για να διαφοροποιηθούν από τον λαουτζίκο. H χρήση Ελληνικών λέξεων, ακόμα και σήμερα στις ΗΠΑ χρησιμοποιείται σαν τρόπος για να αλληλοαναγνωρίζονται πλουσιόπαιδα σε ακριβά πανεπιστήμια με την ίδια λογική.
Το λεξικό παρομοίως μόνο στα Αγγλικά άρχισε να υποδηλώνει αυτό που εννοούμε σήμερα με την λέξη. Δεν είχαν αναπτύξει οι Αρχαίοι την έννοια. Πόσο μάλλον την σκέψη ότι υπάρχει λεξικό ή λεξιλόγιο που αναφέρεται σε ομάδες λέξεων συγκεκριμένης ομάδας ανθρώπων ή επιστήμης. Είναι από τις πολλές λέξεις που εισήγαγαν κατά την Αναγέννηση στα Αγγλικά γιατί τους έλειπαν τρόποι περιγραφής κάποιων πραγμάτων. Αυτές συχνά παραμένουν εξειδικευμένες και “φιγουρατζίδικες” λέξεις για ανθρώπους των γραμμάτων. Βιβλιογραφία, με την σημερινή έννοια δεν είχαν οι Έλληνες πριν την εισαγάγουμε πολύ αργότερα. Στενογραφία παρομοίως, είναι ξένη εφεύρεση. Και η λέξη και η ιδέα.
Η “ορθοδοξία” είναι ελληνική λέξη; Ορθοδοντικούς μπορεί να είχαν ποτέ οι Αρχαίοι Έλληνες; Όχι βέβαια! Ορθοπαιδικούς; Θα μπορούσαν, αλλά δεν είχαν. Χιλιετίες αργότερα οι Γάλλοι σκέφτηκαν να διορθώνουν σωματικές δυσπλασίες στα παιδιά και έφτιαξαν επί τούτου την λέξη.
Χρονικό ή χρονογράφος; Πιο πολλούς Λατίνους και Γάλλους θα βρούμε στην εξέλιξη αυτών των ιδεών και λέξεων παρά Έλληνες. Ακόμα και η χρονολογία, προφανώς θα έχει πιο πολύ σχέση με τους εφευρέτες των ρολογιών. Α, ναι, ούτε αυτό είναι ελληνική εφεύρεση. Χρονοβιολογία; Τρία ελληνικής καταγωγής συνθετικά. Μόνο σε καταγωγή όμως!
Τιτάνιες προσπάθεις να αποκρυπτογραφήσουμε την κατάσταση. Σαν τους Τιτάνες; Ναι βέβαια. Αλλά ο Τιτανικός, ένα σύγχρονο ναυάγιο μάλλον μας επηρεάζει πιο συχνά στην καθημερινότητά μας γλωσσολογικά. Χρησιμοποιούμε αυτό το διάσημο πλοίο, πιο μεγάλο βέβαια από κάθε τι αρχαίο σε πλεούμενο, και αυτό το εντυπωσιακό ναυάγιο σαν παράδειγμα πιο συχνά. Mentor στα Αγγλικά είναι ο διδάσκαλος με την έννοια του μέντορα πλέον, δανεικό από τον γέρο στην Οδύσσεια που δίδαξε τον Τηλέμαχο. Χρησιμοποιούσαν οι Αρχαίοι αυτή την λέξη έτσι;
Δεν υπάρχει ιερό ούτε όσιο. Διαβάζω ότι «Ο ναρκισσισμός ως όρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε από επιστήμονες ψυχολόγους για να περιγραφεί ένας τύπος διαταραχής προσωπικότητας(της ναρκισσιστικής διαταραχής) είτε από απλούς ανθρώπους χωρίς γνώσεις στον τομέα της ψυχολογίας οι οποίοι θέλουν να περιγράψουν ένα άτομο του κοινωνικού περίγυρου και όχι μόνο, όπου όμως παίρνει την έννοια του υπέρμετρα εγωκεντρικού.» (Βικιπαιδεία) Πιο πολλά ποιήματα του Coleridge και αποκλειστικά ξένους επιστήμονες θα βρούμε στην σύγχρονη πορεία αυτού του κλασσικού αρχαιοελληνικού μύθου στην σημερινή, ψυχολογική του έννοια.
Δεν ξέρω αν υπάρχει όρος για έναν λαό που προσπαθεί απεγνωσμένα να φουσκώσει την αξία του μέσα από μια διαστρέβλωση της ιστορίας των λέξεων. Θα έπρεπε να εφευρεθεί για να περιγράψει τους σύγχρονους Έλληνες.
Αλλά μάλλον και αυτό, θα το κάνουν κάποιοι ξένοι τελικά…
