Σχολίασα ειρωνικά την θέση της ΔΗΜΑΡ για την ενιαία τιμή βιβλίου και φίλος μου ζήτησε την γνώμη μου. Είχα ξανασχοληθεί με το θέμα παλιότερα σε σχέση με εμπορικά θέματα εδώ. Το θέμα έχει ενδιαφέρον γιατί αποκαλύπτει την αδυναμία μιας κοινωνίας να ξεχωρίσει θέματα, να αναλύσει και να κατανοήσει αρκετά ώστε να κάνει κάτι. Μπουρδουκλώνουμε μέχρι να μείνουμε τελικά άπρακτοι και να κοιτάμε το πρόβλημα, να περιμένουμε μια Τρόικα να μας αναγκάσει να αλλάξουμε βεβιασμένα κάτι.
1. Για πιο βιβλίο μιλάμε; Ίδια είναι τα βιβλία δημοτικού (τώρα τζάμπα σαν pdf, φτηνά σε βιβλιοπωλεία) με λογοτεχνικά βιβλία; Τα βίπερ (ευκολοδιάβαστα “της παραλίας” που λέμε) με τα ψευτοιστορικά που έχουν σουξέ στις κυρίες των Βορείων Προαστίων; Μπορεί να μπαίνει στην ίδια συζήτηση το ξενόγλωσσο βιβλίο με τα παιδικά βιβλία;
2. Ποιος και πως θα καθορίσει πιο βιβλίο ανήκει σε ποια κατηγορία; Ακόμα κι αν μπορούσαμε να οριοθετήσουμε κατηγορίες, ποιος θα το έκανε; Σημειώστε ότι τα τμήματα marketing αλλά και οι ίδιοι οι συγγραφείς τα μπλέκουν έντεχνα, επίτηδες και όμορφα πολλές φορές.
3. Έστω ότι καταφέρναμε να τα χωρίσουμε σε κατηγορίες. Και ότι θεωρούσαμε ότι σε κάποιες κατηγορίες έπρεπε να μπούνε περιορισμοί ή συγκεκριμένες πολιτικές ενίσχυσης. Γιατί μιλάμε για την τιμή και όχι για την διείσδυση σε τμήματα του πληθυσμού που μας απασχολούν σαν κοινωνική πολιτική; Και τζάμπα να τα δίναμε σε φτωχούς ανθρώπους, αποδεδειγμένα, αυτοί που τα χρειάζονται περισσότερο, συνήθως δεν τα διαβάζουν! Αν δεν έχεις να φας, δεν είναι πρώτη σου σκέψη να περάσεις τις ώρες ανεργίας σου διαβάζοντας το “Πόλεμος και Ειρήνη”.
4. Έχει υπάρξει ιστορική περίοδος κατά την οποία οι εκδότες να μην φέρονταν σαν νταβατζήδες χειρίστου είδους; Αξίζουν προστασία τέτοιοι νταβατζήδες; Για πρώτη φορά οι συγγραφείς αποκτούν εργαλεία και δύναμη να βγούνε μπροστά κι όμως πολλοί συνεχίζουν να κρύβονται πίσω από τους εκδοτικούς περιμένοντας “να πιάσουν την καλή” και αυτοί. Είναι υγιές αυτό το κύκλωμα;
5. Γιατί δεν συνδέεται συνήθως αυτή η συζήτηση με τις δημόσιες βιβλιοθήκες; Είναι ένας συγκεκριμένος μηχανισμός, ελέγξιμος και με ευρεία αναγνωρισιμότητα. Ο πιο απλός τρόπος να ασκηθεί κοινωνική πολιτική θα ήταν να επικεντρωθούμε εκεί. Ελεύθερη η αγορά βιβλίου και μόνο για τις βιβλιοθήκες να υπάρχει διαφοροποίηση. Από μεγάλη έκπτωση, ως και υποχρεωτικά κάποια τζάμπα αντίτυπα με κάθε έκδοση για βιβλιοθήκες, δεν είναι δύσκολο να βρεθεί ικανοποιητική και δίκαιη λύση. Παντελώς υποκριτική η στάση όσων συνδέουν την τιμή του βιβλίου με τον βασικό μισθό υπό αυτό το πρίσμα.
Αυτό το άρθρο είναι μια “ξεπέτα” του δεκαλέπτου για εμένα. Ελπίζω χρήσιμη. Αν θέλει κάποιος να γράψω ένα σχετικό βιβλίο παρακαλώ να μου κάνει προκαταβολή μερικές δεκάδες χιλιάδες, να βάλω στην άκρη άλλα πράγματα που κάνω για να αναπτύξω περισσότερο τις ιδέες αυτές. Ή μπορεί να μου κάνει χορηγία κάποιος οργανισμός. Ή να το βγάλω μόνος μου σαν ηλεκτρονικό βιβλίο. Ή….
…οι επιλογές είναι περισσότερες από ποτέ άλλοτε. Και οι τρόποι σύνδεσης με την αγορά περισσότερες από ποτέ. Και ενώ άλλοι κλάδοι (πχ μουσικοί) έχουν απελευθερωθεί, έχουν νιώσει την δύναμη των νέων τεχνολογιών, το βιβλίο στην Ελλάδα συνεχίζει να είναι θύμα πολιτικάντηδων. Μην μπερδεύουμε το θέμα. Αν έχω κάτι καλό να πω, θα το πω. Και αν υπάρχουν άνθρωποι για τους οποίους έχει αξία αυτό που λέω, αν θέλω, θα βρω τρόπο να το επικαρπωθώ.
Αν η απάντηση είναι “φτηνότερα βιβλία”, η ερώτηση ποια ήταν; “Πως θα διαβάζουν περισσότερο οι Έλληνες;” Γιατί προσωπικά δεν βλέπω πως συνδέονται τόσο απλά…