Αεροδρόμιο: γαλλική λέξη η οποία αρχικά αναφερόταν στο χώρο που στεγαζόταν ή από τον οποίο ξεκινούσε ένα αερόστατο. Με την Αγγλοσαξονική τεχνολογική επικράτηση σε θέματα αεροπορίας, η λέξη εξελίχθηκε σε «airport» με αποτέλεσμα και στα Γαλλικά αλλά και στα Ελληνικά πολύ αργότερα να μετατραπεί σε «αερολιμένας» η έννοια του χώρου όπου στεγάζονται και από τον οποίο απογειώνονται αεροπλάνα.
Το παράδειγμα είναι τυχαίο και δεν είμαι καν σίγουρος αν πράγματι εξελίχθηκε έτσι η υπόθεση. Ξέρω όμως πως ούτε ο Λιακόπουλος θα ισχυριζόταν εύκολα ότι τα αερόστατα ή τα αεροπλάνα είναι ελληνικές εφευρέσεις. Όπως οι περισσότερες εφευρέσεις με τις οποίες ζούμε. Όσο ο Ελληνισμός κρατιόταν σε Κρυφά Σχολειά για 400 χρόνια, ο υπόλοιπος πλανήτης εξελίχθηκε σε αυτό που ζούμε. Και έφτιαξε τις αντίστοιχες λέξεις. Ακόμα και μετά την απελευθέρωσή μας από τον Τουρκικό ζυγό όμως, η Ελλάδα δεν παράγει τεχνογνωσία, ούτε τις σχετικές λέξεις.
Μόνο τον τελευταίο αιώνα το σουτιέν, το σταυρόλεξο, τα bar code, ο αναπτήρας, το μίνι, το αποσμητικό, το τζελ, το κραγιόν, το χανζαπλάστ, η σαπουνόπερα και εκατομμύρια άλλα πράγματα τα σκέφτηκαν άνθρωποι που δεν ήταν Έλληνες. Τις περισσότερες φορές οι λέξεις ήταν τελείως καινούριες. Σε μερικούς κλάδους όπως στην ιατρική, αρχικά είχαν ελληνικά συνθετικά. Όσο όμως προχωράνε και όσο οι εφευρέτες μεγαλώνουν σε έναν κόσμο χωρίς ελληνικά, τόσο λιγότερο εμφανίζονται ακόμα και αυτές οι ελληνικές ρίζες στις λέξεις που επιλέγουν. Ένα νέο ιατρικό μηχάνημα σε έναν νέο κλάδο της ιατρικής, έχει ελάχιστη σχέση πια με τον Ιπποκράτη.
Το λεξικό έχει δυο ρόλους: ο ένας είναι περιγραφικός: «Βούλγαροι: υποτιμητικός όρος που ακούγεται σε γήπεδα κατά οπαδών του ΠΑΟΚ» ένα γνωστό παράδειγμα από την Ελλάδα το οποίο έκανε σάλο πριν λίγα χρόνια όταν το έβαλε ο Μπαμπινιώτης στο λεξικό του. Οι πιο πολλοί γλωσσολόγοι ή λεξικογράφοι μόνο αποτύπωση κάνουν. Εξ’ ου και τα λεξικά έχουν όρους όπως «σε κοινή χρήση», «υποτιμητικό», «αργκό» και πολλούς άλλους τρόπους για να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε τι γίνεται σε έναν πληθυσμό, σε σχέση με τη χρήση της λέξης. Ο άλλος ρόλος των λεξικών είναι υποδειγματικός. Δηλαδή πολλοί ανοίγουν το λεξικό για να μάθουν πώς θα έπρεπε να γράφουν και να μιλάνε.
Η γλώσσα σαν μέσο επικοινωνίας απαιτεί να καταλάβουμε και τους κώδικες του δέκτη της πληροφορίας που εκπέμπουμε. Αν πω «βάλε το στα
μικροκύματα» εσείς μάλλον θα φανταστείτε ότι σας ζητάω να ζεστάνετε κάτι σε φούρνο μικροκυμάτων. Ένας τεχνικός κινητής τηλεφωνίας ίσως κάτι διαφορετικό. Πολλοί δικτάτορες, φασίστες ή και καλοθελητές, έχουν προσπαθήσει να επιβάλλουν κοινωνικές αλλαγές μέσα από τη γλώσσα που χρησιμοποιούμε. Μπείτε όμως εδώ και θαυμάστε τη δουλειά που έχει γίνει. 450 εκατομμύρια λέξεις που χρησιμοποιούνται στα Αγγλικά μεταξύ 1990 και 2012. Ένα ζωντανό λεξικό που αποτυπώνει γλαφυρά τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται η παγκόσμια αυτή γλώσσα στις ΗΠΑ. Προσωπικά το θεωρώ πολύ πιο χρήσιμο λεξικό για την κατανόηση των σύγχρονων Ελληνικών, από ό,τι το έντυπο του Μπαμπινιώτη. Συνδυάστε το με το Slang.gr και θα είστε πολύ πιο κοντά στη ζωντανή μας γλώσσα, από ό,τι με απαρχαιωμένα έντυπα.
Αν είχε μπέσα και τσίπα ο κάθε Μπαμπινιώτης, θα έβαζε φάτσα κάρτα στο εξώφυλλο, τη χρονιά που εκδίδει το λεξικό του. Στους ορισμούς θα έγραφε πράγματα όπως: «αυτή τη λέξη παλιά την χρησιμοποιούσαμε έτσι. Αν ρωτήσεις δάσκαλο όμως θα σου πει αλλιώς ίσως. Οι περισσότεροι ηλικιωμένοι γενικά μας πρήζουν να μην την πολυλέμε, εκτός αν ήταν αντιστασιακοί και στη Βόρεια Ελλάδα υποδηλώνει κάτι τελείως διαφορετικό. Πολλοί έφηβοι την έχουν αντικαταστήσει εδώ και καιρό με την αντίστοιχη Αμερικάνικη την οποία μάλιστα την γράφουν σε SMS ή σε chat στον υπολογιστή με τα εξής σύμβολα….».
Αυτό θα ήταν λεξικό που θα χρησιμοποιούσα εγώ.
Comments are closed.