Όταν ο Βουδισμός βάζει τα γυαλιά στην Ορθόδοξη εκκλησία

To βιβλίο “Destructive Emotions: A Scientific Dialogue with the Dalai Lama” είναι συναρπαστικό άσχετα από το περιεχόμενό του.  (Δεν θα το πρότεινα σαν βιβλίο για οποιονδήποτε δεν είναι σχετικά ενήμερος σε θέματα ψυχολογίας, βουδισμού και τέτοιου είδους συζητήσεων.)   Όχι ότι δεν είναι ενδιαφέρον θέμα τα συναισθήματα και ο έλεγχός τους.  Αλλά η μεθοδολογία είναι που με συνάρπασε.  Θιβετιανοί μοναχοί κατεβαίνουν στα εργαστήρια και δέχονται να γίνουν πειραματόζωα.   Και ο ίδιος ο Δαλάι Λάμα είναι ορθάνοιχτος να μάθει από την Επιστήμη.   “Πρέπει να διαφοροποιήσουμε ανάμεσα σε αυτά που αποδεικνύει η Επιστήμη ότι δεν υπάρχουν, που πρέπει να τα δεχόμαστε, και αυτά που παραμένουν άγνωστο αν δεν υπάρχουν” γράφει στην εισαγωγή.  Το αποδεικνύει με την στάση του.

Οι βουδιστές μοναχοί δίνουν πολλές ιδέες στους επιστήμονες.   Αντί όμως να ταμπουρωθούν στην ιεραποστολή και στα μοναστήρια τους και να ισχυρίζονται ότι κατέχουν το μυστικό συστατικό της μαγικής σούπας, εκθέτουν ανοιχτά απόψεις και συνεννοούνται με τους επιστήμονες σε συγκεκριμένα, αναλυτικά και μετρήσιμα σημεία.  Και προσπαθούν να βοηθήσουν τους επιστήμονες να εξάγουν πρακτικά βοηθήματα για όλους μας.  Δέχονται να αναθεωρήσουν ιδέες και γενικεύσεις που δεν επιδέχονται μετρήσεων, να δούνε αλλιώς ένα θέμα.

Δεν είναι μόνο θέμα επίδειξης δύναμης.  Πράγματι ένας μοναχός είναι τόσο καλός στην αυτοσυγκέντρωση ώστε να μπορεί να κάνει κάτι που δεν μπόρεσε κανείς άλλος:  σε έκθεση σε εξαιρετικά δυνατό θόρυβο δεν αντιδράει καθόλου.  Ξεπερνούν κατά πολύ ακόμα και μέλη των μυστικών υπηρεσιών στην αναγνώριση συναισθημάτων σε άλλους.  (Έκθεση για κλάσματα δευτερολέπτου σε φωτογραφίες προσώπων.)  Ακόμα πιο χρήσιμα όμως είναι τα πορίσματα από την αντιμετώπιση τοξικών συναισθημάτων.  Τους δείχνουν ταινίες που συνήθως προκαλούν συμπτώματα ναυτίας ή φρίκης και οι μοναχοί εκμπέμπουν εμπάθεια και θετικά συναισθήματα.  Δείχνουν (με λεπτομερείς μετρήσεις σε εγκεφαλογραφήματα) πως ακριβώς μπορείς να είσαι πιο θετικός για τον εαυτό σου και τους άλλους.  Και βοηθάνε να βρεθούν τρόποι να επικοινωνηθούν αυτά τα μαθήματα.   Ανοιχτοί και συζητήσιμοι.

Φαντάζεστε κάτι αντίστοιχο από την Ορθόδοξη εκκλησία;  Οι μοναχοί μας στο Άγιο Όρος είναι κάτι σαν τις Ειδικές Δυνάμεις του Ελληνικού Στρατού:  όλοι φαντάζονται ότι κάνουν κάτι ιδιαίτερο αλλά ποτέ δεν το έχουν δείξει στην πράξη!  Μισόλογα, φήμες, κουτσομπολιά που διαδίδουν οι πιστοί και κακογραμμένα βιβλία…ποτέ δεν είχαν το θάρρος (ή την ικανότητα;) να μιλήσουν ανοιχτά και στα ίσια με την διεθνή επιστημονική κοινότητα με τον τρόπο που δείχνει ο Δαλάι Λάμα.  (Πατήστε εδώ για μια εισαγωγή στο θέμα.  )  Στο κάτω κάτω αν τους ενδιαφέρει η σωτηρία της ψυχής των ανθρώπων, δεν θα έπρεπε να το δοκιμάσουν και αυτό; Μια σύγχρονη θρησκεία αντιλαμβάνεται σφαιρικά τα προβλήματα και δεν κάνει διακρίσεις ανάμεσα σε “θρησκευτικά” και κοσμικά ζητήματα.

Από την εισαγωγή του βιβλίου:

Much human suffering stems from destructive emotions, as hatred breeds violence or craving fuels addiction. One of our most basic responsibilities as caring people is to alleviate the human costs of such out-of-control emotions.  In that mission, I feel that Buddhism and science both have much to contribute.

Buddhism and science are not conflicting perspectives on the world, but rather differing approaches to the same end: seeking the truth. In Buddhist training, it is essential to investigate reality, and science offers its own ways to go about this investigation. While the purposes of science may differ from those of Buddhism, both ways of searching for truth expand our knowledge and understanding.

Διαβάστε και το “Περι Θεού Αυταπάτη” του Richard Dawkins και θα γυρίσετε από τις διακοπές σας δηλωμένοι άθεοι!