Συνέντευξη στη Μαρκέλλα Καζαμία
Μου αρέσουν πολύ οι μουσικές παραστάσεις, Αυτές που σε ταξιδεύουν, όχι μόνο μέσα από το λόγο και την εικόνα, αλλά και τους ήχους της μουσικής. Σε μια τέτοια παράσταση με τίτλο «Συνέντευξη με τη Δανάη» γνώρισα καλύτερα τον Αλέξανδρο Μπουρδούμη. Έπαιρνε συνέντευξη από τη Δανάη Στρατηγοπούλου, μαγευόταν από τη ζωή της και τραγουδούσε υπέροχα τραγούδια μιας ανεπανάληπτης ρετρό εποχής. Η φωνή του καταπληκτική και την εξελίσσει συνεχώς, ακόμα και τον φετινό χειμώνα που συμμετέχει στην παράσταση «Πριν το Χάραμα», στο προσφάτως ανακαινισμένο Θέατρο Βέμπο.
Δουλεύει πολύ και δεν έχει στεγανά. Δεν αυτοπεριορίζεται και γι’ αυτό το λόγο προχωράει και εξελίσσεται. Είναι έτοιμος και ώριμος να κάνει ακόμη περισσότερα στο θέατρο και στην καριέρα του. Θεωρεί ότι είμαστε όλοι ευάλωτοι και μπορεί να συγχωρεί τον εαυτό του και τους άλλους. Με την εμπειρία που έχει αποκτήσει, είναι έτοιμος να κάνει και άλλα όνειρα του πραγματικότητα. Η αγαπημένη του στιγμή είναι όταν βγαίνει από την κουίντα στη σκηνή. Τότε γίνονται μαγικά πράγματα…
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης «Κάρολος Κουν». Συμμετείχε σε σεμινάρια μεγάλων δασκάλων του χώρου και πήρε μέρος στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Κέντρου Αρχαίου Δράματος «Δεσμοί» μεταξύ άλλων με τους Λ.Κονιόρδου, Σ.Σακκά, Κ.Γεωργουσόπουλο, Φ.Κακριδή, Ε.Πήττα. Παρακολουθεί μαθήματα φωνητικής με την Χαρά Κεφαλά.
Θέατρο, τηλεόραση, τραγούδι, ασχολείσαι με όλα αυτά και με αρκετή επιτυχία. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να το πετύχεις;
Νομίζω ότι ένας είναι ο τρόπος, η πολλή δουλειά, δουλειά, δουλειά και πάλι δουλειά… Προσπαθώ όλα αυτά τα χρόνια στο θέατρο – γιατί από εκεί ξεκίνησα και εδώ παραμένω – όλα όσα έχω μάθει, στη σχολή και μέσα από τις παραστάσεις, να τα δουλεύω και να τα εξασκώ. Κάτι άλλο που κάνω αρκετά συχνά έως συνεχώς, είναι να «κλέβω» το τι κάνουν οι άλλοι πάνω στη σκηνή και το πώς το κάνουν και να το αποκωδικοποιώ, ώστε να βλέπω πώς μπορώ να το εντάξω στον δικό μου τρόπο έκφρασης. Άλλωστε ένας είναι ο τρόπος πάντα, απλώς έχει διαφορετικές όψεις. Επίσης, έχω βρεθεί από πολύ μικρή ηλικία δίπλα σε πολύ μεγάλους ηθοποιούς και έχω μάθει από αυτούς πράγματα και εντός και εκτός σκηνής. Και με έχουν μάθει ότι τίποτα δεν είναι εύκολο και αν κάτι σου φαίνεται εύκολο, να προσπαθείς να το ανατρέψεις με κάποιο τρόπο και να «ανακατεύεις πάλι την τράπουλα».
Συμμετέχεις στην παράσταση «Πριν το Χάραμα» των Ρέππα-Παπαθανασίου στο θέατρο Βέμπο που λειτουργεί ξανά μετά από πολύ καιρό. Μια παράσταση με τραγούδι και πολύ συναίσθημα. Είναι κάτι που έχουμε ανάγκη να δούμε σε αυτή τη δύσκολη εποχή;
Το θέατρο, έτσι κι αλλιώς αυτό είναι, το συναίσθημα, είτε το ευχάριστο είτε το δυσάρεστο. Είναι να συν – κινηθεί ο θεατής. Να κινηθεί κάτι. Και όπως λέει ένας από τους αγαπημένους μου συγγραφείς και άνθρωπος των γραμμάτων, ο David Mamet που είχα την τύχη να παίξω σε ένα έργο του πέρυσι (την παράσταση Τώρα που Γυρίζει, στο FAUST), «οι ηθοποιοί πρέπει να είναι story tellers», δηλαδή παραμυθάδες. Και όλα τα έργα πάντα ξεκινάνε με το «μια φορά κι έναν καιρό…». Από τα πιο μεγάλα, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια του Ομήρου, μέχρι τα πιο πρόσφατα. Πάντα κάποιος βγαίνει σε μια σκηνή και φέρνει κάτι, ένα νέο, τη διάθεση του, κάτι άλλο και στη συνέχεια μπλέκονται τα πράγματα και γεννιέται κάτι. Και αυτό το κάτι πρέπει να μεταφερθεί στον αποδέκτη. Αυτό είναι το ζητούμενο. Μια τέτοια παράσταση λοιπόν έχει ως στόχο και τη διασκέδαση και την ψυχαγωγία και τη συγκίνηση. Το συγκεκριμένο έργο των Ρέππα-Παπαθανασίου εμπεριέχει αυτά τα στοιχεία με ένα πολύ έξυπνο τρόπο. Πάντα θα είναι αυτό το ζητούμενο, από το πιο περίεργο έργο και σκηνοθεσία που μπορεί να δει κάποιος, μέχρι το πιο λαϊκό θέαμα. Ο στόχος είναι ο ίδιος, η συγκίνηση.
Ο χαρακτήρας που ενσαρκώνεις στο «Πριν το Χάραμα» είναι ένας επιτυχημένος ηθοποιός που συγχωρεί τα πάντα στη γυναίκα και συνεργάτη την οποία αγαπάει με πάθος. Έχεις κάποια κοινά με αυτό το ρόλο;
Νομίζω ότι ο ρόλος που υποδύομαι είναι ένας άνθρωπος που ξέρει ότι αυτή είναι η γυναίκα της ζωής του. Και μπορεί να έχουν κάνει και οι δύο λάθη αλλά είναι γραφτό να είναι μαζί. Προσωπικά, μου έχει τύχει να συγχωρήσω πράγματα, και από φίλους και από σχέσεις μου, γιατί θεωρώ ότι είμαστε ευάλωτοι. Κι εγώ είμαι ευάλωτος. Αλλοίμονο αν δεν ήμασταν ευάλωτοι. Γιατί τότε θα ήμασταν τέλειοι. Άλλωστε αυτό που χαρακτηρίζει τους ηθοποιούς, σε σύγκριση με άλλους που κάνουν πιο «κανονικές» δουλειές, είναι ότι είμαστε ατελείς. Αποφασίζουμε κάθε βράδυ να παίξουμε τον ίδιο ήρωα, το ίδιο έργο, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, γιατί ουσιαστικά πιστεύουμε ότι δεν τα έχουμε καταφέρει. Αν το πιστεύαμε, θα γινόταν μόνο η πρεμιέρα του έργου και τέλος. Κάποιος που παραδίδει ένα έργο, το παραδίδει και τέλος. Εμείς δεν το παραδίδουμε ποτέ. Αυτή είναι η μαγεία. Οπότε είμαστε ευάλωτοι στα λάθη και θεωρώ ότι είναι καλό να μαθαίνουμε να συγχωρούμε. Και νομίζω ότι μεγαλώνοντας αυτό γίνεται πιο έντονο και πιο ουσιαστικό γιατί φεύγουν οι εγωισμοί και ο ναρκισσισμός σιγά σιγά και το σημαντικό είναι να κάνεις επιλογές. Ακόμα κι αν αυτες οι επιλογές σου κοστίσουν.
Τον Δεκέμβριο έγινες και Frank Sinatra για μια βραδιά… πώς προέκυψε η ιδέα και η συνεργασία αυτή; Υπάρχει περίπτωση να το δούμε σε κάποια θεατρική σκηνή;
Ο Φράνκι είναι πολύ παλιά, προσωπική μου ιστορία. Είναι από τους τραγουδιστές που ακούγαμε πολύ στο σπίτι. Ο πατέρας μου έζησε πολλά χρόνια στη Λατινική Αμερική και στην Αμερική όταν ήταν νέος και είχαμε πολλούς κλασικούς δίσκους και πολλοί από αυτούς ήταν με τον Φρανκ Σινάτρα. Και στο σπίτι μας ακούγαμε πολύ αυτού του είδους τη μουσική. Δεν μεγαλώσαμε με ακούσματα όπως αυτά του Χατζιδάκι και του Θεοδωράκη αφού ο πατέρας μας ήταν πολίτης του κόσμου. Ακούγαμε πολύ latin, salsa, samba, γιατί είχε ζήσει πολλά χρόνια και στη Βραζιλία όπου μεγάλωσε. Οπότε από τη μεριά του πατέρα μου είχαμε αυτές τις καταβολές. Ακόμα και στο πώς μας μιλούσε για τη ζωή του.
Επομένως, ο Σινάτρα είναι κάτι που έχει μπει μέσα μου χωρίς να το επιλέξω. Είναι μια δική μου ιδέα που κλωθογυρίζει στο μυαλό μου εδώ και δύο χρόνια. Η συνάντηση μου με τον Δημήτρη Μαλισσόβα σε παραστάσεις που κάναμε μαζί, σε συνδυασμό με την πρόταση που μας έγινε από το Δήμο Πεύκης-Λυκόβρυσης για τη βραδιά της παραμονής των Χριστουγέννων, συνέπεσε με αυτό που θα ήθελα να κάνω κι εγώ. Η αλήθεια είναι ότι θα ήθελα πολύ να γίνει αυτό κανονική παράσταση και νομίζω ότι μαζί με τον Δημήτρη Μαλισσόβα μπορούμε να τα καταφέρουμε, καθώς ταιριάζουμε και έχουμε μια κοινή πορεία εδώ και δύο χρόνια.
Έχω μελετήσει πολύ τον Φρανκ Σινάτρα, έχω δει άπειρες ταινίες του και βίντεο και πιστεύω ότι είναι συγκλονιστικός ο τρόπος του και είναι ένα μεγάλο σύμβολο που στιγμάτισε τα μουσικά πράγματα εν γένει. Επίσης έχει ένα μεγάλο ευρύ κοινό που τον ακούει φανατικά. Στη ζωή του επίσης ήταν άγγελος και διάβολος, υπάρχουν πολλά αντιφατικά πράγματα σε αυτόν και γι’ αυτό το λόγο θα ήθελα να στηθεί κάτι γύρω από τη ζωή του γενικά, κάτι σαν μουσικοθεατρικό γεγονός.
Όταν τελείωσες το Θέατρο Τέχνης είχες συγκεκριμένες επιθυμίες στο μυαλό σου να εκπληρώσεις ή στην πορεία σου το ένα έφερε το άλλο;
Ενώ πήγα σε μια σχολή, που έχει κάποιες πολύ συγκεκριμένες καταβολές, δεν είναι τυχαία η επιλογή μου για την πρώτη μου επαγγελματική παράσταση, αφού είχα ολοκληρώσει τις παραστάσεις μου ως μαθητής του Θεάτρου Τέχνης. Η επιλογή αυτή ήταν να συμμετάσχω στο μιούζικαλ Grease με τον Μάριο Φραγκούλη, πριν από 18 χρόνια περίπου, στο Θέατρο Βέμπο. Οπότε έφυγα από ένα θέατρο που μου έδωσε την κλασική παιδεία και από τότε ψάχνομαι συνεχώς και δεν κάθομαι ήσυχος και έχω αλλάξει πολλά θεατρικά στέκια.
Θεωρώ ότι είμαι μισθοφόρος του θεάτρου. Δεν έχω στεγανά. Ούτε ανήκα ποτέ σε κάποια παρέα, και με την καλή και με την κακή έννοια και δεν δεσμεύτηκα ποτέ με κάποια θεατρική ομάδα. Έχω παίξει σε θέατρα ρεπερτορίου όπως είναι το Εθνικό, το ανοιχτό θέατρο του Μιχαηλίδη ή το Απλό Θέατρο του Αντύπα αλλά και σε μεγάλες και σπουδαίες παραγωγές στο Μέγαρο Μουσικής ή και σε μικρότερα θέατρα, οπότε είμαι ανοιχτός και δεν έχω περιορισμούς και κολλήματα. Πολλές φορές ακούω να μου λένε ότι πρέπει να αποκτήσω ένα συγκεκριμένο στυλ. Θεωρώ όμως ότι δεν ζούμε σε μια τέτοια εποχή. Αυτό ανήκε σε μια άλλη εποχή ηθοποιών και καταστάσεων, όπου τα πράγματα ήταν πολύ πιο συγκεκριμένα. Σαφώς μου αρέσουν και μου ταιριάζουν κάποια πράγματα περισσότερο από άλλα, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορώ να δοκιμαστώ και ας φάω και τα μούτρα μου.
Υπάρχει κάτι από όσα έμαθες τότε στη σχολή και δεν ξέχασες ποτέ;
Από την ώρα που έγινα πιο γνωστός μέσα από την τηλεόραση που έχει ένα μεγαλύτερο κοινό, φυσικό ήταν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης να θέλουν να μάθουν πράγματα για μένα. Και νομίζω ότι ήμουν τυχερός γιατί αυτό συνέβη μετά από ένα μεγάλο «αγροτικό» που έκανα, αφού ήμουν στο θέατρο ήδη 8-9 χρόνια, οπότε δεν ήμουν μικρός ώστε να μην ξέρω πώς να το αντιμετωπίσω. Τα εφόδια που είχα αποκτήσει λόγω των δασκάλων μου στο Θέατρο Τέχνης μου δημιούργησαν την πεποίθηση να μη θεωρώ τίποτα δεδομένο, να μη βιάζομαι και να αντιλαμβάνομαι ότι κάθε παράσταση είναι απλά μια σεζόν. Και χωρίς να το καταλάβω το ένα έφερε το άλλο και η μια δουλειά έφερε την επόμενη, ακόμα και στην τηλεόραση που είναι ένα κομμάτι της δουλειάς μου που μου αρέσει εξίσου πολύ.
Έχουν εμφανιστεί ποτέ δημοσιεύματα που σε ενόχλησαν ή έχεις αποδεχτεί ότι είσαι εκτεθειμένος στα φώτα της δημοσιότητας με τα θετικά και τα αρνητικά του;
Στην αρχή είναι λίγο δύσκολο να αντιμετωπίσεις κάποια δημοσιεύματα που μπορεί να αναφέρονται με άσχημο ή προσβλητικό τρόπο στην προσωπική ζωή σου ή στη δουλειά σου αλλά από την άλλη είναι ένα «παιχνίδι» με το οποίο μπορείς να μάθεις να παίζεις και να το αντιμετωπίζεις με ευγένεια και πολύ χιούμορ. Στην αρχή ίσως θυμώσεις και να στεναχωρηθείς αλλά μετά το παίρνεις στην πλάκα. Έχω διαβάσει και μου έχουν μεταφέρει πράγματα που θα μπορούσαν να γίνουν σενάρια για ταινίες. Παρολαυτά δεν είμαι άνθρωπος που κρύβομαι και δεν το έκανα ποτέ στη ζωή μου. Κυκλοφορώ, υπάρχω, δεν είμαι κάπου κρυμμένος και δεν θα κρύψω τη ζωή μου αν θέλω να πάω σε μια πρεμιέρα ή όπου αλλού με καλέσουν, αφού άλλωστε είναι και κομμάτι της δουλειάς μου να βλέπω φίλους και συναδέλφους που τους τιμώ και με τιμούν και αυτοί. Δεν προκαλώ ούτε καλώ κάποιους να με φωτογραφίσουν εσκεμμένα. Αλλά αν αυτό συμβεί, δεν θα με πειράξει.
Το βιογραφικό σου είναι ήδη πολύ πλούσιο συγκριτικά με την ηλικία σου. Έχεις κάνει μέχρι στιγμής τα περισσότερα από αυτά που θα ήθελες;
Σαφώς θέλω να κάνω και περισσότερα. Νομίζω ότι είμαι σε μια πιο ώριμη ηλικία και θεατρικά και δεν σταματάω να έχω στόχους. Και πάντα βάζεις και πιο υψηλούς στόχους. Και πλέον θα ήθελα να έχω και μεγαλύτερη εμπλοκή στα πράγματα που κάνω. Να μην καλούμαι απλώς να παίξω ένα ρόλο. Ωστόσο δεν βιάζομαι. Σύντομα θα κλείσω μια εικοσαετία στο θέατρο και είναι μια καλή συγκυρία όπου ενηλικιώνομαι θεατρικά ώστε η εμπειρία που έχω αποκτήσει να με βοηθήσει να κάνω και πιο προσωπικές επιλογές πάντα με ανθρώπους που εκτιμώ και θεωρώ ότι είναι κατάλληλοι συνεργάτες. Είναι κάτι που το έχω στο μυαλό μου και τον τελευταίο ενάμισι χρόνο έχει γίνει αρκετά συγκεκριμένο όπως ένα έργο που θα ήθελα πολύ να κάνω, φτάνει να καταφέρω να πάρω τα δικαιώματα.
Με ποιους ανθρώπους που δεν έχεις συνεργαστεί θα ήθελες να συνυπάρξεις στο θέατρο ή στο τραγούδι;
Υπάρχουν άνθρωποι που έχω ήδη συνεργαστεί και θα ήθελα πολύ να ξανασυνεργαστώ μαζί τους, όπως τον Βασίλη Παπαβασιλείου που έχω δουλέψει μαζί του επί σκηνής, έναν τεράστιο σκηνοθέτη, μου αρέσουν οι δουλειές του Θωμά Μοσχόπουλου, θα ξαναδούλευα με τον Νίκο Μαστοράκη. Νιώθω τυχερός γιατί έχω δουλέψει με πολύ μεγάλους πρωταγωνιστές και αυτό με γεμίζει πάρα πολύ. Αυτός είναι και ο στόχος μου, να κάνω συνεχώς και άλλα πράγματα και άλλες συνεργασίες και να μαθαίνω μέσα από αυτές. Θα ήθελα πολύ να ξαναδουλέψω με την Κάτια Δανδουλάκη, όπως και με τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη. Επίσης θα ήθελα να συνεργαστώ με τον Αιμίλιο Χειλάκη που τον εκτιμώ και τον θεωρώ πολύ κοντινό μου άνθρωπο τα τελευταία χρόνια.
Σε επηρεάζει ψυχολογικά η γενικευμένη κρίση που βιώνουμε και η επίδραση που έχει σε όλους και στους καλλιτέχνες;
Η κρίση είναι στην καθημερινότητα σου, σε αυτό που βλέπεις γύρω σου. Αυτό που ζεις, στον μικρόκοσμο σου, στη γειτονιά σου και το κουβαλάς παντού. Αλλά τη στιγμή που χτυπάει το κουδούνι, προσπαθείς να μη σε καταβάλει τίποτα, είτε αντιμετωπίζεις κάποιο προσωπικό θέμα είτε οτιδήποτε μπορεί να σε επηρεάσει. Μια άσχημη εικόνα, μια άσχημη συμπεριφορά… Παίζουμε σε ένα θέατρο που άνοιξε μετά από χρόνια σε μια πολύ υποβαθμισμένη περιοχή. Και αν κάνεις βόλτα λίγο πιο πέρα από το λαμπερό πεζοδρόμιο του Βέμπο, θα δεις πολλά πράγματα και πολλούς ανθρώπους… Νομίζω ότι είναι η ώρα να βγούμε από την εσωτερική μας αναζήτηση σαν καλλιτέχνες και να γίνουμε πιο εξωστρεφείς. Και επειδή το έχω αυτό το κομμάτι της επικοινωνίας και της εξωστρέφειας, το χρησιμοποιώ και όποτε συναντάω ανθρώπους που μπορώ να βοηθήσω με κάποιο τρόπο, το κάνω. Είτε γιατί ζητούν τη βοήθεια μου σαν καλλιτέχνη είτε αθόρυβα.
Τι θα έλεγες σε ένα νέο παιδί που μόλις τελειώνει το Θέατρο Τέχνης όπως εσύ πριν χρόνια αλλά οι εποχές είναι δυσκολότερες;
Θα του έλεγα να πιστέψει στις αρχές αυτής της Σχολής, στο όραμα του Καρόλου Κουν που ήταν «Κάνουμε θέατρο για την ψυχή μας» και έπειτα να αγαπήσει τη δουλειά του και να παλέψει γι’ αυτήν. Και αν είναι ικανός και λαμπερός και ταλαντούχος, κανείς δεν πρόκειται να τον σταματήσει. Ακόμα και μέσα στην κρίση, το έχω δει να συμβαίνει. Είναι τόσο μεγάλη η ορμή μέσα σου όταν θέλεις κάτι που δεν μπορεί να σε σταματήσει τίποτα.
Πριν το χάραμα… τι;
Πριν το χάραμα… η μεταφορά από την κουίντα στη σκηνή… η μεταφορά από το σκοτάδι στο φως… όταν φωτίζεται ξαφνικά κάτι που δεν είναι πραγματικό αλλά μοιάζει πραγματικό… Μου αρέσει το φως που σε λούζει όταν βγαίνεις στη σκηνή. Είναι σαν το φως λίγο πριν ξημερώσει.