Αναδρομικές σκέψεις, για μια εφ’ άπαξ κατάσταση
Οι σινεφίλ (των 35+) θα θυμούνται από το 1992 το δικαστικό δράμα «A Few Good Men», που είχε προβληθεί στην Ελλάδα με τον ψιλο-άσχετο τίτλο «Ζήτημα Τιμής». Σε αυτήν την ταινία δέσποζε η εμβληματική προσωπικότητα του Συνταγματάρχη Τζέσαπ (Τζακ Νίκολσον). Αντίπαλός του ο αμφιλεγόμενος χαρακτήρας ενός (μη μάχιμου) υποπλοίαρχου δικηγοράκου (Τομ Κρουζ) ο οποίος προσπαθεί να στριμώξει τον Συνταγματάρχη και να τον κατηγορήσει για το θάνατο ενός φαντάρου από «καψώνι».
Στο αποκορύφωμα της ταινίας ο Τζέσαπ επιδίδεται σε έναν παραληρηματικό μονόλογο, που έκρυβε μέσα του μεγάλες αλήθειες για το επάγγελμα του στρατιωτικού έτσι όπως το έβλεπε ο ίδιος. Απολαυστικό απόσπασμα διαθέσιμο εδώ (χωρίς υπότιτλους δυστυχώς).
Ο Τζέσαπ είναι το κλασσικό στερεότυπο του στρατόκαυλου καραβανά, έτσι τουλάχιστον όπως το φαντάζεται ένα μέρος της κοινωνίας. Είναι κολλημένος, άκαμπτος, φανατικά παθιασμένος με την παράξενη δουλειά του, σκληρός με τους υφισταμένους του, περιφρονητικός απέναντι στους άκαπνους «φλώρους» που έχουν αφήσει αυτόν να προστατεύει την πατρίδα ενώ την ίδια στιγμή τον κατακρίνουν. Η ταινία τον σκιαγραφεί ως ένα αντισυμβατικό, παρανοϊκό, ημίτρελο που ζει σε ένα δικό του κόσμο γεμάτο απειλές τις οποίες μόνο αυτός πολεμά, ολίγον αντιδημοκρατικό έως φασίζοντα, υπέρμετρα συντηρητικό και οπισθοδρομικό, έναν πραγματικό κοινωνικό δεινόσαυρο που θα ‘πρεπε να έχει εξαφανιστεί προ πολλού από προσώπου γης.
Κάπως έτσι βλέπει και η δικιά μας ελίτ του Κολωνακίου, της Εκάλης και του παλαιού Ψυχικού τους Έλληνες Στρατιωτικούς. Τους έχει κατατάξει στα αναχρονιστικά μιάσματα που δεν έχουν θέση στο σύγχρονο κόσμο. Το ατυχές για τους «ένστολους» (όπως –κακώς- τους αποκαλούν) είναι ότι αυτή η κυρίαρχη ελίτ (που περιλαμβάνει και τους πολιτικούς φυσικά) δεν περιορίζεται μόνο στην αντιμιλιταριστική δυσανεξία της. Τα τελευταία χρόνια έχει επιδοθεί σε ένα ακατανόητο κυνήγι μαγισσών, που περιλαμβάνει επικοινωνιακή απαξίωση, πολιτικό εμπαιγμό και οικονομικό κατατρεγμό.
Αυτό που αδυνατούν να καταλάβουν άπαντες και το εννοώ «άπαντες», είναι ότι ο Τζέσαπ και ο κάθε φαινομενικά στρατόκαυλος ένστολος, έχει λόγο που είναι έτσι όπως φαίνεται. Έχει εκπαιδευτεί και προετοιμαστεί να αντιμετωπίζει στο πεδίο της μάχης μυστακοφόρα ζόμπι με ξιφολόγχες και όχι τα μέλη του φαν κλαμπ της Κοντσίτας Βουρτζ. Το ενδυματολογικό του ρεπερτόριο περιλαμβάνει αρβύλα και φαιοπράσινη φανέλλα κι όχι γόβες Μανόλο Μπλάνικ με μπλουζάκια Ντόλτσε Γκαμπάνα. Ο στρατιωτικός είναι κάπως τραχύς και μπρουτάλ αλλά…
Σε πείσμα των καιρών διαθέτει ακόμα αρετές και αξίες υπό εξαφάνιση. Το κυριότερο και πιο σημαντικό για μας τους υπόλοιπους όμως είναι, ότι προσφέρει πολλά σ’ αυτό τον τόπο, που δεν γίνονται όλα γνωστά.
Μόλις προχθές εξελίχθηκε παρασκηνιακά μια ναυτική επιχείρηση-αστραπή για την εκκένωση Ελλήνων (και όχι μόνο) πολιτών από την Τρίπολη της Λιβύης. Κάποια παιδιά (αγόρια-κορίτσια, φίλοι, γνωστοί μας, άνθρωποι της διπλανής πόρτας) ξεκίνησαν το πρωί για μια ακόμα ημέρα ρουτίνας στο Ναύσταθμο και το βράδυ βρέθηκαν αναπάντεχα να αρμενίζουν και να βολοδέρνουν έξω από μια πόλη αφιλόξενη, εχθρική, επικίνδυνη προς κάθε τι που συνδέεται με τον δυτικό πολιτισμό. Την ίδια στιγμή που οι φίλοι τους πιθανότατα ξεφάντωναν αμέριμνοι σε κάποιο παραλιακό κλαμπ, αυτοί ατένιζαν τις φωτιές στην παραλία της Τρίπολης με το δάχτυλο στη σκανδάλη, κυριολεκτικά όμως.
Τους κάλεσε η πατρίδα κι άμεσα ανταποκρίθηκαν. Αυτό έχουν μάθει και ξέρουν να το κάνουν καλά, καλύτερα απ’ τον καθένα. Ο Πλοίαρχος στη Φρεγάτα ΣΑΛΑΜΙΣ σίγουρα θα σκεπτόταν τα λόγια του Τζέσαπ: «…η ύπαρξή μου όσο γκροτέσκα και αλλόκοτη για σένα, σώζει ζωές…». Και μα την αλήθεια, σώζανε ζωές εκείνη τη στιγμή.
Η πατρίς ευγνωμονούσα το ίδιο πρωί τους είχε πει ένα μεγάλο ευχαριστώ στη βουλή, όταν εκεί ψηφιζόταν μια διάταξη για τα ασφαλιστικά ταμεία των στρατιωτικών που αυτομάτως έβαζε ταφόπλακα στα λίγα (έτσι κι αλλιώς) σχέδια και όνειρά τους. Τους πετσόκοβε το εφ’ άπαξ σχεδόν κατά 50%, έτσι ύπουλα και αλήτικα όπως έχουν μάθει να λειτουργούν οι σύγχρονες πολιτικές ελίτ.
Μετά απ’ όλα αυτά τι περιμένετε από τον κάθε συνταγματάρχη, πλοίαρχο, σμήναρχο; Θα ‘ρθει η στιγμή που θα φτύσει στα μούτρα σας γυρνώντας την πλάτη του και θα ‘ναι το φτύμα του χοντρό, γεμάτο αηδία. Κι άντε τότε ψάχτε να τον βρείτε, να προστατεύσει το ανοχύρωτο σπίτι σας, «να πιάσει το όπλο και να σταθεί φρουρός στον τοίχο», έτσι ακριβώς όπως τα είχε πει και ο Τζέσαπ στον μονόλογό του..
