Μασσαλία
ΑΓΑΠΗΤΕ ΚΥΡΙΕ,
Ελάχιστα από τα φαντάσματα του παρελθόντος που επικαλείται η Ευρώπη είναι ευάρεστα κι εγώ την προσέγγισα με περιέργεια εχθρική. Οι ‘ψευδαισθήσεις που δημιούργησε σ’ εμάς τους Κινέζους, είναι αρκετά συγκεχυμένες έτσι ώστε να μπορέσουμε να αντλήσουμε μέσα απ’ αυτές κάποια διδάγματα ή να νιώσουμε κάποια τέρψη τροποποιώντας τες: τα βιβλία, καθώς και οι καθαρά δικοί μας φόβοι, μας έκαναν να αναζητήσουμε πιότερο τη σκέψη της Ευρώπης παρά τις διάφορες μορφές της.
Το παρόν της μας έλκει περισσότερο από το κατεστραμμένο πλαίσιο του παρελθόντος της, από το οποίο δεν ζητάμε παρά μονάχα να μας διαφωτίσει πάνω στη δύναμή της.Το όνομά της δεν μας φέρνει κατά νου ούτε εικόνες ούτε πόθους. Οι φωτογραφίες που είχα δει στην Κίνα, δεν έδειχναν διόλου αυτή την κίνηση του πλήθους, που είναι τόσο χαρακτηριστική στη Δύση, για την οποία είχα σχηματίσει την εντύπωση πως πρόκειται για μια χώρα διαβρωμένη από τη γεωμετρία. Οι μυτερές στέγες των σπιτιών ήτανεπίπεδες. Οι δρόμοι ευθείς, οι ενδυμασίες αυστηρές, τα έπιπλατετράγωνα. Οι κήποι των ανακτόρων -μη στερούμενοι κάλλους απεδείκνυαν θεωρήματα. Δημιουργία που ανανεώνεται διαρκώς μέσα από τη δράση ενός κόσμου που προορίζεται για τη δράση: ιδού πώς έβλεπα τότε την ψυχή της Ευρώπης, της οποίας η υποταγή στιςεπιθυμίες του ανθρώπου κυριαρχούσε πάνω στη μορφή που θα έδινεστο καθετί.
Η ζόνκα,* εικόνα οικεία στη χώρα μου, με έκανε να βλέπω τα γαλλικά ιστιοφόρα ως ευφυέστατο παράδειγμα συνδυασμού τριγώνων. Επιπλέον, η Ευρώπη αντιπροσώπευε για μένα το μέρος εκείνο του κόσμου όπου η γυναίκα υπήρχε πραγματικά.
.
*Ζόνκα. Ιστιοφόρο της Άπω Ανατολής, φτιαγμένο από σανίδες μπαμπού
-Andre Malraux