Τον Ιανουάριο του 1800 βρέθηκε σε δάσος της Γαλλίας, σε άγρια κατάσταση ένα αγοράκι ηλικίας 10-12 ετών. Σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς που έγιναν, ο Victor, όπως ονομάστηκε, είχε εγκαταλειφθεί ή χαθεί στο δάσος σε ηλικία περίπου 5 ετών. Ο Victor βρέθηκε γυμνός, δεν αντιδρούσε σε κανέναν θόρυβο (με εξαίρεση κάποιους ήχους που τον ενδιέφεραν ιδιαίτερα, όπως όταν κάποιος έσπαζε τους αγαπημένους του καρπούς), δεν μιλούσε, δεν είχε καμία αίσθηση της θερμοκρασίας (έπιανε με γυμνά χέρια τις πατάτες μέσα από την φωτιά και τις έτρωγε όπως ήταν, καυτές) και αγαπούσε να τρέχει γυμνός στο χιόνι, δείχνοντας να απολαμβάνει την εμπειρία. Θέματα όπως η προσωπική υγιεινή και η καθαριότητα ήταν εκτός συζήτησης, ενώ δεν είχε κανένα πρόβλημα στο να καταναλώνει τροφές αλλοιωμένες ή χαλασμένες. Παράλληλα, είχε μηδενική αίσθηση κοινωνικοποίησης: αδιαφορούσε πλήρως για την παρουσία ή μη ανθρώπων, τους οποίους τους χρησιμοποιούσε μόνο για να επιτυγχάνει τους σκοπούς του. Απογοητευμένοι οι γιατροί που τον εξέτασαν, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο Victor δεν ήταν ένας «ευγενής άγριος» όπως είχε περιγράψει ο Ρουσσώ, αλλά απλώς ένα ζώο.
Ο Victor συγκαταλέγεται στα λεγόμενα «άγρια παιδιά»: παιδιά που χάθηκαν ή εγκαταλείφτηκαν από τους γονείς τους και μεγάλωσαν μόνα, μακριά από ανθρώπους, μέσα στη φύση. Βιβλιογραφικά, αναφέρονται περισσότερες από τριάντα τέτοιες περιπτώσεις, οι εννέα εκ των οποίων εντοπίστηκαν την περίοδο 2000-2012. Τα παιδιά αυτά δεν μιλούν, φυσικά δεν γράφουν, συνήθως βαδίζουν στα τέσσερα, τρέφονται με ωμή τροφή ή καρπούς χρησιμοποιώντας κυρίως την όσφρηση για να ελέγξουν την τροφή και κατεβάζοντας το στόμα τους προς αυτή, έχουν σημαντικά ελλείμματα στη διάκριση μεταξύ των αισθήσεων (π.χ. ζεστό-κρύο) και δεν έχουν ανεπτυγμένα συναισθήματα. Κοινός παρονομαστής στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις, όπου τα παιδιά εντάχθηκαν αμέσως σε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης προκειμένου να κοινωνικοποιηθούν και να μάθουν να μιλάνε και να γράφουν, υπήρξε η ολική ή μερική αποτυχία κάθε τέτοιας προσπάθειας. Οι διαπιστώσεις που προέκυψαν μέσα από την μελέτη αυτών των παιδιών, απέδειξαν την συμβολή του περιβάλλοντος στην ανάπτυξη του ανθρώπινου είδους. Το ανθρώπινο περιβάλλον προσφέρει τις κατάλληλες συνθήκες και τα ερεθίσματα, που είναι αναγκαία, για την ωρίμανση του ανθρώπου. Χωρίς αυτά τα ερεθίσματα, η διαδικασία της ωρίμανσης μένει ανενεργή και ατροφική, δεν ολοκληρώνονται οι βασικές βιολογικές αναδομήσεις (νευρωνικές συνδέσεις στον εγκέφαλο) και τελικά, δεν τίθενται οι βάσεις και τα στοιχεία που καθορίζουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του είδους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιστημονικές γνώσεις που έχουμε για τα άγρια παιδιά είναι εξαιρετικά περιορισμένες στις περιπτώσεις που εντοπίστηκαν τα τελευταία χρόνια. Πολλά περιστατικά δεν είναι παρά μύθοι, που μεταφέρθηκαν από γενιά σε γενιά διά της προφορικής παράδοσης. Σε άλλες περιπτώσεις επρόκειτο για παιδιά με βαριά νοητική στέρηση, αυτισμό ή άλλα αναπτυξιακά σύνδρομα, τα οποία ήταν άγνωστα την εποχή που εντοπίστηκαν. Τέλος, ορισμένα – ελάχιστα – από τα παιδιά αυτά κατάφεραν να εκπαιδευτούν και να αποκτήσουν μία, λιγότερο ή περισσότερο, φυσιολογική ζωή. Το σημαντικότερο συμπέρασμα που προέκυψε από την μελέτη τους, αφορά την «υπόθεση της κρίσιμης περιόδου». Σύμφωνα με αυτή, η κατάκτηση της γλώσσας αφορά ένα συγκεκριμένο χρονικό παράθυρο, στη διάρκεια του οποίου το παιδί είναι σε θέση να μάθει να μιλάει τη γλώσσα του κυρίαρχου περιβάλλοντός του. Αν παρέλθει αυτή η κρίσιμη περίοδος και «κλείσει το παράθυρο», η κατάκτηση της γλωσσικής ικανότητας γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη έως και αδύνατη.
Τα άγρια παιδιά εξακολουθούν να γοητεύουν επιστήμονες και κοινό. Ο σκηνοθέτης Φ. Τριφό γύρισε την ιστορία του Victor σε ταινία με τίτλο «Ένα Αγρίμι στην Πόλη», όπου καταγράφονται οι προσπάθειες του γιατρού Ιτάρ να εκπαιδεύσει τον νεαρό άγριο.
Α. Αποστολοπούλου, Ψυχολόγος.