Από το web2Greece.
Τα Τζουμέρκα είναι μια περιοχή με επιβλητική ομορφιά, ένα φυσικό τοπίο όπου συνυπάρχουν αρμονικά οι ορεινοί όγκοι, με την πλούσια βλάστηση και το υγρό στοιχείο.
Αφεθείτε στην αγκαλιά των χρωμάτων και των αρωμάτων της φύσης, απολαύστε την ανατολή του ήλιου από τις κορυφές των Τζουμέρκων, χαρείτε την φιλοξενία των ζεστών ανθρώπων της Ηπειρώτικης υπαίθρου. Ζήστε μια διαφορετική εμπειρία σ’ ένα τόπο που δεν είναι τουριστικός προορισμός και παραμένει αυθεντικός και γραφικός…
Στην ευρύτερη περιοχή των Τζουμέρκων μπορείτε να ανακαλύψετε γραφικά χωριουδάκια με ξεχωριστή ομορφιά, πλούσια παράδοση και ιστορία.
Ένας πανέμορφος οικισμός με πλούσια πολιτισμική παράδοση, χτισμένος σε υψόμετρο 1200μ. και σε απόσταση 52 χλμ. από την πόλη των Ιωαννίνων. Η ονομασία Συρράκο πιθανόν προήλθε από τη λέξη Σεράκου που σημαίνει φτωχός, άγονος τόπος. Πετρόχτιστα παραδοσιακά γεφύρια, λιθόστρωτα 
καλοφτιαγμένα καλντερίμια, εντυπωσιακά αρχοντικά, τόξα και καμάρες, αναπαλαιωμένοι ξενώνες, παραδοσιακές γραφικές ταβέρνες, πέτρόχτιστες βρύσες είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά του Συρράκου.
Είναι το ιστορικό κεφαλοχώρι της Πίνδου, γενέτειρα επιφανών ανδρών (του πρώτου κοινοβουλευτικού Πρωθυπουργού της Ελλάδας Ι. Κωλέττη και των ποιητών Γ. Ζαλοκώστα και Κ. Κρυστάλλη), χτισμένο σε ένα πανέμορφο και σπάνιο φυσικό τοπίο. Δυο μεγάλες και βαθιές ποταμιές στις νότιες απολήξεις του Λάκμου, της Βάλεα Μάρε και της Γκρούνα Μάρε από τη μια, του Μυθικού Χρούσια από την άλλη, που κατεβαίνουν από τα κορφοβούνια ψηλά, ζώνουν, σαν από μαχαίρι κομμένο, το κοκκινόβραχο, που βαστάει απάνω του το Συρράκο. Ένας ιδανικός προορισμός για επισκέπτες που αναζητούν την απόλυτη χαλάρωση και την αναζωογόνηση ψυχής και σώματος.
Αξίζει να επισκεφτείτε:
Το Ναό Αγίου Νικολάου, πολιούχο του χωριού. Είναι μια μεγαλόπρεπη, πετρόχτιστη εκκλησία, από τα παλαιότερα κτίσματα του χωριού και το μεγαλύτερο σε όγκο.
Το Μουσείο της Ερμηνείας Φωτιάδου για να πάρετε μια εικόνα από τη ζωή των Συρρακιωτών πριν ένα αιώνα και παλιότερα.
Την Γκούρα, την κεντρική πολυβρύση, το θαυμαστότερο αρχιτεκτονικό δημιούργημα στο Συρράκο. Είναι χτισμένη σε σχήμα τετράγωνο και στις τρεις πλευρές του έχει μεγάλες και υψηλές αψίδες, πάνω στις αψίδες ακουμπάει ένας εντυπωσιακός θόλος που σμιλεύτηκε με μοναδική μαστοριά. Στη βάση του τρεις πέτρινοι κρουνοί αφήνουν να τρέχει δροσερό νερό
Τη βρύση Κοντόλ(ου) την πλουσιότερη σε νερό πηγή του Συρράκου
Την Παλιά βρύση του Ψαλλίδα και τις βρύσες του Τσακ’ρη, Σαμαρίας,Τσιώκου, Μπόζια, Ματσιούλα, Καλογριές, Σώπατο, Νούτσι, Μ’ντανίτσακά κ.α.
ΚΑΛΑΡΡΥΤΕΣ
Το χωριό είναι χτισμένο σε 1200μ. υψόμετρο και είναι γνωστό ως «πετράδι» ή «αετοφωλιά» της Ηπείρου και είναι ένας χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός.
Το χωριό ήταν κέντρο παραδοσιακής επεξεργασίας χρυσού και αργύρου ενώ οι καταξιωμένοι επειχειρηματίες αργυροχρυσοχοΐας των οικογενειών Μπούλγκαρι και Νέση κατάγονται από τους Καλαρρύτες.
Τη Μονή της Κηπίνας, που χτίστηκε το 1212 στην εσοχή ενός κατακόρυφου βράχου στο φαράγγι του 
Καλαρρύτικου ποταμού και είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Τη Μονή Βύλιζας, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στο Ματσούκι και τους Καλαρρύτες, στο βορειοδυτικό άκρο των Τζουμέρκων, πάνω από τη συμβολή τριών παραπόταμων του Άραχθου, σε υψόμετρο 1050μ. Η Μονή είναι ένα αρχιτεκτόνημα με πολεμίστρες ενώ το εσωτερικό του ναού είναι διακοσμημένο με τοιχογραφίες οι οποίες χρονολογούνται το 1797.
Τον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου του 15 ου αιώνα ο οποίος διαθέτει αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο και τοιχογραφίες που δυστυχώς έχουν υποστεί φθορές.
Το οικολογικό πάρκο του χωριού με τα νερά του Καλαρρύτικου ποταμού.
ΒΟΥΡΓΑΡΕΛΙ
Είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 750μ. κάτω από τις κορυφές των Ανατολικών Τζουμέρκων και είναι η έδρα του Δήμου Αθαμανίας. Κεραμοσκέπαστα και πλακοσκέπαστα σπίτια, πετρόχτιστες βρύσες και πέτρινα τοξωτά γεφύρια σε ένα καταπράσινινο τοπίο συνθέτουν την εικόνα του χωριού.
Αξίζει να επισκεφτείτε:
Tην Κόκκινη Εκκλησία που βρίσκεται στον οικισμό Παλαιοχώρι Βουργαρελίου, γνωστή ως Παναγία Βελλάς, ένα κορυφαίο Βυζαντινό μνημείο των Τζουμέρκων, το οποίο χρονολογείται στα τέλη του 12 αιώνα.
Τη Μονή Αγίου Γεωργίου η οποία κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας και της κατοχής υπήρξε πνευματικό και θρησκευτικό κέντρο που στήριζε τους κατοίκους των Τζουμέρκων. Είναι το σημείο συγκέντρωσης των οπλαρχηγών των Τζουμέρκων, Ραδοβιζίου και Ξηρομέρου για το συντονισμό του αγώνα για την κήρυξη της επανάστασης το 1821 στην Άρτα. Είναι επίσης το σημείο που βρήκαν καταφύγιο οι Βουργαρελιώτες όταν οι Γερμανοί βομβάρδισαν και έκαψαν το χωριό το 1943.
Τις πετρόχτιστες βρύσες «Αρχόντω» και «Κρυστάλλω» με τις 4 και 7 βρύσες αντίστοιχα, που αποτελούν το στοιχείο ταυτότητας του χωριού.
Τα πέτρινα τοξωτά γεφύρια , Νεραϊδογέφυρο, κάτω από την παιδικά χαρά στη θέση Μπάρδα και το γεφύρι στη μεγάλη βρύση στο δρόμο προς Αθαμάνιο.
Την Ιγγλέσιο Βιβλιοθήκη με τα σπάνια βιβλία που διαθέτει.
ΑΘΑΜΑΝΙΟ
Είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 760μ. ενώ κατέχει δεσπόζουσα θέση ανάμεσα στα χωριά του Δήμου Αθαμανίας. Σπίτια με φροντισμένες αυλές και κληματαριές, κατάφυτες πλαγιές από έλατα, πέτρινα γεφύρια, εντυπωσιακή πανοραμική θέα είναι στοιχεία που περιγράφουν το χωριό.
Αξίζει να επισκεφτείτε:
Τα πέτρινα Γεφύρια «Τσαγκαράκι», «Μέγα Λαγκάδι» και «Αλευροχιά»
Τη θέση «Σταυρός» με την εντυπωσιακή πανοραμική θέα
Τη μεγάλη πλακόστρωτη πλατεία με τον υπεραιωνόβιο πλάτανο
ΘΕΟΔΩΡΙΑΝΑ
Βρίσκονται στην νοτιοανατολική πλευρά των Τζουμέρκων σε υψόμετρο 950μ. μέσα σε δάσος από έλατα. Το όνομα του χωριού προέρχεται από την αρχαία Αθαμανική πόλη «Θεοδωρία» όπως δείχνουν τα ευρήματα της θέσης «Σελιό».
Αξίζει να επισκεφτείτε:
Τους περίφημους καταρράκτες «ΣΟΥΔΑ» του ποταμού Άσπρη Γκούρα (ένα εκπληκτικό θέαμα δυο καταρρακτών που ρίχνουν τα νερά τους από 28μ. ύψος και σε ποσότητα 800κυβ. μέτρων την ώρα).
Τον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου με τους 17 εντυπωσιακούς τρούλους και το πανύψηλο καμπαναριό που χτίστηκε το 1880.
Τη Μονή Γέννησης της Θεοτόκου που χτίστηκε το 1793 και αποτέλεσε αλληλοδιδακτικό σχολείο κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και κρυσφήγετο πατριωτών, πρόχειρο χειρουργείο και νοσοκομείο στην κατοχή.
Το πέτρινο μονότοξο γεφύρι του ποταμού Γκούρα που χτίστηκε στις αρχές του περασμένου αιώνα.
Τη χαράδρα του Αχελώου με την πλούσια χλωρίδα.
ΜΕΣΟΥΝΤΑ
Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 700μ. μέσα σε ένα ελατόδασος. Κάτω από το χωριό περνάει ο ποταμός Αχελώος.
Αξίζει να επισκεφτείτε:
Το πέτρινο γεφύρι Καμάρα, ένα διατηρητέο μνημείο, που βρίσκεται στο ρέμα «Τροχός» ή «Σούδα».
Το χωριό Μυρόφυλλο με τα σπίτια 17 ου και 18 ου αιώνα
Το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στο χωριό Μυρόφυλλο, που χτίστηκε το 1618 και είναι διακοσμημένο με σπάνιες τοιχογραφίες.
ΚΥΨΕΛΗ
Βρίσκεται σε υψόμετρο 650μ. ανάμεσα στις κορυφές «Τζούμα» και «Φτελιάς» των Τζουμέρκων. Νερόμυλοι, βρύσες, γεφύρια χτισμένα με την τοπική μαύρη πέτρα, γραφικά σπίτια με παραδοσιακά, λαογραφικά και αρχιτεκτονικά στοιχεία που αντέχουν στο χρόνο, συνθέτουν τη γραφική ατμόσφαιρα του χωριού.
Αξίζει να επισκεφτείτε:
Το λαογραφικό Μουσείο Καράλη με 1800 αντικείμενα. Ειδικότερα η συλλογή διαθέτει σκεύη αγροτικής, ποιμενικής και οικιακής χρήσης, όπλα, ενδυμασίες της περιοχής, ξυλόγλυπτα, υφαντά, κεντήματα, νομίσματα, εργαλεία διαφόρων επαγγελματιών και άλλα αντικείμενα λαϊκής τέχνης.
Τη Μονή Ευαγγελίστριας του 1700 με εξαιρετικές τοιχογραφίες που διατηρούνται σε καλή κατάσταση.
Το Ναό του Αγίου Νικολάου του 1904 που βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού.
Τους Ναούς του Αγίου Μάρκου και του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού.
Τους δυο νερόμυλους – νεροτριβές στη θέση Γκούρα, τα οποία είναι διατηρητέα μνημεία και το νερόμυλο – νεροτριβή στον Άγιο Παντελεήμονα.
ΑΓΝΑΝΤΑ
Βρίσκεται σε υψόμετρο 650-700μ. ενώ οι ψηλές συνοικίες του, στα ριζά των Τζουμέρκων, πλησιάζουν τα 1000μ. Πλούσια βλάστηση με ελατώνες και πευκώνες, κατάφυτοι λόφοι που περιβάλλουν το χωριό και μια πλούσια ποικιλία αποχρώσεων του πράσινου είναι κάποια χαρακτηριστικά του χωριού.
Αξίζει να επισκεφτείτε:
Το νερόμυλο και τη νεροτριβή Μαντάνια στον Προφήτη Ηλία και Αναλήψεως.
Το μεταβυζαντινό μνημείο της Αγίας Φανερωμένης
ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ
Είναι ένα χωριό με πολλά πηγαία νερά, χτισμένο σε υψόμετρο 800μ. Λίγο πιο ψηλά από το χωριό, βρίσκεται ο περίφημος δίδυμος καταρράκτης, με ύψος πτώσης 90μ. που έχει νερό σχεδόν όλο το χρόνο (εκτός της περιόδου Ιουλίου-Σεπτεμβρίου).
Αξίζει να επισκεφτείτε:
Το γνωστό Μοναστήρι της Αγ. Αικατερίνης που χτίστηκε το 1730 και ανακατασκευάστηκε εκ θεμελίων το 1827.
Τους Νερόμυλους-Νεροτριβές
Το δασικό χωριό και τη Μικροσπηλιά
ΓΕΦΥΡΑ ΠΛΑΚΑΣ
Η Πλάκα είναι ένα όμορφο χωριό, χτισμένο δίπλα στην ομώνυμη Γέφυρα στη χερσόνησο που σχηματίζεται από ποταμό Άραχθο και τον παραπόταμό του Ραφτανίτη.
Αξίζει να επισκεφτείτε:
Την ονομαστή «Γέφυρα της Πλάκας» που χτίστηκε το 1866, ένα πανέμορφο αρχιτεκτονικό δημιούργημα, μήκους 61μ., ύψους 21μ., πλάτους στην κορυφή 3,20μ. και με κεντρική καμάρα 40μ.
Τη Μονή της Πλάκας ή Μονή Παναγίας Μουχουστιώτισσας του 17 ου αιώνα, ένα από τα πιο ονομαστά μοναστήρια της περιοχής, το οποίο βρίσκεται στην ανατολική όχθη του Αράχθου. Είναι χτισμένη στην άκρη ενός γκρεμού, πάνω από το ποτάμι και ανάμεσα στο περίφημο ομώνυμο γεφύρι και το χωριό Ραφταναίοι. Οι τοιχογραφίες του του κυρίως ναού χρονολογούνται από το 1680 ενώ η ακριβής χρονολογία κατασκευής της είναι άγνωστη και η χρονολογία ανακαίνισής της φαίνεται να είναι το 1665.
ΡΟΔΑΥΓΗ
Ένα από τα πιο γραφικά ορεινά χωριά της Άρτας, χψτισμένο στους ανατολικούς πρόποδες του Ξηροβουνίου με άφθονα τρεχούμενα νερά, μεγάλη ποικιλία βλάστησης και αρκετά αξιοθέατα.
Αξίζει να επισκεφτείτε:
Την πλακοσκέπαστη εκκλησία της Αγίας Παρασκευής του 1804, με το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο και το πέτρινο κωδωνοστάσιο.
Την κοιλάδα του Άραχθου
Στα Τζουμέρκα θα συναντήσετε επίσης τα χωριά:
– Δίστρατο (με το Αγροτικό Μουσείο στο Πέραμα και τη Τζαμάκειο βιβλιοθήκη)
– Κάτω Καλεντίνη (με τον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου κτίσμα του 1850, στη θέση
Παλαιοχώρι
– Τραπεζάκι (με το ιστορικό μνημείο του Δημοτικού Σχολείου και το Μνημείο Εθν.
Αντίστασης).
– Σκούπα (με τη γέφυρα Τζαρή και το Στεφάνι του Χριστόφορου)
τα κατσανοχώρια, Καλέντζι, Πλαίσια, Κορύτιανη, Πηγάδια, Αετορράχη, Ελληνικό.
Βουργαρέλι» Γιορτή του Βουνού τον Ιούνιο, Πολιτιστικές εκδηλώσεις στις 4-12 Αυγούστου στην πλατεία Βουργαρελίου, τοπικά πανηγύρια του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου στο Βουργαρέλι και στην Κόκκινη Εκκλησία στις 7-8 Σεπτεμβρίου στο Παλαιοχώρι.
Αθαμάνιο» Πολιτιστικές εκδηλώσεις στις 13-17 Αυγούστου στην πλατεία, Καρναβάλι και κούλουμα τις Απόκριες, τοπικά πανηγύρια της Κοίμησης της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου στο Αθαμάνιο, Αποτομή της Κεφαλής του Ιωάννη του Προδρόμου στις 29 Αυγούστου και της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου στο Παλαιοχώρι.
Θεοδώριανα» Τοπικό πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου στο ξωκκλήσι της Παναγίας, (το απόγευμα στις 15 και 16 Αυγούστου χορεύεται τοπικός χορός «διπλοκάγγελο» και έχει τις ρίζες του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Οι χορευτές κάνουν φιδωτές στροφές καλύπτοντας όλη την πλατεία και σχηματίζουν δυο σειρές μπροστά οι γυναίκες και πίσω οι άντρες) και γιορτή της προβατίνας.Μεσούντα» Εκδηλώσεις αφιερωμένες στον Άρη Βελουχιώτη που οργανώνονται την πλησιέστερη Κυριακή προς την ημερομηνία θανάτου του (16 Ιουνίου 1945) στο Φάγγο Μεσούντας, τοπικό τριήμερο πανηγύρι της Κοίμησης της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου.
Κυψέλη» Πολιτιστικές εκδηλώσεις στις 20-23 Αυγούστου, με εκθέσεις, συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις, αποκριάτικο καρναβάλι, τοπικό πανηγύρι του Αγίου Κοσμά Αιτωλού στις 24 Αυγούστου.
Αγνάντα» Γιορτή του τσίπουρου σε συνδυασμό με τη γιορτή των Αγίων Ταξιαρχών στο συνοικισμό των Φραστών, στις 8 Νοεμβρίου, τοπικό πανηγύρι στις 25-27 Ιουλίου στην πλατεία Κοιμήσεως της Θεοτόκου με κορύφωση την τελευταία μέρα που γίνεται το έθιμο «Καγκελάρι», ένα χορευτικό δρώμενο που χρονολογείται από τον 16 ο αιώνα στα χρόνια της τουρκοκρατίας.
Καταρράκτης» Τοπικά πανηγύρια του Αγίου Γεωργίου στη Σγάρα, του Αγίου Κωσταντίνου στις 21 Μαΐου, του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου, της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου και της Αγίας Αικατερίνης στις 25 Νοεμβρίου.
Καλαρρύτες» Αντάμωμα των βλαχόφωνων κοινοτήτων της περιοχής κάθε χρόνο τον Ιούλιο που συναντώνται οι κάτοικοι πέντε βλαχόφωνων χωριών της περιοχής. (Διαρκεί 2 μέρες και συμμετέχουν οι κοινότητες και οι πολιτιστικοί σύλλογοι, με χορευτικά συγκροτήματα, παραδοσιακά δρώμενα και αναφορές στην ιστορία, τα ήθη και έθιμα των χωριών), αποκριάτικο καρναβάλι, τοπικά πανηγύρια της Ζωοδόχου Πηγής την Παρασκευή του Πάσχα, Μοναστήρι της Κηπίνας, της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου σε ένα μικρό ναό 6 χλμ. έξω από το χωριό και της Κοίμησης της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου.
Συρράκο» Στις 15 Αυγούστου όπου συγκεντρώνονται οι απανταχού Συρρακιώτες για το μεγάλο τοπικό πανηγύρι.