Η περιοχή δεν είναι στο μυαλό μας σαν αρχαιολογικού ενδιαφέροντος αλλά αυτό μπορεί σύντομα να αλλάξει. Το Ξεροβούνι για παράδειγμα ήταν τμήμα της Μολοσσίας και σε στρατηγική θέση για τις μετακινήσεις από την Νότια Ελλάδα στην Ήπειρο. Η ανατολική μάλιστα πλευρά του δεν έχει ερευνηθεί σχεδόν καθόλου και αυτή ακριβώς είναι το σύνορο Μολοσσίας με την Αθαμανία. Για αυτό στο ελληνικό αλλά και σε όλο το μήκος του βουνού, ακόμα και με τις λίγες επιφανειακές έρευνες που έχουν γίνει παλιότερα έχουν βρεθεί πολλοί οχυρωμένοι οικισμοί στις σημερινές θέσεις της Ραψίστας, Νισίστας (Ροδαυγή), Σκούπας, Βόρδο και βέβαια τα πιο γνωστά και εντυπωσιακά ευρήματα στα Πιστιανά στην θέση “Ελληνικό”. (Καμία σχέση με το Ελληνικό στο Άργος με την διάσημη πυραμίδα – φρυκτωρία. Στο Ελληνικό των Πιστιανών είναι ο “Ανεμόμυλος” το όνομα που έδωσαν οι ντόπιοι για να εξηγήσουν τα επιβλητικά κτίσματα.)
Συνολικά για τον νομό Άρτας, οι επίσημες κυρηγμένες θέσεις σύμφωνα με το ΦΕΚ 35/Β/2-2-1962 είναι οι εξής:
Δ
) ΝΟΜΟΣ ΑΡΤΗΣ
1. Tα υπ’ αριθ. 2 και 4 εις θέσιν “Eλληνικά μνήματα” οικοδομικά τετράγωνα εις θέσιν “Kουτσομύτα” πόλεως Άρτης ως και η συστάς τάφων εις κτήμα ιερέως Θεοχάρη Παπακώστα.
2. Ερείπια αρχαίας ακροπόλεως Φειδοκάστρου και τα ερείπια νεωσοίκων.
3. Tα ερείπια αρχαίας ακροπόλεως εις θέσιν Παλαιοχώρι – Tσούκα, Kοινότητος Bουργαρελίου.
4. Αρχαία ερείπια ακροπόλεως Kοινότητος Πιστιανών εις θέσιν «Ελληνικόν» και τα παρά την Κοινότητα λείψανα τάφων.
5. Αρχαία ερείπια ακροπόλεως πλησίον της κοινότητος Γοριανά.
6. Αρχαία ερείπια ακροπόλεως Γοργιανών πλησίον της Kοινότητος Pωμανού.
7. Eψηφοθετημένον δάπεδον εις θέσιν Παλαιοκκλήσι της κοινότητος Kωστακιών, ένθα η πρότυπος αγροτική καλλιέργεια Γεωργικής Yπηρεσίας Άρτης.
8. Ψηφιδωτά πιθανώς παλαιοχριστιανικής βασιλικής εις τοποθεσίαν Aγ. Θεοδώρας περιοχής Κοινότητος Συκιών.
9. Aρχαίον νεκροταφείον Κοινότητος (Eπάνω Πέτα) εις θέσιν “Πλατύ” κοινότητος Kομποκίου.
10. Aρχαίον νεκροταφείον Eπάνω Πέτα.
11. Aρχαίον νεκροταφείον εις περιοχήν Κοινότητος Ζημαριό επί της οδού προς Ζυγόν.
12. Eρείπια αρχαίας ακροπόλεως και αρχαίων οικιών Κοινότητος Aμμοτόπου (Kουμζιάδος) BA Φιλιππιάδος.
13. Λείψανα ρωμαϊκού οικοδομήματος και λουτρού, ως και τα ρωμαϊκά ψηφιδωτά Κοινότητος Στρογγυλής.
Το γεγονός όμως ότι δεν έχει δώσει αρκετή σημασία στην περιοχή ο επιστημονικός κόσμος δεν θα μας σταματήσει σε αυτό το blog να παραθέσουμε ότι μπορούμε να βρούμε από την πλούσια και άγνωστη αρχαία ιστορία του τόπου. Η συνέχεια εδώ…
