Σήμερα μου ξέφυγε αυθόρμητα μια αντίδραση σε tweet του Γιάννη Βαρουφάκη. Το αποτέλεσμα ήταν να βρεθώ στο στόχαστρο πολλών φίλων του και να ξαναδιαβάσω πολύ προσεκτικά το “ποιός κερδίζει από αυτά που κάνει ο Βαρουφάκης;” Αλλά παρά
κάποιες μικροδιορθώσεις, δεν μπορώ να πω ότι με έπεισε κάποιος από αυτούς. Όχι μόνο γιατί δεν παρέθεσαν επιχειρήματα αλλά επειδή τα Οικονομικά από μόνα τους δεν προσφέρονται.
Ίσα ίσα, που σκέφτομαι να μηνύσω εγώ τον Βαρουφάκη γιατί έγραψε ότι “λέτε ψευδώς ότι κερδίζω χρήματα από το site ή τα άρθρα μου”! (Δεν το έγραψα πουθενά αυτό.) Εφόσον παίρνει ποσοστά, προφανώς και κερδίζει έμμεσα χρήματα από το site και τα άρθρα αφού βοηθάνε στην προώθηση του βιβλίου του. Προσβάλλει την νοημοσύνη μας και το εμπορικό μοντέλο πολλών οικονομολόγων που βγάζουν έτσι ακριβώς το ψωμί τους όταν πετάει τέτοιες απλοϊκές σκέψεις.
Γιατί το φόρτε του δεν είναι οι απλοϊκές σκέψεις. Το φόρτε του στο ιστολόγιό του, στις συνεντεύξεις και στα άρθρα του είναι πολύπλοκες σκέψεις σε σχέση με πράγματα που δεν αποδεικνύονται άμεσα. Τις οποίες διατυπώνει όμως με απλό τρόπο. Το ίδιο προσπαθώ να κάνω κι εγώ. Και , παρά τις περγαμηνές του, έτσι όπως είναι σήμερα η κατάσταση θα δυσκολευτεί να αποδείξει ότι έχω άδικο σε κάποιο θέμα. Γιατί ειδικά στα μακρο οικονομικά πλέον δύσκολα αποδεικνύεται οτιδήποτε!
Η επιγραφή είναι από το πρώτο πανεπιστήμιο στην Ιταλία που δίδαξε ποτέ Οικονομικά. “Και συγχώρα μας ότι χρωστάμε” θα το μετέφραζα ως άνθρωπος των Κοινωνικών Επιστημών με τα λίγα λατινικά που ξέρω. Και επειδή έχω διαβάσει Κοινωνιολογία εκτός από Οικονομικά, την διαμάχη την ξέρω από παλιά. “Είναι ή δεν είναι επιστήμη ….” (όποια κοινωνική επιστήμη θέλετε);
O ίδιος ο Bofinger (ένας από τους συμβούλους της Μέρκελ σε θέματα Οικονομικών) λέει για παράδειγμα για την ανεργία που μαστίζει 1 στους 4 στην ευρωζώνη ότι “για εμένα, το πιο εκπληκτικό πράγμα είναι ότι σε όλα τα βιβλία Οικονομικών που διδάσκονται στα πανεπιστήμια δεν βρήκα μια αναλυτική εξήγηση για την ανεργία. Έμεινα έκπληκτος.”
Στην διεύθυνση http://www.jaunimieciai.lt/wp-content/uploads/2011/02/the-cancer-stage-of-capitalism.pdf μπορείτε να διαβάσετε 
δωρεάν το πόνημα ενός οικονομολόγου ο οποίος για πολλά χρόνια έκανε αυτή την κριτική στον κλάδο. Άλλοι έχουν ζητήσει να παύσει να υπάρχει το Νομπέλ Οικονομικών γιατί δίνει επιστημονικό βάρος σε κάτι που τελικά έχει καταστροφικές συνέπειες για την ανθρωπότητα. Οι Modigliani και Miller είναι πιο γνωστοί για μια θεωρία η οποία κατά πολλούς προωθεί την δημιουργία χρέους. Οι Merton και Scholes για τα παράγωγα. Markowitz, Sharpe και Engle παρομοίως “ένοχοι” νικητές του διάσημου βραβείου. Όχι γιατί δεν ήταν σωστό ή σημαντικό αυτό που είπαν (θεωρία είναι άλλωστε) αλλά γιατί χάρη στο Νομπέλ πήραν μεγαλύτερη διάσταση από ότι “έπρεπε”, απέκτησε κύρος και έγινε άλλοθι για καταστροφικές πολιτικές.
Κάπως έτσι και ο προβληματισμός μου για τον κάθε οικονομολόγο. Κάθε έρευνα, σκέψη ή διαφορετικός τρόπος να βλέπουμε κάτι είναι πιθανά χρήσιμος. Κοιτώντας συνολικά τις θεωρίες της γνώσης σίγουρα δεν θα έλεγα ότι τα Οικονομικά είναι άχρηστα, ούτε καταστροφικά. Αλλά, ειδικά κάποιος ο οποίος δεν κάνει μόνο πανεπιστημιακές διαλέξεις παρά γράφει άρθρα, μιλάει σε TV και ράδιο συχνά, πουλάει βιβλία και εμφανώς προσπαθεί να επηρεάσει άμεσα την πολιτική μέσα από την Κοινή Γνώμη, πρέπει να ξανασκεφτεί κατά πόσο μπορεί να επικαλείται την “επιστημονική αλήθεια” ή κάποιο ειδικό καθεστώς προστασίας από κριτική. Ποιοι και πως καπηλεύονται τα δικά του συμπεράσματα για να πετύχουν κάτι ανήθικο; Ίσως παραήταν σκληρός χαρακτηρισμός το “portal τρομολαγνείας” αλλά αν τον συγκρίνουμε με άλλους Έλληνες οικονομολόγους κάπως πρέπει να δικαιολογήσουμε γιατί αυτός τρέχει τόσο πολύ διεθνώς να προμοτάρει τις απόψεις του.
Πρέπει δηλαδή να είναι έτοιμος να δεχτεί και τις δικές μου θεωρίες σχετικά με αυτά που κάνει…
ΥΓ Με παρόμοιο τρόπο έχω σχολιάσει την επιτυχία του Πάσχου Μανδραβέλη. Περιέργως δεν έχει βρεθεί κάποιος να με κατσαδιάσει για εκείνο το άρθρο ακόμα…
