Η δυσθυμία είναι μία μορφή κατάθλιψης, η οποία είναι ηπιότερη από τη μείζονα κατάθλιψη αλλά έχει χρόνιο χαρακτήρα.
Τα συμπτώματα της συνήθως διαρκούν τουλάχιστον για δύο χρόνια και σε πολλές περιπτώσεις πολύ περισσότερο. Παρόλο που τα συμπτώματα της δυσθυμίας δεν έχουν την ίδια ένταση με αυτά της κατάθλιψης, η διαταραχή μπορεί να επηρεάσει τη ζωή του ατόμου δραστικά κι αυτό είναι επειδή έχει τόσο μεγάλη διάρκεια.
Εάν υποφέρεις από δυσθυμία, είναι πιθανόν να έχεις συμπτώματα όπως:
Απώλεια ενέργειας και συνεχή κούραση
Συναίσθημα θλίψης
Δυσκολία συγκέντρωσης και λήψης αποφάσεων
Εκνευρισμό ή έντονο θυμό
Απώλεια ευχαρίστησης στις καθημερινές δραστηριότητες σου
Χαμηλή αυτοεκτίμηση και έντονη αυτοκριτική
Απελπισία και απαισιοδοξία
Μειωμένη ή αυξημένη όρεξη για φαγητό
Προβλήματα με τον ύπνο
Για να διαγνωσθεί δυσθυμία, τα συμπτώματα αυτά θα πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον για δύο χρόνια και να μην απουσιάζουν ποτέ περισσότερο από δύο μήνες.Συχνά στη δυσθυμία, υπάρχει συννοσηρότητα με άλλες διαταραχές όπως μείζονα κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, κατάχρηση ουσιών και διαταραχές προσωπικότητας.
Λόγω του χρόνιου αλλά ήπιου χαρακτήρα της δυσθυμίας, οι δυσθυμικοί μπορεί να φαίνονται στους άλλους απλώς ως «μελαγχολικά άτομα». Επίσης ,επειδή η δυσθυμία εμφανίζεται νωρίς στη ζωή κάποιου και κρατάει χρόνια, συχνά ο ίδιος ο δυσθυμικός μπορεί να νομίζει ότι το συναίσθημα θλίψης που αισθάνεται είναι φυσιολογικό κι έτσι να μην κάνει απόπειρες να θεραπευτεί.
Τα άτομα με δυσθυμία, έχουν αυξημένο ρίσκο να αναπτύξουν μείζονα κατάθλιψη από τον υπόλοιπο πληθυσμό, κι αν τελικά συμβεί κάτι τέτοιο,τότε είναι που συνήθως που ζητούν θεραπεία. Η εμφάνιση ενός μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου σ’ένα άτομο με δυσθυμία, ονομάζεται «διπλή κατάθλιψη».
Τα αίτια
Δεν γνωρίζουμε επακριβώς ποιά είναι τα αίτια της δυσθυμίας. Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι γενετικοί, βιοχημικοί, περιβαλλοντικοί και ψυχολογικοί παράγοντες θα μπορούσαν να συντελούν στην εμφάνιση της διαταραχής. Για παράδειγμα, άτομα με οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να υποφέρουν από δυσθυμία ή άλλες μορφές κατάθλιψης. Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να αποδοθεί α) στην κληρονομικότητα β) στο ότι η κατάθλιψη είναι μια συμπεριφορά που το άτομο «έμαθε» μεγαλώνοντας στο συγκεριμένο οικογενειακό περιβάλλον γ) και στα δύο.
Πιστεύεται ότι βιοχημικοί παράγοντες όπως για παράδειγμα, χαμηλά επίπεδα του νευροδιαβιβαστή σεροτονίνη πιθανόν να συνδέονται με τη δυσθυμία και γενικά την κατάθλιψη. Όμως, μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει μελέτη η οποία να αποδεικνύει ότι ότι τα χαμηλό επίπεδο σεροτονίνης είναι το αρχικό αίτιο κι όχι απλό συνεπακόλουθο της κατάθλιψης. Επίσης, το γεγονός πως τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα (οι Εκλεκτικοί Αναστολείς της Επαναπρόσληψης της Σεροτονίνης), έχουν συχνά θετικό αποτέλεσμα στη βελτίωση της διάθεσης δεν αποδεικνύει ότι οι διαταραχές της σεροτονίνης είναι το αίτιο της δυσθυμίας όπως και η έλλειψη ασπιρίνης δεν είναι το αίτιο των πονοκεφάλων.
Τέλος, παράγοντες όπως η κοινωνική απομόνωση, κάποιες χρόνιες ασθένειες , οικονομικές δυσκολίες, οικογενειακά προβλήματα και δύσκολα γεγονότα στη ζωή μπορούν να συμβάλλουν στην εμφάνιση δυσθυμίας.
Για να αντιμετωπίσεις τη δυσθυμία
Αναζήτησε θεραπεία. Η γνωσιακή ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά στη βελτίωση της διάθεσης σου. Η βασική αρχή αυτής της ψυχοθεραπείας είναι ότι η διάθεση ενός ατόμου σχετίζεται άμεσα με τον τρόπο σκέψης του. Οι αρνητικές σκέψεις επηρεάζουν τα συναισθήματα μας,τη συμπεριφορά μας, ακόμα και το σώμα μας. Μαθαίνοντας λοιπόν ν’αναγνωρίζουμε τις αρνητικές σκέψεις και πώς να τις αντικαθιστούμε με πιο ισορροπημένες εναλλακτικές, η διάθεση μας βελτιώνεται.
Προσπάθησε να μην απομονώνεσαι. Η απομόνωση πιθανόν να εντείνει την μελαγχολική σου διάθεση. Αντίθετα, η υποστήριξη από οικογένεια και φίλους έχει θεραπευτική διάσταση.
Πρόσεξε τη διατροφή και τον ύπνο σου. Η σωστή διατροφή επηρεάζει όχι μόνο τη σωματική αλλά και την ψυχική υγεία. Πολύ σημαντικός είναι και ο ύπνος. Η έλλειψη ύπνου, θα κάνει τα συμπτώματα σου χειρότερα κι ίσως αισθανθείς ακόμα πιο έντονη θλίψη και εκνευρισμό.
Διαχειρίσου τον χρόνο σου. Προσπάθησε να οργανώσεις τη μέρα σου με δραστηριότητες. Εάν σε βοηθάει, κάνε μια λίστα με τα πράγματα που έχεις ή θέλεις να κάνεις σε καθημερινή βάση.
Ενσωμάτωσε στη ζωή σου σωματική άσκηση. Η άσκηση όχι μόνο ενισχύει το φυσικό τονωτικό του οργανισμού μας, τις ενδορφίνες, αλλά προκαλεί και την ανάπτυξη νέων εγκεφαλικών κυττάρων καθώς και των μεταξύ τους συνδέσεων όπως τα αντικαταθλιπτικά.
Μαρία Μεραμβελιωτάκη-Simon MSc Σύμβουλος Ψυχολόγος (www.happymind.gr )
Φωτογραφία: © Andrey Peredireev
