Όπως υπάρχουν πράγματα που πρέπει να αποφύγουμε στο γράψιμο, υπάρχουν και κανόνες που πρέπει να ακολουθηθούν:
α. Η προσεκτική συλλογή γεγονότων,
β. Η λογική δομή τους.
γ. Το συγκεκριμένο ύφος και η εφαρμογή κανόνων συντακτικού.
δ. Η οικονομία.
ε. Η ζωτικότητα, το χρώμα, η φαντασία.
Προσεκτική συλλογή στοιχείων
Κανένας δεν ανακάλυψε ένα «υποκατάστατο» για το ευσυνείδητο γράψιμο. Ο δημοσιογράφος πρέπει να έχει όλα τα γεγονότα που μι που έχουν σχέση με την είδηση που θα καλύψει. Χωρίς στοιχεία ο ρεπόρτερ δεν μπορεί να βρει το κέντρο βάρους του θέματος αποφασίσει για το «ζουμί» της είδησης. Ακόμη, δεν μπορεί να αποφασίσει τι χρώμα θα δώσει στην ολοκληρωμένη είδησή του. 1 ακολουθήσει την αρχή της αντικειμενικότητας, ο ρεπόρτερ συλλέγει όλα τα στοιχεία, έτσι ώστε να αποφασίσει ποια θα αναφέρει και ποιά όχι.
Για αυτούς τους λόγους, η πρώτη εντολή προς το δημοσιογράφο είναι ΓΝΩΡΙΣΕ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ, ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΙΔΗΣΗΣ.
Β. Λογική δομή
Η δομή δημιουργεί, αλλά και ακολουθεί το πλάνο της είδησης. Χωρίς λογική οργάνωση, κανένα δημοσιογραφικό κομμάτι δεν είναι πετυχημένο.
Ο σχεδιασμός της είδησης – το πλάνο – σου δίνει λογική και ενότητα στο τι γράφεις. Λίγοι δημοσιογράφοι, εκτός από τους αρχάριους, θα το είχαν κάνει) τους σε χαρτί (αν και ορισμένες φορές εύχεσαι να το είχαν κάνει!) του τι θέλουν. Συνήθως οι δημοσιογράφοι στηρίζονται στη «νοερή εικόνα” του τι θέλουν να πετύχουν.
γ. Συγκεκριμένο ύφος – Γραμματικοί και συντακτικοί κανόνες
Οι λέξεις είναι «συμφωνηθέντα σύμβολα» που εκπροσωπούν ένα συγκεκριμένο νόημα. Στην πλούσια ελληνική γλώσσα ένα «σύμβολο”, μια λέξη, στη συγκεκριμένη στιγμή (θέση) μπορεί να έχει πολλά νοήματα.
Οι προτάσεις είναι σύνολο λέξεων που συνδέονται για να δώσουν ένα πιο περίπλοκο νόημα. Γραμματική είναι ένα σύστημα κανόνων για να βάλ Οι κανόνες τ\γ τις προτάσεις μαζί, σε μια σωστή και οικεία σειρά, ^κοινωνίας! Προ γραμματικής είναι οι «νόμοι της τροχαίας» στην οδό Ετι με Τη συμφωνία έρχονται, δημιουργήθηκαν, από την εμπειρία αιώνων, ?ε φράσεις και οι ανθρώπων που βοήθησαν στο να μετατραπούν οι λέξεις ο ν’ αλλάζει τους, φράσεις σε κατανοητές προτάσεις. Το ν’ αγνοεί κανείς Τς όταν οδηγεί το κανόνες αυτούς είναι σαν ν’ ακολουθεί δικούς του κανόνί<δεξιά στροφή» αυτοκίνητό του! Αν παραβείς το απαγορευτικό σήμα ναι να προκαλι μπορεί να καταφέρεις να περάσεις, αλλά το πιθανότερο εΐ σεις τις αντιδράσεις των άλλων ή και να συγκρουστείς, και τα σημεία Συντακτικό είναι «η τέχνη να τοποθετείς τις λέξεκ|ροτάσεις και ι η σωστά» – η τέχνη της πρόζας, που βάζει τις λέξεις, τις iL που θέλουμι: γραμματική να δουλέψουν για να δώσουν το αποτέλεσμματικ:^ σωστ^ Μπορεί να χρησιμοποιήσεις τις σωστές λέξεις σε γραίκόμη, και μια φράσεις, αλλά να έχεις ένα νεφελώδες αποτέλεσμα ή, 1 ακατανόητη φράση. Π.χ.:
Το κορίτσι τραυματίστηκε χθες μόνο. Το κορίτσι μόνο τραυματίστηκε χθες. Το μόνο κορίτσι τραυματίστηκε χθες.
ς με διάφορε-
Ηχούμε τις ίδιες λέξεις και γραμματικά σωστές φράσίί τικό νόημα η καθεμιά (νεφελώδες ή ακατανόητο). (1 κανόνες τιμ
Οι γραμματικοί κανόνες δεν είναι απαραβίαστοι. Όπως £τσι Κ(χι ()( τροχαίας αλλάζουν σύμφωνα με τις ανάγκες του κοινοί λογοτεχνικό γραμματικοί κανόνες κάμπτονται μπροστά στο κοινωνικό Μιψέας μπορεί κλίμα. Καμιά φορά, το αποτέλεσμα που επιδιώκει ένας συγγι
ΜIΜ< )ΣΙ()Γ ΡΑΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΙΑ
να ι/ατευχθεί μόνο με την παραβίασή τους. Γενικά c ακολουθούν τους γραμματικούς κανόνες είναι τα n Νροσφέρουν στο μάτι ή στο αφτί αυτό που συνή ακούει! Δεν υποχρεώνουν τον αναγνώστη να σταματ «Κάπ δεν πάει καλά εδώ!»
Συνήθως, οι γραμματικοί κανόνες, όταν εφαρμόζω Μκολη, την πιο οικονομική, την πιο σίγουρη και κατανο Οι καλοί συγγραφείς θέλουν το στιλ τους δυνατ μπ ξέρουν ότι κάθε φορά που χρησιμοποιούν λαθεμέ Αι ‘,ΐ| χάνει το νόημά της, εξευτελίζεται. Ο άπειρος συ οΑοι γνωρίζουν ότι όταν χρησιμοποιώ τη λέξη ‘ “μικρός”, γιατί να πω “μικρός”;»
Το ερώτημα είναι: «Τι θα χρησιμοποιήσεις όταν η ι (ναι ακριβώς αυτό που θέλεις να πεις;» Π.χ.: Πέντε ί ποπό, αλλά είναι ασήμαντο μόνον όταν οριστεί η τιμ dp χ μπορεί να είναι ασήμαντο ποσό για ένα καράβι, αν τ< nΑη/χ’νσετε, αλλά σίγουρα δεν είναι μικρό ποσό!
6. Οικονομία – Σφιχτό γράψιμο
> ι-χνά, ανώτεροι διοικητικοί υπάλληλοι και επιχειρηματ καιρό να γράψω ένα μικρό γράμμα!» Η πρωτοτυπία αυτή μι:ιο>0εί από την πολλή χρήση, αλλά είναι αλήθεια πως ( καινούρια έξυπνη παρατήρηση. Το «σφιχτό γράψιμο», Αγ’,ι κ, το βασικό χαρακτηριστικό της καλής δημοσιο’ ftr.v είναι εύκολο να κατακτηθούν. Χρειάζεται χρόνος, σκ; οπκότητα για να περιορίσεις την πολυλογία.
«Σφιχτό γράψιμο» σημαίνει: Γράψε περιληπτικά! Γρά\ «αχός που περισσεύει! Κόψε τα στολίδια που κρύβουν την π ο ι» θέλεις να πεις και σταμάτα!
Οι συντάκτες ύλης πιστεύουν ότι δεν υπάρχει χειρ μπορεί να ξαναγραφεί καλύτερα. Οι έμπειροι δημοσιογρι «εγχειρήσεις» στα κείμενά τους, αλλά λίγοι τις αρνούνται μι ιώσει τον πόνο τους (!) και πειστούν ότι μια σωστή «εγχ Ι ο κλειδί στο επιτυχημένο κόψιμο δεν είναι να πετο κληρη παράγραφο ή τμήματα της είδησης. Αν η επιλογή υ ιΐ| , είδησης έχουν σωστά χρησιμοποιηθεί, δεν θα θρείτ* ι μίγματα της είδησης για να πετάξετε.
Διόρθωση σημαίνει να αφαιρέσεις μια φράση εδώ kg ι κι ι Ισ(ος είναι ευκολότερο αν αυξήσεις τις παοανο^Α^. λι’.’,εις η φοάσπΓ wr»»* ■
II II \Λ7/ ΙΌ) ΙΊ ΙΙΟηΤΑΖ
Γρήγορη, σίγουρη διόρθ(οση, που συνήθως είναι αποτέλεσμα εμπειρίας, είναι το καλύτερο υποκατάστατο.
ι;. Ζωτικότητα – Χρώμα. – Φαντασία
Λυτές οι ιδιότητες δίνουν ζωή και κίνηση στο γράψιμο. Για να τις πετύχεις πρέπει να προσέξεις τους κινδύνους από τη βιασύνη, το γλυκερό ύφος και τις υπερβολές… και τότε χρησιμοποίησε όλη σου την τέχνη για να υπάρξει ρώμη, ρυθμός και πλούτος!
Όσο περισσότερο αυτές οι ιδιότητες εμφανίζονται στη δουλειά ενός ρεπόρτερ τόσο πιο ικανοποιητικό και πετυχημένο είναι το ρεπορτάζ του. Ακολούθησε έναν πλούτο από ειδικούς κανόνες που υπάρχουν. Θυμήσου τη συμβουλή να χρησιμοποιείς ενεργητικά και όχι παθητικά ρήματα. «Οι ένορκοι καταδίκασαν τον Χ» και όχι «Ο Χ καταδικάστηκε από τους ενόρκους».
Θυμήσου ότι ένα ουσιαστικό πνίγεται όταν το στολίζεις υπερβολικά με επίθετα. Δεν είναι σωστό να χρησιμοποιείς τη λέξη «καλός» εκεί που μπορείς να πεις «ευσεβής», «γνήσιος», «ασφαλής», «υπέροχος», «επιδέξιος».
Να μερικές συμβουλές:
α. Μην επιλέγεις μια λέξη απλώς επειδή είναι διαφορετική ή ενδιαφέρουσα. Η ερώτηση που πρέπει να θέσεις στον εαυτό σου είναι: «Είναι σωστή;»
θ. Ψάξε για την απλή λέξη, τη λέξη που το κοινό θα καταλάβει, και όχι μια που θέλει πολυμάθεια.
γ. Αντικατέστησε τις φράσεις με λέξεις, τις προτάσεις με φράσεις. Γράψε μικρές, απλές, δηλωτικές προτάσεις.
δ. Κοίταξε να «φωτίσεις» τις προσωπικότητες, όταν γράφεις ρεπορτάζ από ομιλίες, αλλά μην πας πολύ μακριά!