Έχουν ξαναγίνει της μόδας οι οικονομικοί αναλυτές! Από την μία φταίνε που θολώνουν τα νερά της παγκόσμιας οικονομίας, από την άλλη κυκλοφορούν με email “σωστές” αναλύσεις ή στο YouTube “να ένας που τα λέει όπως είναι!”
Είχα την Κυριακή μια διαφωνία με τον πατέρα μου σχετικά με το πόσο καλά μπορεί να γνωρίζει ένας πρωθυπουργός ή υπουργός πόσα πραγματικά χρωστάει η χώρα του. (Πάντα με κάνουν καλύτερο τέτοιες διαφωνίες.) Η Eurostat έχει αλλάξει αρκετές φορές το έλλειμα. Δεν είναι χαζοί οι άνθρωποι αλλά ούτε αυτοί δεν βγάζουν άκρη. 115% όταν συμφωνήθηκε το μνημόνιο, 127%μετά από λίγο που ήρθαν και είδαν τα βιβλία.
Ο πίνακας είναι ένα από τα δεκάδες παραδείγματα που βρήκα από άλλες χώρες που παρέχουν online, πολλές φορές και σε πραγματικό χρόνο (δηλαδή αλλάζουν κάθε μέρα) δεδομένα σχετικά με την οικονομία τους. Για να γίνει αυτό όμως απαιτείται νοικοκύρεμα πολύ σοβαρό.
Δυσκολεύομαι να κατανοήσω για παράδειγμα πως θα έβγαζες ένα συγκεκριμένο νούμερο σε σχέση με τις δημόσιες, μισοδημόσιες και ψευτοδημόσιες υπηρεσίες και οργανισμούς και τα ελλείματά τους. Τι ποσοστό της ΔΕΗ, ΕΛΤΑ, ΟΣΕ και όλων των χιλιαδων άλλων αντίστοιχων εταιρειών πρέπει να υπολογίσουμε σαν κράτος σαν έλλειμμα; Παρόμοια οι ανταλλαγές συναλλάγματος. Με τι τιμές τις υπολογίζει ένα κράτος όταν θέλει να βγάλει νούμερο για το δημόσιο χρέος; Δεν υπάρχουν …λογιστικοί κανόνες! Θα μπορούσα να συνεχίσω με κάθε γραμμή του δημόσιου προϋπολογισμού. Φαντάσου να εξαρτάσαι για τα νούμερα όχι από το λογιστήριο μιας εταιρείας αλλά από καρεκλοκένταυρους πολιτικάντηδες δημόσιους υπαλλήλους!
Αν το 2007 το έλλειμα ήταν λίγο πάνω από 100% και το 2010 λίγο πάνω από 140% και όλα είναι τόσο μετρήσιμα, γιατί υπάρχει τέτοια έμφαση στον ψυχολογικό παράγοντα και τα ομόλογα; Προφανώς, όπως και με το χρηματιστήριο, οι πολιτικοί κάνουν απεγνωσμένα δηλώσεις σταθερότητας και ελπίδας επειδή υπάρχει ένα ασαφές πεδίο διεθνώς. Τι είναι ομόλογο; Ένα χαρτί που λέει “σου χρωστάω τόσα και θα στα δώσω τότε” που εκδίδουν κυβερνήσεις όποτε θέλουν και πουλάνε όσο πιο ακριβά μπορούν. Ποιός τα αγοράζει; Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους “θεσμικοί” επενδυτές, δηλαδή οι ίδιοι δημόσιοι οργανισμοί που με προβλημάτισαν πιο πάνω! Είναι ένας καλός λόγος να επιμένουν να τις ξεφορτωθούμε. Ακόμα χειρότερα βέβαια τα πράγματα γιατί αφού αγοραστούν την πρώτη φορά κυκλοφορούν στην αγορά και αλλάζουν τιμή σαν να είναι χρηματιστηριακό προϊόν.
Η Ελλάδα δεν μπορεί να στραφεί στις αγορές του χρόνου, ούτε στα μέσα του 2013 πλήρως, κατά το αρχικό σχέδιο. Αν θα γίνει αναδιάρθρωση ή όχι εξαρτάται από τις τράπεζες, και ιδιαίτερα τις Γερμανικές τράπεζες. Αν τα καταφέρουν και αν το θέλουν πολιτικά, θα τεντώσουν το μνημόνιο ώστε να γίνει αναδιάρθρωση κάτω από το τραπέζι. Πιστεύω πολύ δύσκολα αλλά είναι δικιά τους απόφαση, όχι δικιά μας. Εξού και ανόητες οι φανφάρες των κομμάτων είτε είναι “υπέρ” ή “κατά” του μνημονίου.
Οι τράπεζες στην Ελλάδα έχουν ήδη ιδιαίτερα σύντομους χρόνους αποπληρωμής (average debt maturity) σε σχέση με όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Όταν πουλάνε τα ομόλογά τους πρέπει να βάζουν ψηλότερα επιτόκια. Για να προσελκύσουν ζεστό χρήμα καταθέσεων θα ανεβάσουν όσο μπορούν επιτόκια στο βαθμό που δεν επηρεάζει την κερδοφορία τους. Covered bonds δύσκολα θα πουλήσουν στην Ελλάδα. Με την νομοθεσία Basel3 θα πρέπει να αυξήσουν δραματικά αποθεματικά τους. Η ασφαλιστική αγορά η οποία ως τώρα βοηθούσε την κατάσταση, αντιμετωπίζει και αυτή νέο νομοθετικό πλαίσιο και ανάγκη για μεγαλύτερα αποθεματικά. Το πιο πιθανό σενάριο είναι κάτι σαν τα Brady bonds κατά τα οποία οι τράπεζες θα μπορέσουν να ξεφορτωθούν τα χρέη της Ελλάδας από τα χαρτιά τους.
Η περίληψη είναι ότι η οικονομία γίνεται…virtual. Όλο και περισσότερα κεφάλαια παίζονται με κοπανιστό αέρα και καταλήγουν εκτός «πραγματικής» οικονομίας.
