“Η αλήθεια είναι πιο περίεργη από την μυθοπλασία. Γιατί στην μυθοπλασία πρέπει να γράφουμε στα όρια του πιθανού.” – (Μαρκ Τουέϊν.) Σε έναν από τους κλασσικούς του μονόλογους το 1973 ο Johny Carson είπε (για πλάκα) ότι υπήρχε έλλειψη χαρτιού τουαλέτας στα σούπερ μάρκετ. Την επόμενη μέρα οι πωλήσεις πολλαπλασιάστηκαν και άδειασαν τα ράφια. Παρά τις δηλώσεις επισήμων το πρόβλημα εξομαλύνθηκε μετά από αρκετές μέρες.
Έχω μανία με τις φήμες. Σαν φαντάρος στον στρατό είχα εργαστήρι για δαύτες! Σαράντα φαντάροι στην ακριτική μονάδα, σχετικά απομονωμένοι, ιδανικές συνθήκες. Έλεγα κάτι σε κάποιον για να δω πως θα επανερχόταν και που. Χρόνια αργότερα, γράφω σήμερα σε blog με πολιτική ανάλυση έναν χρηστικό οδηγό σχετικά με τα κουτσομπολιά και την λάσπη στην πολιτική. Εδώ θέλω να κάνω το ανάποδο.
Οι καλύτερες παρομοιώσεις στο θέμα έρχονται από την βιολογία. Σκεφτείτε το κουτσομπολιό σαν ένα μικρόβιο. Δεν έχει σημασία από που ήρθε, το θέμα είναι ότι κάποιος κόλλησε. Για να μας απασχολεί μάλλον κόλλησαν κι άλλοι. Σαν ανόητο τραγούδι του Χατζηγιάννη που δεν θέλεις να σιγοσφυρίξεις, μπορεί να το έχεις κολλήσει κι εσύ. Η μεταδοτικότητά του εξαρτάται και από τον οργανισμό. Μερικοί πιστεύουν τα πάντα εύκολα. Αν είστε συντηρητικός, δύσκολα μεταφέρετε φήμες. Οι φανατικοί πιστεύουν μόνο όσες φήμες ταιριάζουν με την ιδεόλογία τους.
Όλο και περισσότεροι άνθρωποι που ξέρω, δεν χρησιμοποιούν antivirus. “Αφού το Google, Hotmail, Facebook και τα άλλα που χρησιμοποιώ συνήθως ελέγχουν τους server τους, τι πιθανότητες έχω να κολλήσω κάτι;” Για έναν απλό χρήστη υπολογιστή είναι σωστός ο ειρμός. Το ίδιο ισχύει και για οποιοδήποτε μέσο ενημέρωσης έχει αρκετά μεγάλο κοινό ώστε να “καθαρίζονται″ αυτόματα οι ανακρίβειες. Έβαλα στην προσωπική αρχική μου σελίδαστο Facebook αναφορά στουποτιθέμενο άρθρο του Μπαμπινιώτη στο “ΒΗΜΑ” σχετικά με το “με λες” και άλλες ΒορειοΕλλαδίτικες ιδιομορφίες λόγου. Με κατακεραύνωσαν αμέσως αρκετοί φίλοι που αναπαράγω τέτοιες ανακρίβειες. Ακριβώς το ίδιο κείμενο και hyperlink σε άλλη Facebook οντότητά μου όμως απέσπασε εξίσου γρήγορα μια ντουζίνα “Μου Αρέσει″ και επανακοινοποιήσεις. (Αν δεν χρησιμοποιείτε το Facebook Insights, χάνετε!)
Ο ίδιος όμως μας δίνει και την λύση για το πρόβλημα. Όταν διαστρέφεις μια ιστορία, την ξεφτιλίζεις. (Ο Campbell αντιδρούσε στο γεγονός ότι από τις διαστροφές των ίδιων μύθων από τις θρησκείες, έχουμε χάσει επαφή με την χρήσιμη αλήθεια τους.) Αν μου ζητήσει σήμερα υποψήφιος να σπείρω προπαγάνδα, θα επέλεγα το Big Brother. Ανάλογα με το θέμα που πολεμάμε θα έβαζα έναν συμπαθή ή αντιπαθή αστέρα του ρεάλιτι να το εκφέρει επεξεργασμένο. Είναι ο λόγος που εκπομπές σαν των ΑΜΑΝ ή του Λαζόπουλου είναι τόσο φορτισμένες πολιτικά. Έχουν πιάσει αυτό ακριβώς τον ρόλο. Δεν είναι απλά ότι συγκεντρώνουν ειδήσεις, τις μετασχηματίζουν. Σαν να είναι αντιβίωση. Δεν χρειάζεται να πούνε κάτι για τους οικολόγους. Απλά βρίσκουν τρεις γραφικούς που έχουν δικό τους κανάλι και αυτοαποκαλούνται οικολόγοι και τους δείχνουν τακτικά.
Η μητέρα μου πάντα αέριζε προσεκτικά το δωμάτιο όταν είχα συνάχι. Είναι και η καλύτερη λύση για τις φήμες. Όσο περισσότερη επικοινωνία, όσοι περισσότεροι άνθρωποι το συζητάνε, όσο πιο δημόσια εξαεριστεί το θέμα, τόσο λιγότερο αντέχει μια ανακρίβεια.
Διαβάστε εδώ πως εξαφάνισα για πελάτη ένα προσβλητικό σχόλιο που έβγαινε πρώτο στα αποτελέσματα του Google.
Γιατί δεν δουλεύει αποτελεσματικά η λογοκρισία; Γιατί είναι σαν να προσπαθείς να νικήσεις την ελονοσία ραντίζοντας τεράστιες εκτάσεις. Πάντα θα επιβιώσει κάπου ένα μολυσμένο κουνούπι. Και θα απλώσει ακόμα πιο γρήγορα την αρρώστιά του βρίσκοντας οργανισμούς χωρίς αντίσταση. Εξού και δουλεύει ο …εμβολιασμός! Αν σας έχουν διδάξει στο σχολείο πως ακριβώς λειτουργεί η θεωρία του Δαρβίνου και πως συνδέονται τα περισσότερα άλλα μαθήματα με αυτήν, είναι πολύ δύσκολο να σας πείσει μια θρησκεία ότι η γη είναι επίπεδη και γεννημένη από τον οποιοδήποτε θεό σε εφτά μέρες. Ο Joseph Campbell στο σημαντικό (αλλά κακογραμμένο) “Cosmogonic cycle”διαπιστώνει ότι όλες οι θρησκείες ουσιαστικά δανείζονται από την μυθολογία που έχουμε γραμμένη στο DNA μας.
