Η ζωή είναι κωμωδία γι* αυτούς που σκέφτονται και τραγωδία γι’ αυτούς που αισθάνονται.
HORACE WALPOLE
Ήταν ένα ζεστό αυγουστιάτικο απόγευμα του 1963, την ίδια μέρα που ο αιδεσι- μότατος Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, Τζούνιορ, έβγαζε λόγο με τίτλο «Το Όραμα μου», σε μια πορεία για τα πολιτικά δικαιώματα στην Ουάσινγκτον. Εκείνη την ημέρα ο Ρίτσαρντ Ρομπλς, ένας αετονύχης διαρρήκτης, ο οποίος είχε πρόσφατα βγει με αναστολή από ποινή τριετούς φυλάκισης για περισσότερες από εκατό ληστείες που είχε διαπράξει για να εξασφαλίζει την ηρωίνη του, αποφάσισε να διαπράξει άλλη μία ληστεία. Ήθελε να αποκηρύξει το έγκλημα, ισχυρίστηκε αργότερα ο Ρομπλς, αλλά είχε απόλυτη ανάγκη από χρήματα για τη φιλενάδα του και την τρίχρονη κόρη τους.
Το διαμέρισμα που διέρρηξε εκείνη την ημέρα ανήκε σε δύο νεαρές γυναίκες, την Τζάνις Γουάιλι, είκοσι ενός ετών, ερευνήτρια στο περιοδικό Νιούσγου- ικ, και την Έμιλι Χόφερτ, είκοσι τριών ετών, δασκάλα σε δημοτικό σχολείο. Ο Ρομπλς επέλεξε να ληστέψει το διαμέρισμα του κομψού Ιστ Σάιντ, της ανατολικής πλευράς της Νέας Υόρκης, επειδή νόμισε πως δεν ήταν κανείς μέσα. Όμως η Γουάιλι βρισκόταν στο σπίτι. Απειλώντας την με ένα μαχαίρι, ο Ρομπλς την έδεσε. Την ώρα που έφευγε, επέστρεψε η Χόφερτ. Για να εξασφαλίσει τη φυγή του, ο Ρομπλς την έδεσε κι αυτήν.
Σύμφωνα με τη διήγηση του Ρομπλς, χρόνια μετά, ενώ έδενε τη Χόφερτ, η Τζάνις Γουάιλι τον προειδοποίησε πως μ’ αυτό που έκανε δεν υπήρχε περίπτωση να γλιτώσει. Τον διαβεβαίωσε ότι θυμόταν το πρόσωπο του και θα βοηθούσε την αστυνομία να τον εντοπίσει. Ο Ρομπλς, που είχε υποσχεθεί στον εαυτό του ότι αυτή θα ήταν η τελευταία του διάρρηξη, πανικοβλήθηκε κι έχασε εντελώς «parr \ ριαρχία του. Φρενιασμένος, άρπαξε ένα μπουκάλι από σόδα, χτύπη- -X ·: αίκες τόσο που έμειναν αναίσθητες, κι ύστερα, πλημμυρισμένος από mfrn – . 7060. τις μαχαίρωσε απανωτές φορές με ένα κουζινομάχαιρο. Κοι-
– I – – εκείνη τη στιγμή του παρελθόντος, μετά από είκοσι πέντε χρόνια, ο Ρο- ιτ- ζ ~ απσνιέται: «Μου ‘στρίψε τελείως. Λες κι ανατινάχτηκε το κεφάλι μου».
Μ ε ν,. σήμερα ο Ρομπλς είχε όλο το χρόνο να μετανιώσει για εκείνα τα λιγο- ~ — της αχαλίνωτης οργής του. Την ώρα που γράφονται αυτά βρίσκεται α:.. : ττη φυλακή, τρεις δεκαετίες περίπου αργότερα, για κάτι που έγινε γνω- 7·’ : -Career Girl Murders» (δολοφονίες πετυχημένων γυναικών).
οι συναισθηματικές εκρήξεις είναι «πειρατείες» των νευρώνων. Τις
– : αυτές, όπως αποδεικνύεται, ένα κέντρο μέσα στο μεταιχμιακό εγκέφαλο έλλει κάποιο επείγον περιστατικό, επιστρατεύοντας τον υπόλοιπο εγκέ-
rc.. -ην υπηρεσία του. Η «πειρατεία» είναι στιγμιαία, προκαλώντας αυτή την «νπ£ραση σε κρίσιμες στιγμές, πριν ο νεοφλοιός, ο σκεπτόμενος εγκέφαλος, Ιcε την ευκαιρία να πάρει είδηση τι ακριβώς συμβαίνει, και πολύ λιγότερο να
– ειόητοποιήσει αν αυτό που πρόκειται να γίνει είναι μια καλή ιδέα. Το δια- r: :τικό στοιχείο μιας τέτοιας «πειρατείας» είναι ότι, μόλις περάσει η στιγμή, αυ-
– ν βρέθηκαν υπό την επήρεια της έχουν την αίσθηση ότι δε γνωρίζουν τι : έπιασε».
Αντές οι «πειρατείες» δεν είναι κατά κανένα τρόπο μεμονωμένα, τρομακτι-
– περιστατικά που οδηγούν σε βίαια εγκλήματα όπως συνέβη με τη δολοφονία tu\ όνο γυναικών. Σε λιγότερο καταστροφική μορφή, αλλά όχι αναγκαστικά λι-
Tcρο έντονα, συμβαίνουν και σ’ εμάς με αρκετή συχνότητα. Θυμηθείτε την τε- : ιταία φορά που «σας την έδωσε» και που ξεσπάσατε το θυμό σας σε κάποιον -στο παιδί σας, τη γυναίκα σας ή ίσως στον οδηγό ενός άλλου αυτοκινήτου- 7ε βαθμό που αργότερα, μετά από ώριμη σκέψη, σας φάνηκε αδικαιολόγητος. Κατά πάσα πιθανότητα, αυτές οι καταστάσεις συνιστούν μια τέτοια «πειρατεία», λ :ι νευρική κρίση που, όπως θα δούμε, έχει τη ρίζα της στην αμυγδαλή του εγκεφάλου, ένα κέντρο στο μεταιχμιακό εγκέφαλο.
Λεν είναι όλες οι μεταιχμιακές πειρατείες δυσάρεστες. Όταν κάποιος άνθρωπος, που έχει την τάση να εκδηλο5νεται με θόρυβο, ακούσει ένα ανέκδοτο και ξεσπάσει σε εκρηκτικά γέλια, και σ’ αυτή την περίπτωση υπάρχει μια με- ταιχμιακή αντίδραση. Η ίδια λειτουργία επιτελείται και σε στιγμές έντονης χαράς: όταν ο παγοδρόμος Νταν Γιάνσεν, μετά από πολλές σπαρακτικές αποτυχίες να κερδίσει ένα χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς (το οποίο είχε ορκιστεί να χαρίσει στην ετοιμοθάνατη αδελφή του), κατάφερε να κερδίσει τελικά το χρυσό μετάλλιο στα 1.000 μέτρα, στους χειμερινούς Ολυμπιακούς του 1994 στη Νορβηγία, η γυναίκα του είχε τόσο συγκλονιστεί από ενθουσιασμό και ευτυχία, που χρειάστηκε να μεταφερθεί εσπευσμένα στο ιατρείο του παγοδρόμιου.