Βιβλιοκριτική από την Έλια Κουρή
Βραβείο Αναγνωστών 2009, Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ)
Μυθιστόρημα που συνδυάζει αρμονικά μυθοπλασία και Ιστορία θα χαρακτήριζα το βιβλίο αυτό του Γιάννη Καλπούζου, αφού πλέκει αριστοτεχνικά τη ζωή των ηρώων του με τα δύσκολα και ταραγμένα χρόνια της «μικρής» Ελλάδας, τουρκοκρατούμενης στη μεγαλύτερη έκτασή της, του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα με φόντο την ιστορία της Άρτας και της ευρύτερης περιοχής.
Ο συγγραφέας πιάνει το αφηγηματικό νήμα από την Άρτα του 1854 και ξετυλίγει άγνωστες στο ευρύ κοινό πτυχές της ιστορίας του τόπου, που σε τίποτα δεν θυμίζει την πόλη με τη σημερινή της μορφή. Βρισκόμαστε, λοιπόν, στην τουρκοκρατούμενη Άρτα, όπου αρμονικά συνυπάρχουν διαφορετικές φυλές και θρησκείες. Έλληνες, Τούρκοι και Εβραίοι συμβιώνουν, άλλοτε αρμονικά και άλλοτε με διαφορές και εντάσεις, υπό τη σκιά του εμβληματικού ρολογιού της πόλης που χτυπά τις οθωμανικές ώρες. Δύο αγόρια, ο Λιόντος και ο Νετζίπ, –ένας Έλληνας και ένας Τούρκος– γεννιούνται την ίδια μέρα και η μοίρα, με αφορμή μια μυστηριώδη δολοφονία, τους κάνει ομογάλακτους. Μια δυνατή αδερφική φιλία αναπτύσσεται και δυναμώνει μέρα τη μέρα και με την πάροδο των χρόνων παραμένει αλώβητη παρά τις δυσκολίες της καθημερινής επιβίωσης και τις ταραχές που πλήττουν τα ομιχλώδη αυτά χρόνια.
Παράλληλα, μια σωρεία ηρώων γήινων, γεγονότων και καταστάσεων συνθέτουν το αφηγηματικό σκηνικό: εμβληματική η παρουσία του παππού Ισμαήλ, ο φανατικός Ντογάν, η όμορφη και σαγηνευτική Καλίλα, η Μαρία, το Ραμαζάνι, το Καφέ Αμάν, συγκρούσεις, αφορισμοί, λαθρεμπόριο, κολίγοι, τσιφλικάδες, πλούτος, φτώχεια, συνύπαρξη. Όλοι και όλα αυτά δένουν με τέτοιο τρόπο, ώστε να δημιουργηθεί μια πλοκή που καθηλώνει τον αναγνώστη λέξη λέξη, σελίδα τη σελίδα, από την αρχή ως το τέλος.
Στο σημείο αυτό οφείλω να αναφερθώ στη μεστή, απλή και συνάμα τόσο περιγραφική γραφή του Καλπούζου η οποία σε συνδυασμό με την τουρκική και ελληνική ντοπιολαλιά της εποχής κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, τον βυθίζει στα άδυτα της υπόθεσης, εντείνει την αγωνία και το μυστήριο. Αφήγηση πρωτοπρόσωπη στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου, ατμοσφαιρική και κινηματογραφική που κάνει το κείμενο πιο ζωντανό ενώ ταυτόχρονα ταξιδεύει και μαγεύει το αναγνωστικό κοινό.
Απόλυτα εύστοχος και ευρηματικός ο τίτλος με διττή σημασία. Ο Καλπούζος παντρεύει το εμβληματικό ρολόι της Άρτας –ορόσημο της πόλης τα αλλοτινά εκείνα χρόνια– με το Ιμαρέτ που στα τουρκικά σημαίνει φιλανθρωπικό ίδρυμα εντός ή εκτός μιας πόλης που προσφέρει τροφή σε ταξιδιώτες, ενώ λειτουργούσε εκείνα τα χρόνια και ως ορφανοτροφείο και πτωχοτροφείο. Η ιστορία της άγνωστης περιοχής της Άρτας, λοιπόν, παράλληλα με την καθημερινότητα, τη συνύπαρξη και τις συγκρούσεις διαφορετικών φυλών και θρησκειών, που όλες όμως έχουν θέση στο Ιμαρέτ του Θεού.
Το μυθιστόρημα διαβάζεται απνευστί, καθηλώνει, διδάσκει και αξίζει να διαβαστεί από τους βιβλιόφιλους! Θερμά συγχαρητήρια στον συγγραφέα για τη συγγραφική του δεινότητα, την ιστορική έρευνα και τη σε βάθος γνώση του τόπου καταγωγής του!
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.