Για μερικούς το κομβικό ερώτημα είναι αν θα διατηρηθεί η ανωνυμία των blog. Η εκπληκτική απήχηση του “Τρωκτικού” ήταν όμως απλώς θέμα συγκυριών. Εκμεταλλεύτηκε την αρκετά μεγάλη μερίδα πληθυσμού με πρόσβαση στο διαδίκτυο και το γεγονός ότι τα επίσημα κανάλια πληροφόρησης κουκουλώνουν πολλές ειδήσεις. Μου κάνει ακόμα εντύπωση πόσο δημοφιλή είναι κάποια μετριότατα newsletter τα οποία δέχεται αρκετός κόσμος σαν κεντρικό σημείο ενημέρωσης. Αλλά είναι λογικό σε μια χώρα που δεν νιώθει άνετη με τα Αγγλικά. Όλα τα υπέροχα εργαλεία ενημέρωσης που βελτιώνονται διαρκώς στο εξωτερικό προφανώς κολλάνε σε αυτό. Το ελληνικό διαδίκτυο είναι ακόμα φτωχό σε περιεχόμενο. Με λίγη μετάφραση και πολύ copy-paste μπορείς να έχεις αποτέλεσμα εντυπωσιακό.
Είχα ξεκινήσει ένα σχετικό θέμα και το σημερινό post στο frappelections με ξεκούνησε να το ολοκληρώσω. (Με διαφορά η καλύτερη ιστοσελίδα για θέματα των εκλογών στην Θεσσαλονίκη, εξού και φιγουράρει εδώ δεξιά.) Μια ψευτοδημοσκόπηση με μια σχετική ψευτοιστοσελίδα. Ακόμα και χωρίς την ντετεκτεβοπροσπάθεια που χαρακτηρίζει την ενημερωμένη ομάδα του Frappelections, και μόνο το στήσιμο με τον Στεργίου φάτσα κάρτα τα λέει όλα σε κάποιον στοιχειωδώς ψιλιασμένο.
Όπως έχουμε ήδη δει από αναλύσεις της πορείας “ειδήσεων” χάρη στο Aino, υπάρχουν πολλοί τρόποι να σπείρεις κάτι. Από το Twitter, το Facebook, ένα Blog ή και μαζικά email. Αν είσαι έξυπνος το κάνεις έμμεσα. Αλλά μόνο όταν χρειάζεται! Δείτε για παράδειγμα πόσο απλά και αποτελεσματικά, από το blog της “Πρωτοβουλίας” γίνεται καυστικότατος επώνυμα ο Άλκης Σωτηρίου. Ή – ακόμα καλύτερο – πάλι επώνυμη άποψη σχετικά με την πορεία μιας πόλης σαν αυτήν εδώ στο Lifo σε σχέση με την Αθήνα. Αντί να μας προτείνει τι να ψηφίσουμε η Δήμητρα Γαλάνη, θα μπορούσε απλά να μας πει γιατί την ενοχλεί η κατάσταση που βρίσκει στην Θεσσαλονίκη τα τελευταία χρόνια. Θα είναι πιο πειστική και το αποτέλεσμα σχεδόν ίδιο.
Από νομικής άποψης τα πράγματα είναι ασαφή. Μάλλον είσαι υπόλογος όπως κι αν το γράψεις. Οπότε αυτό που μας απασχολεί περισσότερο εδώ είναι η απήχηση κάθε μεθόδου.
Η αποτελεσματικότατη καμπάνια “μακάρι μπουτάρη” έχει σημασία από που ξεκίνησε; Διαβάσαμε ότι την σχεδίασε διαφημιστική εταιρεία ή ότι την έφτιαξαν μόνοι τους φίλοι του Μπουτάρη για πλάκα. Δεν κάνει διαφορά. Οι περισσότεροι που την προώθησαν στους φίλους τους δεν κάθισαν να το σκεφτούν.
Αλλά αυτό είναι για πλάκα. Η “σοβαρή” ενημέρωση; Δεν κάνουμε διακρίσεις στην κατανάλωση ΜΜΕ; Αν κάνουμε είναι εξαιρετικά θολές οι γραμμές. Δείτε για παράδειγμα την έκρηξη αναφορών στα social media σήμερα για τον Μπουτάρη.
Τα περισσότερα είναι αναφορές στο γεγονός ότι παρουσίασε υποψήφιους του ψηφοδελτίου. Δεν υπάρχει “είδηση” ούτε κάτι αξιοσημείωτο ή περίεργο. Συνεχίζει η απήχηση του “Μακάρι Μπουτάρη” και οι αναφορές στην κόντρα με Παπαγεωργόπουλο. Δεν χρειάζεται κάποιον αόρατο “μηχανισμό του ΠΑ.ΣΟ.Κ.” γιατί όλα αυτά είναι δικά του δημιουργήματα. Δεν είναι βαλτοί όλοι που τον αναφέρουν στα social media. Δημιουργεί συνθήκες ώστε να είναι το Νο1 ενδιαφέρον άτομο των εκλογών. Ότι και να γίνει σε σχέση με τις εκλογές και αυτόν, θα το θεωρούν όλοι πιο άξιο αναφοράς. (Μια παρόμοια παραμόρφωση εξηγεί ο John Dvorak σε σχέση με το γεγονός ότι οι περισσότεροι δημοσιογράφοι χρησιμοποιούν υπολογιστές Apple και για αυτό ασχολούνται δυσανάλογα με τα προϊόντα αυτής της εταιρείας.)
Η τεχνολογία δεν παρέχει συνθήκες ανωνυμίας για λασπολογία. Στο Google κάνεις ένα απλό τηλεφώνημα και κατεβάζεις blog (αν πληρώσεις αρκετά) ή σου δίνουν κωδικούς για Gmail. Οποιοδήποτε κανάλι επικοινωνίας έχει κύρος αντίστοιχο της ιστορίας του. Οι υποψήφιοι που ανεβάζουν τώρα, έναν μήνα πριν τις εκλογές, ένα blog και βάζουν δυο άρθρα δεν πείθουν. Καλύτερα να κάνουν κανονική ιστοσελίδα – ηλεκτρονικό φυλλάδιο ουσιαστικά – που να εξηγεί ποιοί είναι και τι πρεσβεύουν. Στο Twitter ή το Facebook αν ανεβάζεις αραία και που περιεχόμενο αυτοπροβολής μόνο, δεν αποκτάς φίλους. Σε βάθος χρόνου, οποιαδήποτε πληροφορία θέλουμε να την καρφιτσώσουμε σε κάποια οντότητα. Ένας από τους λόγους που το Facebook είναι τόσο δημοφιλές για γνωριμίες είναι επειδή είναι δύσκολο να μην “βγει” ο αληθινός σου εαυτός. Κάπου ανάμεσα σε όσα γράφεις και τα σχόλια των φίλων σου η εικόνα που δημιουργείται είναι πιο ακριβής από οτιδήποτε άλλο.
Μια κριτική αυτού του blog στο θέμα των εκλογών είναι ότι είναι αδύνατον με τόσο μικρό χρονικό ορίζοντα να γίνει ουσιαστική δουλειά. Αυτό ισχύει και στην επικοινωνία. Σχήματα που έχουν παρελθόν παίρνουν έτσι σημαντικό προβάδισμα.
Θα ήταν ενδιαφέρον να είχαμε στοιχεία και πριν τον Σεπτέμβρη που έβαλαν μπρος την μηχανή του Aino να παρακολουθεί αυτές τις οντότητες. (Καθότι ο όγκος των ΜΜΕ είναι τεράστιος, το Aino λειτουργεί μόνο κατόπιν παραγγελίας σε σχέση με κάποιο συγκεκριμένο θέμα.) Πόσο impact έχει μαζέψει από την εποχή της δημοσιογραφίας ή σαν υφυπουργός ο Γκιουλέκας;
Είναι λοιπόν κατανοητή η ανάγκη λιγότερο γνωστών υποψηφίων σαν τον Στεργίου να κάνουν κινήσεις πανικού. Ιδού λοιπόν το εγχειρίδιό μου στο θέμα για να βοηθήσουμε όσους δεν έχουν “μηχανισμούς”:
1. Σκεφτείτε κάτι απλό, κατανοητό και εύκολο να το θυμάσαι. Τα πολύπλοκα τα καταλαβαίνουν μόνο δημοσιογράφοι και πολιτικοί αναλυτές!
2. Η απλότητα πρέπει να είναι και στην εκτέλεση. Ερωτηματολόγιο και ιστοσελίδα; Αν υπήρχε κάποιο έμμεσο μήνυμα το χάσαμε στην μετάφραση.
3. Το μήνυμα πρέπει να ενδιαφέρει όποιον το λαμβάνει. Είτε λόγω στιγμιαίου ενδιαφέρον (εποχή εκλογών) ή επειδή απευθύνεται επιτυχώς στα συναισθήματά του.
4. Χρησιμοποιήστε το χιούμορ ή τα στερεότυπα. Σας γλιτώνουν δουλειά και αυξάνουν το αποτέλεσμα σε απήχηση. Δεν προλαβαίνεις σε δυο αράδες να χτίσεις έναν ολόκληρο κόσμο νοήματος, οπότε δανειστείτε από τα έτοιμα που κουβαλάμε όλη μέσα μας.
5. Προσέξτε τα κανάλια διάδοσης και μην βιάζεστε. Δεν είναι καλύτερο να το απλώσετε παντού ταυτόχρονα. Η πληροφορία δεν είναι πόλεμος, είναι κηπουρική. Δεν ρίχνουμε ατομικές βόμβες ούτε ναπάλμ. Φυτεύουμε σπόρους και περιμένουμε.
6. Ο ρόλος της τεχνολογίας σε όλα αυτά είναι απλά υποστηρικτικός. Μας επιτρέπει να δοκιμάσουμε φτηνά και γρήγορα μια ιδέα και να δούμε τι απήχηση έχει. πχ μια σελίδα στο Facebook. Αν δεν τραβήξει πολλά “μου αρέσει” στο κοινό που σας ενδιαφέρει, πιθανώς να μην έχει απήχηση αυτό το μήνυμα σε αυτή την συσκευασία.
Δεν φταίει λοιπόν η τεχνολογία για την διάδοση λάσπης. Οι μηχανισμοί ήταν ίδιοι και στο Βυζάντιο, την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία ή τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ένα εξαιρετικό παράδειγμα χρήσης της τεχνολογίας με θετικό τρόπο είναι το http://fightthesmears.com/ στο οποίο ο Obama απαντούσε σε οποιαδήποτε φήμη κυκλοφορούσε εναντίον του οπουδήποτε. Οι μηχανισμοί μας για την αντιμετώπιση της αλήθειας και του ψέματος αναπτύσσονται από πολύ μικρή ηλικία σαν memes. (Καλό εισαγωγικό κατεβατό, πηγαίντε στο τμήμα 4.2 “BRAINS SELECT MEMES THAT SATISFY BIOLOGICAL AND CULTURAL NEEDS”
για ότι έχει να κάνει με αυτόν συγκεκριμένο ειρμό.)
Αλλά κομβικό στην αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων είναι να παρακολουθούμε λεπτομερώς όλα τα ΜΜΕ και τις αλληλεπιδράσεις τους. (Ευτυχώς που υπάρχουν ακούραστοι κέρβεροι σαν το frappelections που προσφέρουν πραγματική υπηρεσία με τις αποκαλύψεις τους.) Τα παραδείγματα που έχουμε αναπτύξει ως τώρα στο apofasi.wordpress.com δείχνουν ξεκάθαρα ότι απαιτούνται ισχυρά εργαλεία σαν το Aino όχι μόνο για crisis management αλλά κυρίως για να έχουμε μια πιο σφαιρική εικόνα του τρόπου που μπορεί να αντιλαμβάνεται το κοινό το οποιοδήποτε προϊόν μας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση τους υποψήφιους δημάρχους!
Υ.Γ. Ο Bobby McFerrin, τραγουδιστής του “Don’t worry, be happy” ΔΕΝ είναι νεκρός. Και η άλλη όψη του θέματος – “πως να σταματήσετε μια φήμη” είναι εδώ.
