Xωρίς συγκεκριμένο λόγο ο Ντέιβιντ Πολογκρούτο, καθηγητής Φυσικής μαχαιρώθηκε με κουζινομάχαιρο από έναν από τους καλυτέρους μαθη- Mper ο. αα δεν έχει εξακριβοοθεί. Όμως οι πληροφορίες που κυκλοφόρησαν HghKT: αναφέρουν τα εξής:
0 Τζ: joy Χ., αριστούχος δευτεροετής φοιτητής σε ένα κολέγιο του Κοράλ Ζ^ψ-τ : τη; Φλόριδα, διακατεχόταν από την έμμονη ιδέα να μπει στην Ιατρι- m I λ Οχι όποια κι όποια Ιατρική Σχολή όμως· εκείνος ονειρευόταν το ιίκοl: τ. Αλλά ο Πολογκρούτο, ο καθηγητής του της Φυσικής, είχε βαθμολο- ~ Τζέισον με 80 σε ένα τεστ. Θεωρώντας ότι ο βαθμός — ένα απλό Β — : Ι·: – Γ\ειρά του σε κίνδυνο, ο Τζέισον πήρε ένα χασαπομάχαιρο στο σχο- ,τάνω σε έναν διαπληκτισμό με τον Πολογκρούτο στο εργαστήριο της #!v xr:. ιιαχαίροοσε τον καθηγητή του στον αυχένα, προτού προλάβουν να τον νίσουν.
– ηος δικαστής βρήκε τον Τζέισον αθώο, παροδικά παράφρονα κατά τη fcfc^v.eia του επεισοδίου, ενώ μια ομάδα τεσσάρο^ν ψυχολόγων και ψυχιάτρων ας ν Γ;: ντον ότι ήταν ψυχωσικός κατά τη διάρκεια του διαπληκτισμού. Ο Τζέισον §τ; ρίστηκε ότι είχε σκεφθεί να αυτοκτονήσει εξαιτίας της βαθμολογίας του στο ~ — και είχε πάει στον Πολογκρούτο για να του ανακοινώσει ότι θα σκοτωνό- -r εξαιτίας του κακού βαθμού. Ο Πολογκρούτο διηγήθηκε την ιστορία διαφο- – r κά: «Νόμιζα) πως προσπαθούσε να με ξεκάνει μ’ εκείνο το μαχαίρι» επειδή ε ε οργιστεί με τον κακό βαθμό.
Μετά τη μεταφορά του σε ιδιωτικό σχολείο, ο Τζέισον αποφοίτησε, δύο χρόνια αργότερα, προότος στην τάξη του. Μια τέλεια βαθμολογία στις κανονικές τάξεις θα του έδινε ένα καθαρό Α, με μέσο όρο 4.0, όμως ο Τζέισον είχε πάρει συμπληρωματικά τόσα προχωρημένα μαθήματα που ανέβασε τη βαθμολογία του στο 4.614 —πολύ πάνω από το +Α. Παρόλο που ο Τζέισον αποφοίτησε με τους μεγαλύτερους επαίνους, ο παλιός καθηγητής του της Φυσικής, ο Ντέιβιντ Πολο- γκρούτο, παραπονιόταν πως ο Τζέισον ποτέ δε ζήτησε συγγνώμη, ούτε καν ανέλαβε ποτέ την ευθύνη της πράξης του1.
Εδώ το ερώτημα είναι: Πο5ς είναι δυνατόν κάποιος με τόσο φανερά υψηλή νοημοσύνη να κάνει κάτι τόσο παράλογο, τόσο πολύ βλακο^δες; Απάντηση: η ακαδημαϊκή ευφυΐα δεν έχει και πολλή σχέση με τη συναισθηματική ζωή. Οι ευφυέστεροι ανάμεσά μας μπορούν να πνιγούν στον ωκεανό των απειθάρχητων παρορμήσεων και των αχαλίνωτων παθών τους. Άνθρωποι με υψηλό δείκτη νοημοσύνης μπορεί να χειρίζονται εντυποοσιακά άστοχα την προσωπική τους ζωή.
Ένα από τα «κοινά» μυστικά της ψυχολογίας είναι η σχετική ανικανότητα της βαθμολογίας των τεστ —για παράδειγμα, στα τεστ νοημοσύνης ή στα SAT (Scholastic Aptitude Test – Τεστ Σχολικο5ν Ικανοτήτων), παρά την περιλάλητη μεγάλη επιρροή τους— να προβλέψουν αλάθητα ποιος θα πετύχει στη ζωή του. Ομολογουμένως, υπάρχει μια σχέση ανάμεσα στο Δείκτη Νοημοσύνης (ΔΝ) και στις συνθήκες της ζωής, για μεγάλες ομάδες στο σύνολο τους: πολλοί άνθρωποι με πολύ χαμηλό ΔΝ καταλήγουν σε «ευτελείς» εργασίες, ενώ άτομα με υψηλό ΔΝ σε θέσεις καλοπληρωμένες. Αυτό όμως κατά κανένα τρόπο δεν ισχύει πάντα.
Υπάρχουν πάμπολλες εξαιρέσεις στον κανόνα που λέει ότι ο ΔΝ προδιαγράφει την επιτυχία -πολλές (αν όχι περισσότερες) εξαιρέσεις παρά περιπτώσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Στην καλύτερη περίπτωση ο ΔΝ συμβάλλει κατά το 20 τοις εκατό στους παράγοντες που καθορίζουν την επιτυχία στη ζωή, γεγονός που αφήνει ένα 80 τοις εκατό σε άλλες δυνάμεις. Όπως σημειώνει ένας παρατηρητής: «Σε ευρύτατη κλίμακα, η τελική και ανώτερη θέση του ανθρο3που στην κοινωνία καθορίζεται από παράγοντες εκτός ΔΝ, που εκτείνονται από την κοινωνική τάξη στην οποία το άτομο ανήκει και φθάνουν μέχρι τον παράγοντα “τύχη”»2.
Ακόμα και οι Ρίτσαρντ Χέρνσταϊν και Τσαρλς Μάρρεϊ, των οποίων το βιβλίο The Bell Curve δίνει μια πρωταρχική σημασία στο ΔΝ, το δέχονται αυτό. Όπως σημειώνουν: «Ένας πρωτοετής με μια βαθμολογία 500 στο τεστ των μαθηματικών θα κάνει ίσως καλά να μην αφιερωθεί ψυχή τε και σίοματι στην προοπτική να γίνει μαθηματικός· αν όμως, αντίθετα, επιθυμεί να στήσει μια επιχείρηση, να γίνει γερουσιαστής ή εκατομμυριούχος, θα κάνει επίσης καλά να μην παραμερίσει τα όνειρα του… Η συσχέτιση ανάμεσα στη βαθμολογία στα τεστ και σε τέτοι- wz χ – ::νές επιτυχίες μειώνεται σημαντικά από το σύνολο άλλων χαρακτήρισαν·* 3ου ο πρωτοετής κατέχει»3.
Η έγνοια μου είναι αυτό ακριβώς το σύνολο τατν «άλλων χαρακτηριστικών», ^ 3 αισθηματική νοημοσύνη ή νοημοσύνη της καρδιάς. Πρόκειται για ικανότη- χ: :πως να μπορείς να βρίσκεις κίνητρα για τον εαυτό σου και να αντέχεις τις mr – γητεύσεις, να ελέγχεις την παρόρμηση και να χαλιναγωγείς την ανυπομο- . σου, να ρυθμίζεις σωστά τη διάθεση σου και να εμποδίζεις την απογοήτευ- r να καταπνίξει την ικανότητά σου για σκέψη, να έχεις ενσυναίσθηση και ελπί- fe Σξ αντίθεση με το ΔΝ (IQ), που έχει γνωρίσει κοντά στα εκατό χρόνια έρευ- • -ανω σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, η συναισθηματική νοημοσύνη Icmotional intelligence και συντομογραφικά EQ) είναι μια νέα έννοια. Κανένας Ιγ . πορεί ακόμα να πει με ακρίβεια σε ποιο βαθμό ευθύνεται για τις διαφορές ‘m :νθρο3πο3ν στη ζωή τους. Από τα δεδομένα προκύπτει ότι μπορεί να είναι ε’ζ x>u και μερικές φορές πιο ισχυρή από το ΔΝ. Και παρόλο που υπάρχουν ρζείνοι που ισχυρίζονται ότι ο ΔΝ δεν μπορεί να μεταβληθεί σημαντικά από την furs .οία ή την αγοογή, θα δείξο) στο Πέμπτο Μέρος ότι οι καίριες συναισθηματι- τξζ ικανότητες μπορούν πράγματι να διδαχθούν και να βελτκοθούν στα παιδιά — αν βέβαια μπούμε στον κόπο να τις διδάξουμε.