Σαν φοιτητής Media είχα την χαρά να σπουδάσω με τον Steve Barnett σύμβουλο αρκετών κυβερνήσεων στην Αγγλία και τις ΗΠΑ σε τέτοια θέματα. Τότε ήταν της μόδας να αναλύουμε καρέ καρέ τα τηλεοπτικά debate και να ψάχνουμε στοιχεία για το πως κέρδισε ή έχασε κάποιος από ένα βλέμμα ή έναν κομπασμό. Αναρωτιέμαι με τι να ασχολείται τώρα ο Steve…
Οι καιροί έχουν αλλάξει. Το debate παραμένει κάτι πιασάρικο, σαν το “Ελλάδα έχεις ταλέντο” όμως. Και παραμένουν θέμα της πολιτικής επικαιρότητας. Άλλοι είναι υπέρ, λέγοντας ότι φέρνουν την πολιτική στο προσκήνιο και προκαλούν τον κόσμο να ασχοληθεί με τα κοινά. Είναι ένας τρόπος να δώσει η κοινωνία δημόσια σημασία στα πολιτικά αν το βλέπουν περισσότεροι από ότι βλέπουν τον τελικό του Champions League. Οι αντίπαλοι των debate τα κατακρίνουν για τον ίδιο λόγο: ότι δίνουν αξία σε διεφθαρμένους θεσμούς. Η τηλεοπτική δημοκρατία δίνει υπερβολική έμφαση στην εμφάνιση και τα γρήγορα σλόγκαν αντί για την ουσία, δηλαδή τι μπορεί να κάνει κάποιος αν κάτσει σε υπουργική καρέκλα. Και υπάρχουν οι λεγόμενοι “conditional” υποστηρικτές των debate που προσπαθούμε να εκμαιεύσουμε όσο περισσότερο ουσία μπορούμε από το εργαλείο.
Μπορούν να γίνουν με διάφορους τρόπους και συνήθως γίνονται όπως θέλουν τα δυο μεγάλα κόμματα. Αν θέλαμε να επικεντρωθούμε στην ουσία και να βλέπετε το τελικό αποτέλεσμα μια λύση για τις ελληνικές εκλογές του 2012 θα ήταν η εξής:
1. Να λάβουν μέρος όσα κόμματα θέλουν. (Ναι και τα 36!)
2. Όλες οι ερωτήσεις θα απευθύνονται σε ΠΑΣΟΚ και ΝΔ (μια πρώτο το ένα κόμμα, μια το άλλο.)
3. Κάθε άλλο κόμμα θα αρχίζει (έχει 90 δευτερόλεπτα) εξηγώντας μια συγκεκριμένη πρότασή του. Μετά ΠΑΣΟΚ, ΝΔ έχουν από 90 δεύτερα να απαντήσουν.
4. Όποιος έθεσε την ερώτηση έχει τριάντα δευτερόλεπτα να σχολιάσει την απάντηση.
Ένα τέτοιο format θα επέτρεπε να επικεντρωθούμε σε συγκεκριμένες λύσεις και θα μείωνε τις γενικόλογες ασάφειες. Θα έχει τηλεοπτικό ενδιαφέρον μεγαλύτερο από τα debate που έχουμε παρακολουθήσει στις τελευταίες 2-3 εκλογές. Αν ένα μικρό κόμμα έχει μια αξιόλογη πρόταση θα μπορεί το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ να την υιοθετήσουν και να βγει κερδισμένη η Ελλάδα τελικά. Αν ένας υποψήφιος είναι κενός περιεχομένου θα φανεί από τον αντίλογο.
Ακόμα και στις ΗΠΑ, χώρα “τηλεοπτικής δημοκρατίας” όπως την έλεγαν παλιότερα αναπολούν τις εποχές των πιο άμεσων, πραγματικών debate επί θεμάτων. Ξεφυλλίζω στο “Televised Presidential Debates and Public Policy” του Sidney Kraus σχετικά με την εποχή του Lincoln:
“• Lincoln-Douglas encounters were essentially genuine debates; tele-
vised presidential debates are counterfeit.
• Lincoln-Douglas faced each other, confronted each other, and were
left to their own devices without a group of reporters intervening in
the debate as they do presently.
• Change the format of the presidential debates in the direction of those
in the Lincoln-Douglas encounters and voter-viewers will be im-
pressed less by candidates 7 personalities and more by their discus-
sions of issues.
• Change the format and it is likely that changes in media’s dominant
coverage of winners and losers will follow.
• Change the format and the debate will not be perceived as
entertainment, but as a bona fide news event.”