Η Τουλίπα το σύμβολο της απόλυτης αγάπης, το έμβλημα της Κωνσταντινούπολης.
Έχουμε συνδέσει τη τουλίπα με τους κάμπους της Ολλανδίας και τις Κάτω Χώρες, όμως ιστορικά πολύ πριν είχε γίνει το έμβλημα της Κωνσταντινουπόλεως. Στους όμορφους κήπους γύρω απ’ τον Κεράτιο πρωτοκαλλιεργήθηκε όταν την έφεραν από τα βάθη της Ανατολής. Τόπος καταγωγής της φαίνεται ότι είναι η κεντρική Ασία, το Τιέν Σαν και τα όρη των Παμίρ Αλέ στο Ισλαμαμπάντ. Ενώ δεύτερη περιοχή είναι το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία, γενικά η περιοχή του Καυκάσου. Από εκεί εξαπλώθηκαν οι τουλίπες σε όλη τη Μεσόγειο.
Η ευγένεια αυτού του λουλουδιού, χαρακτήριζε την ευγένεια της Πόλεως. Στο Βυζάντιο η τουλίπα σαν μοτίβο χρησιμοποιήθηκε και στη διακόσμηση των αρχιγραμμάτων της Βίβλου του 12ου αιώνα. Στην Ολλανδία πήγε την πρώτη τουλίπα ο βοτανολόγος Κάρολος Κλούσιος, το 1593, όταν έγινε διευθυντής του βοτανικού κήπου στο Λέιντεν και άρχισε η καλλιέργειά της για φαρμακευτικούς σκοπούς. Εδώ είναι η πατρίδα της, γιατί στην Ολλανδία πρωτοκαλλιεργήθηκε μόνο στα τέλη του 16ου αιώνα. Ακολούθησε όμως ένας τέτοιος οργασμός καλλιέργειας της τουλίπας σε όλη την περιοχή, με αποτέλεσμα να ταυτιστεί τελικά το φυτό με τις Κάτω Χώρες.
Λένε επίσης πως ο Ολλανδός πρεσβευτής τον 16ο αιώνα την μετέφερε από το Βυζάντιο στην πατρίδα του. Οι αιώνες ακμής της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ονομάζονται «αιώνες της τουλίπας» (Lale Devri). Οι Istanbul air-lines έχουν για έμβλημα την τουλίπα. Σήμερα το πρώτο βραβείο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Κωνσταντινούπολης είναι η Χρυσή Τουλίπα. Όμως αυτό το λεπτό άνθος «μαράθηκε» απ’ τις ορδές των μεταναστών της Ανατολής. Τίποτε πια δεν θυμίζει την τουλίπα στην Πόλη. Οι κάτοικοι εκεί δεν βλέπουν ούτε ένα λουλούδι στα μπαλκόνια. Τόσο η Μητρόπολη της Αλεξανδρούπολης όσο βέβαια και ο Δήμος της Πόλης, μπορούν να προωθήσουν σε κήπους και όπου αλλού, τη βιολογική τουλίπα.
Σε πολλούς Ελληνικούς, αλλά και Περσικούς μύθους αναφέρεται η τουλίπα. Μύθους που πλάθουν την ιστορία της γέννησής της. Στα βάθη της Ανατολής ήταν κάποτε ένας Πέρσης πρίγκιπας που ονομαζόταν Φαράχ. Ο Φαράχ ήταν πολύ ερωτευμένος με την Σχιρίν. Όταν η αγαπημένη του σκοτώθηκε, ο Φαράχ έπεσε με το άλογό του σε έναν γκρεμό και αυτοκτόνησε. Το αίμα του πότισε το έδαφος και κάθε σταλαγματιά του έγινε τουλίπα. Από τότε οι τουλίπες θεωρούνται σύμβολο της απόλυτης αγάπης.
Οι Έλληνες αγάπησαν πολύ τις τουλίπες. Στην περίοδο του Βυζαντίου γνωρίζουμε ότι τουλίπες καλλιεργούνταν στην Μικρά Ασία. Ο βεζίρης Λαλιζάρης καλλιεργούσε στους κήπους του πάνω από 500.000 τουλίπες. H τουλίπα δηλώνει καθαρά το «σ’ αγαπώ». Στις «Xίλιες και μια νύχτες» ο σουλτάνος χρησιμοποιούσε μια τουλίπα για να φανερώσει ποια από τις κυρίες του χαρεμιού θα μοιραζόταν το κρεβάτι του, αφήνοντάς τη να πέσει μπροστά στην εκάστοτε εκλεκτή. Kι αν εκείνος δεν εννοούσε ακριβώς «σ’ αγαπώ», το εννοούσαν οι έγκλειστες οδαλίσκες, όταν μέσα από τα κάγκελα του χαρεμιού πετούσαν τουλίπες στους αγαπημένους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν.
Στην Ελλάδα συναντάμε τα δέκα από τα περίπου εκατό είδη τουλίπας που υπάρχουν στον κόσμο. Μερικά από αυτά φύονται μόνο στη χώρα μας. Στην Χίο συναντάμε τέσσερα από αυτά και τα ονομάζουμε λαλάδες: την Tulipa praecox, την Tulipa agenensis, την Tulipa clusiana, και την Tulipa undulatifolia. Στην Χίο συναντάμε τους λαλάδες κυρίως στο κεντρικό και νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού. Από τον Μάρτιο αρχίζουν και κατακλύζουν τις καλλιεργούμενες εκτάσεις, τους ελαιώνες, τους αμυγδαλεώνες, αλλά και τους αγρούς του νησιού. Το πότε αρχίζει η άνθισή τους εξαρτάται από το πόσο καλός είναι ο καιρός. Το κάθε φυτό δεν διατηρεί τα λουλούδια του πάνω από 7 έως 10 ημέρες. Στην Πελοπόννησο βρίσκουμε τη μοναδική κιτρινοπορτοκαλί τουλίπα στο Χιονοβούνι και στον Μαλέα, που μοιάζει με φλόγα και τη λένε και «φαναράκι». Επίσης η κατακίτρινη τουλίπα της Ζήρειας. Η ελληνική χλωρίδα περιλαμβάνει 9 είδη του ίδιου γένους: τη κλουσιανή, τη χαγέρεια, τη ορφανίδεια, τη νότια, τη πρώιμη, την ορεινή, τη βραχοφυής, τη κρητική, τη βοιωτική. Το τελευταίο είδος έχει έντονα κόκκινα άνθη και καλλιεργείται σε μερικά πάρκα και κήπους της Αθήνας για καλλωπιστικούς σκοπούς.
Είναι άγνωστο από πού κατάγεται το όνομα τουλίπα. Μια πιθανή εξήγηση είναι πως κατάγεται από το toliban, δηλαδή «το τουρμπάνι»: το κάλυμμα του κεφαλιού που φορούσαν οι άνθρωποι στη μέση ανατολή, το οποίο μοιάζει με τουλίπα.
(Φωτογραφία: Hakan Yildizfer)
