Γεύση «Κουρδιστού πορτοκαλιού» είχαν τα φετινά 16α Θεατρικά Βραβεία Κοινού, τα οποία απονεμήθηκαν την Τρίτη, 11 Νοεμβρίου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών από τους θεατρόφιλους αναγνώστες του «αθηνοράματος» στις παραστάσεις που ξεχώρισαν τη σεζόν 2013-14.
Kουρδιστό πορτοκάλι
Σαν ένα «ζωντανό κόμικς», παιγμένο με όρους σωματικού θεάτρου και σκοτεινής μπουφονερί αντιμετώπισε ο σκηνοθέτης Γιάννης Κακλέας το «Κουρδιστό Πορτοκάλι» (1962 ) του Άντονι Μπέρτζες, αποσπώντας τα δύο σημαντικότερα φετινά βραβεία: το 1ο βραβείο καλύτερης παράστασης και το 1ο βραβείο σκηνοθεσίας. Διάσημο από την ομώνυμη και αξεπέραστη ταινία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, το έργο αφορά τη σκοτεινή δράση μιας συμμορίας με αρχηγό τον παρανοϊκό Άλεξ. Ερμηνεύοντάς τον, ο Άρης Σερβετάλης κατάθεσε ένα τρικυμιώδες σόλο κινησιολογικής, σωματικής και φυσικής αντοχής και τιμήθηκε από τους αναγνώστες του «α» με το 1ο βραβείο αντρικού ρόλου. Η παράσταση έλαβε όμως και άλλη μία διάκριση: το 3ο βραβείο φωτισμού για την αξιέπαινη δουλειά του Χρήστου Τζιόγκα στο Θέατρο Αποθήκη.
Πουπουλένιος
«Θα ήθελα κάποτε να γράψω κάτι τόσο τρομακτικό όσο η “Κοκκινοσκουφίτσα”», είχε δηλώσει σε μία από τις πρώτες του συνεντεύξεις ο Μάρτιν ΜακΝτόνα. Φαίνεται πως γράφοντας τον –πολυβραβευμένο πλέον διεθνώς– «Πουπουλένιο» τα κατάφερε. Ψυχολογικό θρίλερ, σουρεαλιστική φάρσα ή σκοτεινή παραβολή για τη φύση της βίας, τη σαγήνη και τη ματαιότητα της τέχνης; Ο «Πουπουλένιος» (2ο βραβείο καλύτερης παράστασης ) είναι ένα σύνθετο και «ύπουλο» κείμενο ανατρεπτικών διαθέσεων. Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης αποφάσισε να το συστήσει στο ευρύ κοινό σκηνοθετώντας μια παράσταση πρωταγωνιστών, στρωτή κι ευανάγνωστη, που σημείωσε μεγάλη επιτυχία και φέτος επαναλαμβάνεται στο Θέατρο Αθηνών, με τον σκηνοθέτη να συμπρωταγωνιστεί με τους Νίκο Κουρή, Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο και Γιώργο Πυρπασόπουλο.
Δεκαήμερο
Τέσσερα βραβεία απέσπασε αυτή η μαγική παράσταση-εγκώμιο στην αθωότητα, στο συναίσθημα και στον έρωτα. Το σουρεαλιστικό, τρυφερό αλλά και σκανδαλιστικό θέαμα-ακρόαμα που δημιούργησε και σκηνοθέτησε για το Εθνικό Θέατρο ο Νίκος Καραθάνος, βασισμένος στις ιστορίες του Βοκάκιου από το «Δεκαήμερο» (3ο βραβείο καλύτερης παράστασης και 2ο βραβείο σκηνοθεσίας ), γοήτευσε κοινό και κριτικούς. Ένας εξαιρετικός θίασος αναπαράστησε, γύρω και πάνω σε ένα ξέστρωτο στρώμα και κάτω από τους υποβλητικούς φωτισμούς του Λευτέρη Παυλόπουλου (2ο βραβείο φωτισμού ), ιστορίες πιπεράτες και περιπαικτικές για την ηδονή, τον πόθο και τη σεξουαλικότητα. Ο Άγγελος Τριανταφύλλου κατάφερε στις πρωτότυπες μουσικές του συνθέσεις (3ο βραβείο ) να συνταιριάξει με τρόπο μοναδικό τη βιόλα ντα γκάμπα με το μπάσο και τα μεσαιωνικά μοτίβα με το μάμπο, τη ροκ και το γκόσπελ.
Μερικοί το προτιμούν καυτό
Το αμερικανικό μιούζικαλ που άφησε εποχή στην κινηματογραφική του μεταφορά απέκτησε, στην εγχώρια μεταφορά του στο Παλλάς, «ελληνική καρδιά». Και αυτό το οφείλει στον Σταμάτη Φασουλή (3ο βραβείο σκηνοθεσίας ). Διότι καθοδήγησε τους πρωταγωνιστές του (Θοδωρής Αθερίδης, Γιάννης Ζουγανέλης, Ζέτα Μακρυπούλια ) σε εκρηκτικές ερμηνείες που ακολουθούσαν τον κωμικό παλμό της παλιάς, καλής επιθεώρησης, αλλά ταυτόχρονα έστησε το «Μερικοί το προτιμούν καυτό» με όρους υπερθεάματος. Εφάμιλλα μιας παραγωγής του Μπρόντγουεϊ ήταν τα σκηνικά των Γιώργου Γαβαλά και Γιάννη Μουρίκη (2ο βραβείο σκηνογραφίας ), με τις σκηνές της αμαξοστοιχίας και του κότερου υπό το φως της πανσελήνου να μας μένουν αξέχαστες, και αριστοτεχνικά τα κοστούμια της Ντένης Βαχλιώτη (3ο βραβείο ενδυματολογίας ).
Σιρανό ντε Μπερζεράκ
Μια απείρως ρομαντική, έμμετρη κωμωδία του 1897, χωρίς χάπι εντ, έμελλε –στη σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα– να γίνει ένας σύγχρονος θεατρικός θρίαμβος και να αποσπάσει πέντε βραβεία. Ο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος τιμήθηκε με το 2ο βραβείο αντρικού ρόλου για την καταιγιστική ερμηνεία του ως ιππότη/ποιητή με μεγάλη μύτη κι εξίσου μεγάλη καρδιά. Η Ευανθία Ρεμπούτσικα έλαβε το 1ο βραβείο μουσικής σύνθεσης. Λογικό: οι συγκινητικές και ταιριαστές με το πνεύμα της παράστασης μελωδίες της σε ακολουθούν ακόμη και μετά το τέλος της. Η Ελευθερία Ντεκώ απέσπασε κι εκείνη το 1ο βραβείο φωτισμού για την υποβλητική ατμόσφαιρα που δημιούργησε παίζοντας διαρκώς με τις φωτοσκιάσεις. Η Εύα Νάθενα τιμήθηκε με το 2ο βραβείο ενδυματολογίας για τα εμπνευσμένα κοστούμια και ο Μανόλης Παντελιδάκης με το 3ο βραβείο σκηνογραφίας για τα μεγαλειώδη σκηνικά αρχιτεκτονήματά του. Η παράσταση παίχτηκε πέρυσι στο Παλλάς και συνεχίζεται φέτος στο Pantheon Theater.
Αλεπούδες
Δύο βραβεία ερμηνείας απέσπασαν οι «Αλεπούδες» της Ντον Κινγκ, αποδεικνύοντας κάτι που ξέραμε από παλιά: το Θέατρο επί Κολωνώ, με επικεφαλής τη σκηνοθέτιδα Ελένη Σκότη και τον αρχιτέκτονα και σκηνογράφο Γιώργο Χατζηνικολάου, είναι ένα φυτώριο σπουδαίων ηθοποιών. Συνδυάζοντας εγκεφαλικότητα κι αισθαντικότητα, η Ιωάννα Παππά (1o βραβείο γυναικείου ρόλου ) και ο Δημήτρης Λάλος (3o βραβείου αντρικού ρόλου ) ήταν ένα από τα ωραιότερα πρωταγωνιστικά ζευγάρια της προηγούμενης σεζόν. Όπως σημειώναμε και στην κριτική του «α»: «Κατάφεραν κάτι θαυμάσιο, να προσδώσουν γήινη υπόσταση και ταυτόχρονα μεταφυσική αύρα στους ρόλους τους».
Μάντεψε ποιος θα πεθάνει απόψε
Ο Θανάσης Παπαθανασίου και ο Μιχάλης Ρέππας διασκεύασαν και σκηνοθέτησαν το αστυνομικό θρίλερ του Ρομπέρ Τομά, που συνδυάζει τους φόνους με την ελαφρότητα του μπουλβάρ, μετατρέποντας τον πρώτο αντρικό ρόλο σε γυναικείο ώστε να παιχτεί από την Κάτια Δανδουλάκη. Ο νέος αυτός ρόλος, της φινετσάτης Παριζιάνας που οδηγείται σταδιακά σε απόγνωση από τα αινίγματα που εμφανίζονται μπροστά της, ταιριάζει απόλυτα στη γνωστή πρωταγωνίστρια, η οποία ερμήνευσε με απαράμιλλη κομψότητα αυτήν τη γυναίκα-μυστήριο (2ο βραβείο γυναικείου ρόλου ). Η παράσταση συνεχίζεται και φέτος στο Θέατρο «Κάτια Δανδουλάκη».
Τίρζα
Η Άννα Μάσχα (3ο βραβείο γυναικείου ρόλου ) ήταν πέρυσι υπέροχη στο πλευρό του Στέλιου Μάινα, ως η σεξουαλικά ακόρεστη σύζυγος στο παράδοξο έργο «Τίρζα» του Άρνον Γκρούνμπεργκ που σκηνοθέτησε ο Κώστας Φιλίππογλου στο Θέατρο Ιλίσια. Όπως γράφαμε και στην κριτική μας στο «α»: «Η Μάσχα, σαρωτική ως απομεινάρι των χίπικων ’60s και αιώνια έφηβη –“μια σκύλα σε οίστρο” κατά τον σύζυγό της– επικύρωσε με τη μοντέρνα ερμηνεία της την ικανότητά της να μπαίνει στο πετσί των ρόλων».
Εγώ, η Γωγώ
Επιζώντας από ένα αυτοκινητικό δυστύχημα, η Γωγώ μονολογεί μέσα από τα παλιοσίδερα, ως άλλη μπεκετική Γουίνι, πιο κωμική και σύγχρονη, για τις ευτυχισμένες και τις δυστυχισμένες ημέρες της ζωής της. Γι’ αυτόν τον απολαυστικό μονόλογο, που ερμήνευσε πέρυσι η Ελισάβετ Κωνσταντινίδου στο Θέατρο Αθηνών, η Ελένη Γκασούκα, η οποία τον έγραψε και τον σκηνοθέτησε, έλαβε το βραβείο συγγραφής νεοελληνικού έργου.
Ψύλλοι στ’ αυτιά
Μάστορας της ανέμελης ψυχαγωγίας, ο Ζορζ Φεϊντό άφησε ως παρακαταθήκη περίπου 40 ηθογραφικές φάρσες. Καθεμία κι ένα piece bien faite, μια καλογραμμένη και καλοκουρδισμένη «μηχανή γέλιου». Ο Γιάννης Κακλέας, ανεβάζοντας πέρυσι στο Θέατρο Αλίκη τους «Ψύλλους στ’ αυτιά» (1907 ), εμπιστεύτηκε το ταλέντο του Μανόλη Παντελιδάκη κι εκείνος έκανε το θαύμα του. «έχτισε» ένα μικρό Παρίσι επί σκηνής (1ο βραβείο σκηνογραφίας ), με την Ντένη Βαχλιώτη (1ο βραβείο ενδυματολογίας ) να υπογράφει τα αριστουργηματικά κοστούμια της μπελ επόκ.
Ο φιλάργυρος
«Η περιουσία, της ζωής η πεμπτουσία, μια σοβαρή αιτία για να ζεις!»: ο Γιάννης Μπέζος ως τσιγκούνης Αραγκόν τραγουδούσε παθιασμένα τις μπαλάντες που συνέθεσε ο Κωστής Μαραβέγιας (2ο βραβείο μουσικής σύνθεσης ) για τον «Φιλάργυρο» του Μολιέρου που παίχτηκε πέρυσι στο Εθνικό. Ο μουσικός της νεότερης γενιάς ήταν σαν να δημιούργησε με τα τραγούδια και τις μουσικές του μια μικρή οπερέτα, άψογα συνταιριασμένη με τη σκηνοθεσία, απηχώντας στους στίχους του το πνεύμα, το ήθος και τη θυμόσοφη διαύγεια του Μολιέρου.