Θεοφραστου χαρακτήρες – ΙΧ Ο Αναίσχυντος

¹⁵ Ό Αριστοτέλης λέγει περί τον χαρακτήρος τούτου. “Ό μηδεμιάς φροντίζων δόξης αναίσχυντος” (Ηθικ. Ευδ. ΙΙΙ 7 1233β 26)· ό δέ Πλάτων όρίζει τήν αναισχυντίαν ώς έξής· “έξις ψυχής υπομονετικής ένεκα κέρδους” (Ορισμ. 417). Ό όρισμος τον Θεοφράστου συμφωνεϊ μάλλον μέ τον όριομον τον Πλάτωνος- ή αναισχυντία δηλ. δέν λαμβάνεται εδώ μέ τήν συνήθη γενικήν σημασίαν (αδιαντροπιά) αλλα μέ έννοιαν περιωρισμένην πού αναφέρεται είς το κέρδος η το συμφέρον. Είναι λοιπον φιλαργυρία τής όποίας ό Θεόφραστος είς τούς Χαρακτήράς του διακρίνει τέσσαρα εϊδη, αναισχυντίαν, αίσχροκέρδειαν (30) ανελευθερίαν (22) καί μικρολογίαν (10). Ό μικρολόγος καί ανελεύθερος είναι γλίσχροι, ό δέ αίσχροκερδής καί αναίσχυντος πλεονέκται, όλοι δέ μαζί αποβλέπουν είς το κέρδος.

^[2]   Ό προσφέρων θυσίαν έπρεπε κατα τήν συνήθειαν να στείλη τεμάχιον κρέατος είς φίλους του η να προσκαλέση αυτούς είς δεϊπνον.

^[3]  Το Τίβειος ώς δνομα δούλου αναφέρεται υπο τών κωμικών ποιητών.

^[1]   Κατά τήν έορτήν τών Μεγάλων Διονυσίων συνέρρεον εις τάς Άθήνας πολλοι ξένοι, εις τούς όποίους ένοικίαζον οί κάτοικοι δωμάτια εις τά σπίτια των, διότι δέν υπήρχον άρκετά ξενοδοχεϊα.

^[1]  Ό άναίσχυντος εισήρχετο εις το θέατρον χωρις εισιτήριον η άπαρατήρητος ένεκα του συνωστισμου η πιθανον και κατόπιν συμφωνίας μέ τον θεατρώνην, διότι είχεν άγοράσει άρκετά εισιτήρια διά τούς ξένους του.

^[1]           Χαλκεϊον έλέγετο το χάλκινον σκευος ιδίως όμως ό λέβης του λουτρου, όπου έθερμαίνετο το νερο προς λουσιν, ό και άλλως λεγόμενος ίπνολέβης. Ό λουόμενος μετά το λουτρον έστέκετο έκεϊ κοντά και ό υπάλληλος του λουτρου τον περιέχυνε μέ τον κάδον άντι μικρας άμοιβής πού έλέγετο έπίλουτρον· τουτο κάμνει μόνος του ό άναίσχυντος, διά νά μή πληρώση.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΓΕΝΙΚΩΣ

Ή λέξις χαρακτηρ^[1] (έκ του χαράσσω) δηλοι πρώτον οξυ σιδηρουν έργαλειον μέ το όποιον χαράσσονται έπι ξύλου, μαρμάρου ή χαλκου διάφορα γράμματα ή σημεια, έπειτα δέ και αύτά ταυτα τα χαρασσόμενα· άλλ’ έπειδή τα σημεια ταυτα συντελουν και προς διάκρισιν του άντικειμένου έπι του όποίου χαράσσονται άπο άλλα, ή λέξις χαρακτήρ προσέλαβε και τήν σημασίαν του διακριτικου γνωρίσματος. Πρώτος ό Θεόφραστος μετεχειρίσθη τήν μεταφορικήν ταύτην σημασίαν έπι γνωρισμάτων όχι έξωτερικών, σωματικών, άλλα έσωτερικών, ψυχικών, ή του ήθους διαφόρων άτόμων, δια τουτο και Ηθικοί Χαρακτήρες έπωνομάσθη το έργον του και ύπο τον τίτλον τουτον δις άναφέρεται ύπο του βιογράφου του εις τον κατάλογον.

Έκ τινων χειρογράφων ήτο ήδη γνωστον ότι οί Χαρακτήρες του Θεοφράστου άνήρχοντο εις 30· έκ τούτων όμως ήσαν γνωστοι 15 μόνον κατα το έτος 1527, ότε έγινε ή πρώτη αύτών έκδοσις· βραδύτερον 1552 άνευρέθησαν άλλοι 8, και κατα το 1599 άκόμη 5· ύπελείποντο λοιπον προς συμπλήρωσιν 2, οί όποιοι άνεκαλύφθησαν μετα δύο περίπου αίωνας το έτος 1786.