Βλέποντας τα αποτελέσματα στην τηλεόραση ο βαφτισιμιός μου σχολίασε ότι “κάνετε σαν να βλέπουμε ποδόσφαιρο”. Είχε δίκιο. Και σήμερα με παρόμοια λογική οι αναλύσεις και οι γκρίνιες. “Αν είχαν κατεβεί μαζί ο Χ και η Ψ θα είχαμε μπει στην Βουλή”. Σαν να λέμε “στα τρία δοκάρια να μετρήσουμε ένα γκολ”. Παντελώς παράλογο. Γιατί τα κόμματα εκτός βουλής είναι εκεί επειδή ακριβώς δεν παίζουν έτσι. (Εδώ το “σπασίκλες δεν σας φοβόμαστε!” – τα λαμόγια.)
Ο φιλελεύθερος χώρος στην Ελλάδα μου θυμίζει πολύ το περιβαλλοντικό κίνημα. Όταν έκανα την μεταπτυχιακή μου σπουδή με αυτό το θέμα, το πρώτο συμπέρασμα ήταν ότι υπάρχουν διαρκείς διασπάσεις του “πράσινου” μετώπου. Είναι αναπόφευκτες. Σε οποιαδήποτε ομάδα υπάρχουν πάντα αυτοί που θέλουν άμεση δράση και οι άλλοι που θέλουν να γραβατωθούμε και να μιλάμε σοβαρά με την κυβέρνηση. Τους πρώτους τους βοήθησα μέχρι που μου είπαν ότι η επόμενη αποστολή θα ήταν να μπούμε σε εργαστήριο για να απελευθερώσουμε πειραματόζωα. Τους δεύτερους μέχρι που βαρέθηκα να κάνω την ίδια παρουσίαση σε παρόμοιους πολιτικούς. Οργανώσεις σαν την Greenpeace έχουν διασπαστεί δεκάδες φορές. Συνήθως οι πιο θερμόαιμοι, αυτοί που λένε “βαρέθηκα να μην κάνουμε τίποτα”, αρχίζουν υπο ομάδες πιο βίαιες με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.
Προφανώς είναι δύσκολο εγχείρημα. Ο φιλελεύθερος χώρος απαιτεί χρήση του εγκεφάλου. Μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων νομίζει ότι αυτό είναι κάτι που πρέπει να αποφεύγουμε. Αλλά όταν κοιτάξουμε τα νούμερα είναι ενθαρρυντικά. Μικρά κόμματα διπλασίασαν τις ψήφους που πήραν. Τώρα πρέπει να συνεχίσουν την προσπάθεια για να μην ξαναπέσουν στην παγίδα του δικομματισμού και των εύκολων λύσεων οι ψηφοφόροι τους. Ενώ βέβαια τα “μεγάλα” κόμματα προσπαθούν να μας πείσουν όλους ότι ήταν “πεταμένη ψήφος” και χρειαζόμαστε “δυνατή κυβέρνηση”… (Εδώ αναλυτικά σχετικά με τις κατηγορίες ότι δεν συμμαχούν όπως θα έπρεπε.)
Στα ΜΜΕ γίνεται πολύς ντόρος πριν τις εκλογές. Πολλοί αναλύουν εκτενώς ποιο μέσο “βοήθησε” ποιόν υποψήφιοι, ποιο “πολέμησε” το άλλο κόμμα. Αλλά η ερμηνεία του εκλογικού αποτελέσματος είναι ακόμα πιο σοβαρή υπόθεση. Εκεί διαμορφώνουμε άποψη και παίρνουμε θέση για τις επόμενες. (“Post-election Analysis by Newspapers: Use of Sources” – John R. Scheirman,University of Kansas) Όσα κόμματα και όσοι ψηφοφόροι σέβονται τους εαυτούς τους θα συνεχίσουν στην γραμμή τους. Δεν αλλάζει από την μια μέρα στην άλλη ένα εκλογικό τοπίο. Σε μεγάλο βαθμό επειδή δεν μπορούμε να φανταστούμε πως θα μοιάζει ένας πολιτικός που δεν είναι λαμόγιο. Αυτή η εικόνα πρέπει να χτιστεί σιγά σιγά. Και πειστικά.
Απανταχού bloggers, Tweeter και ακόμα και ο καθένας μόνος του στο Facebook μην εγκαταλείψετε την προσπάθεια. Μοιάζουν σαν μην μη βγάζουν εύκολα νόημα τα αποτελέσματα των εκλογών. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να προσπαθήσουμε να αποκρυπτογραφήσουμε το διάσημο “μήνυμα της κάλπης”. Γιατί αν δεν το κάνουμε εμείς, θα το κάνουν άλλοι για εμάς.
Ο μεσαίος μου γιος το έθεσε καλύτερα από όλους καθώς έβγαζε πέταλα από μια μαργαρίτα: “Μ’αγαπά, δεν μ’αγαπά, μ’αγαπά, δεν μ’αγαπά, μ’αγαπά“…είχε μείνει άλλο ένα πέταλο. Σήκωσε τα μάτια του. Είδε ότι τον κοιτούσα. “….και περισσεύει κι ένα!”
“Full half an hour today I tried my lot
With various flowers and every one still said
She loves me, loves me not.”
(Shelley – The Serpent is shut out of paradise)