Μεγάλωσα σε μια οικογένεια με αρκετή φασαρία και εγκλωβισμένα συναισθήματα. Γιατί συναισθήματα υπήρχαν… θυμός, πόνος, χαρά, λύπη… αγάπη. Ναι, αγάπη! Υπήρχε, αλλά ήταν καλά κρυμμένη, τόσο καλά που μπορεί κάποια στιγμή να αναρωτηθήκαμε αν υπήρχε καν. ‘Ελα τι μας λες τώρα; Υπάρχει οικογένεια χωρίς αγάπη;’ Δεν είπα ότι δεν υπήρχε, μα ότι ήταν καλά φυλαγμένη.
Κι όσο για το λεκτικό της υπόθεσης, ε αφού την κρύβαμε την αγάπη, πώς θα την προφέραμε; Πώς ήταν δυνατό να ξεστομίσουμε μια τέτοια λέξη; Η λογοκρισία των αισθημάτων απαγόρευε ρητά και κατηγορηματικά την άρθρωση εκφράσεων όπως ‘σ’αγαπώ’, ‘αγάπη μου’. Κι όταν αυτά ακούγονταν, από τρίτους – μη φανταστείς – ή στην τηλεόραση ακολουθούσε το γνωστό σχόλιο ‘έλα αηδίες!’, ‘σαχλαμάρες’ κι άλλα παρομοίου τύπου σχόλια.
Μια τόση δα λεξούλα με τρεις συλλαβές, πολυπόθητη, μια μελωδία στα αυτιά αυτού που την εισπράττει, βάλσαμο για την ψυχή. Κι όμως, έμοιαζε λες κι είχαν πάθει αγκύλωση τα χείλη και δε μπορούσαν να αρθρώσουν μια τόση δα λεξούλα…
Κι ο Βενιαμίν της οικογένειας, εγώ δηλαδή, αδίκως προσπαθούσα να βρω το χαμμένο κομμάτι του χάρτη που θα οδηγούσε στο θησαυρό της αγάπης. Ίσως αν ήμουν καλό παιδί κι έπαιρνα καλούς βαθμούς στο σχολείο να τους ξεγελούσα, να τους κατάφερνα να το πουν… Μάταιος κόπος. Ό,τι κι αν έκανα, η λέξη αυτή δεν έβγαινε από τα χείλη τους. Σαν να ήταν μίασμα… Μήπως αν τους το έλεγα εγώ πρώτη, να μου το έλεγαν πίσω; Μα πώς να το προφέρω; Αφού δεν το είχα ακούσει καν…
Μεγαλώνοντας κατάλαβα πως στην οικογένειά μας η αγάπη αποδεικνυόταν με πράξεις, ίσως και με θυσίες. Τα λόγια βλέπεις τα παίρνει ο αέρας. Δεν τους κακιώνω, όχι, τώρα ξέρω πως οι επιλογές τους και τα βιώματά τους τους είχαν καταστήσει ανήμπορους να προφέρουν την αγάπη, ίσως και να την δεχτούν πόσο μάλλον να την δώσουν…
Κι όταν ένα παιδί δεν έχει μάθει να εκφράζει αυτά που νιώθει, σε τι ενήλικα μετατρέπεται; Σ’ένα σοβαρό και μετρημένο άνθρωπο, που ξέρει να ελέγχει όσα νιώθει – τι νιώθει ακριβώς; Για σας δεν ξέρω, εγώ, πάντως, αφού δεν μπορούσα να μιλήσω για το σημαντικότερο των αισθημάτων, δεν μπορούσα να ταυτοποιήσω και τα υπόλοιπα, θυμό, λύπη, χαρά, ξέρετε. Στις πρώτες μου συνεδρίες στην ψυχολόγο, όταν ήρθε η ώρα να κρατήσω ημερολόγιο για αυτά που ένιωθα, χρειάστηκε να googlαρω τα βασικά συναισθήματα… από κάπου έπρεπε να ξεκινήσω. Σας φαίνεται τραβηγμένο; Δεν ήταν καθόλου, ήταν απλά η πραγματικότητα! Κάπου εκεί ήταν που πήρα την απόφαση πως άσχετα με ό,τι έμαθα, επέλεγα συνειδητά πια να εκφράζω όσα νιώθω. Και προπαντώς, όταν το νιώθω να το λέω!
Βέβαια, τα κατάλοιπα του παρελθόντος, πρόβαλλαν συχνά πυκνά στο μυαλουδάκι μου και κάνοντας τη γνωστή λογοκριτική τους καντάδα, μου σιγομουρμούριζαν ‘και που θα το πεις, τι θα καταλάβεις;’, ‘κράτα και τίποτα για τον εαυτό σου’, ‘μην λες σ’αγαπώ’, ‘κι αν ο άλλος τρομάξει;’ κι άλλα τέτοια. Και θα ήταν ανέντιμο προς τον εαυτό μου και μετά προς εσάς να μην παραδεχτώ πως αυτή την κανταδίτσα την σιγομουρμούρισα αρκετές φορές με αποτέλεσμα να μην λέω πάντα όσα νιώθω. Με μια διαφορά, όμως. Όταν έμαθα πόσο λυτρωτικό είναι να εκφράζεις όσα νιώθεις, εκείνες τις λίγες φορές που υπερίσχυσε το παρελθόν του παρόντος, ψυχή και μυαλό επαναστάτησαν και μου θύμισαν πως ο μόνος υγιής τρόπος είναι να λες ακριβώς όσα νιώθεις, τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο.
Η ζωή,βέβαια, για να με δοκιμάσει, μου έδειξε και την άλλη πλευρά. Ποια ακριβώς; Αυτή των όμορφων λόγων, του ‘σ’αγαπώ, σε λατρεύω’ αλλά μόλις έρθουν τα δύσκολα την κάνω με ελαφρά πηδηματάκια γιατί δεν αντέχω. Παράπονο κανένα. Γιατί το σύμπαν, με το γνωστό διδακτικό του τρόπο μου έδειξε πως αυτό που μου έλειπε κι αναζητούσα πολύ, ίσως και να μην ήταν τελικά καλύτερο από τη μουγγαμάρα των παιδικών χρόνων, όπου όμως εκεί η αγάπη μεταφραζόταν σε πράξεις. Βλέπετε προς τιμήν του παρελθόντος εκτιμώ βαθειά εκείνους τους ανθρώπους που κάνουν πράξη όσα νιώθουν κι ας μην τα μεταφράζουν σε λέξεις, όλες τις φορές. Που με μια τους κίνηση θα σου επιβεβαιώσουν τα αισθήματά τους. Με ένα τους χάδι θα σου δείξουν όλη τους την τρυφερότητα…
Ωστόσο, όταν βρέθηκα στο δίλημμα των λόγων σε σχέση με τις πράξεις, σκέφτηκα πως δεν ήθελα να διαλέξω ούτε απόλυτα το ένα ούτε το άλλο – από μικρή στην αντίρρηση βρε παιδί μου. Γιατί αυτό που μου έλειψε, τα λόγια ντε, το αναζητούσα και θα το αναζητώ. Μα τα λόγια όσο όμορφα και λυρικά κι αν είναι, θέλω να συνοδεύονται από πράξεις. Εύκολο ή δύσκολο; Μάλλον δύσκολο, στις μέρες μας, που οι περισσότεροι είναι κουμπωμένοι στην ασφάλεια της σιωπής, ή στο μαρτύριο του σταγονόμετρου των αισθημάτων. Όχι ακατόρθωτο, όμως!
Γι’αυτό σας λέω, ό,τι νιώθετε να το λέτε χωρίς περιστροφές, να το λέτε και να το δείχνετε! Και δεν χρειάζονται ιδιαίτερα για να απαγγείλετε στίχους του Σααδη ‘Αγάπη μου, αγάπη μου’. Μιλήστε με την καρδιά. Κι αν δε νιώθετε, μη σπαταλάτε λόγια δεξιά κι αριστερά. Χαρίστε τα εκεί που νιώθετε, εκεί που σας πηγαίνει πιο πολύ. Κι αυτά που λέτε κάντε τα πράξη. Είναι η ωραιότερη θεραπεία, είναι η γαλήνη της ψυχής και το βάλσαμο της καρδιάς. Ακόμα κι αν αυτά που πείτε δεν βρουν ανταπόκριση, εσείς θα τα έχετε πει και δε θα μένουν μέσα σας να σαπίζουν, να σας χαλάνε τους ίδιους.
Κι όσο για τα ‘σ’αγαπώ’ σας, μη διανοηθείτε να τα υποβάλετε σε capital controls για να πηγαίνετε ασορτί με τη μόδα. Να τα μοιράζετε τα ‘σ’αγαπώ σας’ ρε παλιόπαιδα! Μην τα τσιγκουνευτείτε για κανένα λόγο! Πάω να δώσω κι έγω ένα ‘σ’αγαπώ’ που έχω καθυστερήσει λίγο καιρό …
