Ο Κούρδος συγγραφέας Τζεμίλ Τουράν επιστρέφει με το νέο του βιβλίο «Εκεί ο Θεός κοιμόταν» από τις εκδόσεις Novelbooks.
Μια μαρτυρία για την εμπλοκή των Τούρκων στον Πόλεμο της Κορέας, για την ύπαρξη Κούρδων στα αντίπαλα στρατεύματα, για τους περίπου πέντε χιλιάδες στρατιώτες που χάθηκαν στη μακρινή χώρα, για μια ξένη υπόθεση. Μια κραυγή διαμαρτυρίας ενάντια στον πόλεμο και στα παιχνίδια των Μεγάλων Δυνάμεων σε βάρος των λαών…
Μία συνέντευξη μαζί του είναι ένα γοητευτικό ταξίδι στον χρόνο και στην γνώση
-Η ζωή σας είναι γεμάτη περιπέτειες που ξεκίνησαν από τα εφηβικά σας χρόνια… Τι σας έκανε να είστε από τόσο νωρίς μάχιμος;
-Μεγάλωσα σε μία πατριωτική οικογένεια, η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέγερση του Αραράτ (1930-33). Ο θείος του πατέρα μου, Μαχμούτ Εφέντι Μπαζιντί, ήταν δήμαρχος στην πόλη Ντογκουμπαγιαζίντ που γεννήθηκα. Λόγω της συμμετοχής του στην εξέγερση, οι Τούρκοι στέλνοντάς τον στην εξορία, στο καράβι που τον πήγαιναν από την Τραπεζούντα στην Κωνσταντινούπολη, τον έπνιξαν και τον πέταξαν στην Μαύρη Θάλασσα. Από μικρό παιδί άκουγα το μοιρολόι και τα κλάματα της γιαγιάς μου που θρηνούσε για τον αδελφό της. Η πιο θλιβερή περίοδος άρχισε από τη στιγμή που πήγα στο σχολείο, στο Δημοτικό. Η μητρική μου γλώσσα, η κουρδική, ήταν απαγορευμένη πλέον. Έπρεπε να μιλήσω μόνο τουρκικά. Αυτό ήταν η πρώτη μου αντίδραση ενάντια στο κατεστημένο. Ήταν οι πρώτες εντυπώσεις που έπαιξαν ρόλο και στην συνέχεια, στα εφηβικά μου χρόνια και στην πορεία της ζωής μου. Αναλυτικά έχω αναφερθεί στο βιβλίο μου, «Τα παιδιά του Αραράτ».
–Η γενιά σας, πώς νομίζετε πως συνέβαλε στον κουρδικό αγώνα;
– Έζησα δύο δικτατορίες στην Τουρκία, το 1971 και το 1980. Καταδικάστηκα, φυλακίστηκα, βασανίστηκα με τον πιο άγριο τρόπο. Δεν μπόρεσαν να με λυγίσουν. Εμένα και άλλους δεκάδες συντρόφους από την γενιά μου. Αγωνιστήκαμε χωρίς να περιμένουμε ανταλλάγματα. Δικαιωθήκαμε για αρκετά από αυτά που ονειρευόμασταν και για τα οποία παλέψαμε. Η σημερινή γενιά αναγνωρίζει τον αγώνα μας και μας σέβεται.
–Σήμερα πώς βλέπετε τα πολιτικά δρώμενα για τον κουρδικό λαό;
– Όπως ανέφερα στην προηγούμενη ερώτηση, με πολλές θυσίες δικαιώθηκε σε ένα βαθμό ο αγώνας μας. Βεβαίως κάθε κομμάτι του Κουρδιστάν (μοιρασμένο σε τέσσερα κράτη, Τουρκία, Ιράν, Ιράκ και Συρία) έχει διαφορετικές συνθήκες. Στο Κουρδιστάν Ιράκ, έχει δημιουργηθεί από το 1991, μία κουρδική κυβέρνηση. Ειδικά μετά το 2003, η κουρδική κυβέρνηση πήρε σάρκα και οστά. Υπάρχει ένα σύγχρονο δημοκρατικό κουρδικό κράτος, ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Στο Κουρδιστάν της Τουρκίας, κάθε μέρα αναγκάζεται το κατεστημένο της Άγκυρας να αλλάξει την πολιτική κατά των Κούρδων. Έχει αναγνωρίσει μερικά δικαιώματα, όπως την μητρική γλώσσα στα ΜΜΕ και στα ιδιωτικά σχολεία, έχει αναγνωριστεί πια η εθνική ταυτότητα του κουρδικού λαού (κάποτε έλεγαν πως ήμασταν «ορεσίβιοι τούρκοι» κι όχι κούρδοι). Στο Ιράν και στη Συρία, ο αγώνας κατά του καθεστώτος συνεχίζεται.
-Τι σας λείπει από την πατρίδα;
– Δεν υπάρχει στιγμή να μη λαχταρώ για την πατρίδα μου. Δεν είναι εύκολο να ζήσεις μακριά από την πατρίδα, σαν εξόριστος, για τριάντα χρόνια. Μου λείπει ο τόπος μου που γεννήθηκα, μου λείπει η οικογένειά μου, μου λείπουν τα πάντα. Η νοσταλγία είναι βαθιά και με πόνο. Αλλά η ελπίδα είναι ζωντανή. Πιστεύω σύντομα η εξορία μου θα λάβει τέλος. Θα μπορέσω να επιστρέψω στην πατρίδα μου, σαν ελεύθερος πολίτης. Και από κοντά να αγκαλιάσω τους αγαπημένους μου.
–Ποια νομίζετε πως είναι η μεγαλύτερη αρετή σας;
-Η μεγαλύτερη αρετή μου πιστεύω πως είναι η ευθύτητά μου, είμαι πολιτικά ασυμβίβαστος. Ο μεγαλύτερος θησαυρός μου είναι η φιλία και οι φίλοι μου.
–Ποια θεωρείτε ως αδυναμία σας;
-Αδυναμία μου είναι το ότι «δένομαι» εύκολα και εμπιστεύομαι εύκολα ανθρώπους. Κάτι που με απογοητεύει μερικές φορές.
– Σπουδάσατε πολιτικές επιστήμες και οικονομικά, αλλά είστε και συγγραφέας. Τι σημαίνει για σας η συγγραφή;
– Άρχισα να γράφω από την δεκαετία του ‘70. Όπως έλεγε ο παππούς μου, η ιστορία μας και οι παραδόσεις μας δεν πρέπει να χαθούν. Διότι ως πρότινος απαγορευόταν η χρήση της κουρδικής γλώσσας και πάρα πολλά γεγονότα της ιστορίας των Κούρδων, περνούσαν είτε σαν μοιρολόι, είτε σαν παραμύθι, φθάνοντας στις μέρες μας.
Από αυτά έχω γράψει σαν αφήγηση του παππού μου στο βιβλίο μου «Το ματωμένο χιονολούλουδο». Αρχικά για μένα ήταν σαν παιδική υπόσχεση, ενώ αργότερα έγινε ανδρική δέσμευση. Ξεκίνησα να γράφω λοιπόν, για να μη χαθούν οι ιστορίες μας, για να γνωστοποιηθεί ο αγώνας του κουρδικού λαού.
Ειδικά στην Ελλάδα, τα πρώτα χρόνια, παρ’ ότι οι Έλληνες έχουν μεγάλη συμπάθεια προς τον Κούρδους, δεν γνώριζαν πολλά πράγματα για μας. Στα βιβλία μου μεταφέρω αληθινά γεγονότα, με τη μορφή μυθιστορήματος, προκειμένου να μάθει περισσότερα ο αναγνώστης για τον λαό μου. Και προσπαθώ ο συγγραφικός μου λόγος να εκφράζει τους αγώνες των Κούρδων.
-Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;
-Είναι αρκετοί. Από την πατρίδα μου από τους κλασικούς είναι ο Αχμέντ’ε Χανί, ο Μελέι Τζιζιρί, ο Φακιέ Τεϊράν, από τους σύγχρονους είναι ο Τζιχερχούν, ο Γιασάρ Κεμάλ, ο Μεχμέτ Ουζούν και άλλοι πολλοί.
-Γράφετε απ’ ευθείας στην ελληνική γλώσσα, πώς σας προέκυψε αυτό;
-Είμαι ο πρώτος Κούρδος που γράφω απ’ ευθείας στην ελληνική γλώσσα. Ακόμη τα βιβλία μου είναι απαγορευμένα στην Τουρκία. Μάλιστα μέχρι πρόσφατα δεν ήταν δυνατόν να τυπωθούν βιβλία στην κουρδική στην Τουρκία.
Για την ερώτηση έχω να απαντήσω ως εξής:
Κατ’ αρχήν, δεν ήθελα να γράψω στην γλώσσα μου βιβλία που δεν θα μπορούσαν να κυκλοφορήσουν στον τόπο μου. Δεύτερον, αγαπώ πολύ την ελληνική γλώσσα και με εκφράζει απόλυτα ο πλούτος των λέξεών της, πιστεύω είναι εύκολο να αποτυπώσω στην ελληνική τις σκέψεις μου.
-Τα βιβλία σας σε ποιους απευθύνονται;
-Είναι μεγάλη μου η χαρά που με τα βιβλία μου δημιουργήθηκε στην Ελλάδα, όπως λέτε, κουρδική λογοτεχνία. Ελπίζω κάποια στιγμή να μεταφραστούν κι άλλοι κούρδοι συγγραφείς στην ελληνική γλώσσα. Και αυτό που ξεκίνησε με τα δικά μου βιβλία, να εμπλουτιστεί με άλλους συμπατριώτες μου. Με τον στόχο αυτό έκανα μετάφραση το βιβλίο του Κεμάλ Μπουρκάϊ «Οι Κούρδοι και το Κουρδιστάν».
Σε όλους τους Έλληνες αρχικά, ελπίζω ότι απευθύνονται τα βιβλία μου, λοιπόν, καθώς μεταφράζονται και σε άλλες γλώσσες, σε όλο τον κόσμο. Σε όλους τους υποψιασμένους πολίτες. Θα ήθελα όπου υπάρχουν άνθρωποι να γνωρίζουν την ιστορία των Κούρδων, την αδικία που βιώνει αυτός ο λαός. Ένας αρχαίας λαός 50 εκατομμυρίων, χωρίς πατρίδα, αλλά με γλώσσα, με έθιμα, με πολιτισμό.
–Έχετε ελληνική υπηκοότητα. Βιώσατε όλα αυτά τα χρόνια την ελληνική φιλοξενία ή τη νεοελληνική επιφύλαξη έναντι των ξένων;
– Προσωπικά δεν έχω γνωρίσει το ρατσισμό, εκτός από μια αρχική επιφύλαξη που δεν οφειλόταν μόνο στους Έλληνες αλλά και σε μένα τον ίδιο. Οι Έλληνες είναι φιλόξενοι και γενικά συμπαθούν τους Κούρδους. Πάντως εκτός από τον απαραίτητο χρόνο προσαρμογής μου, δεν αισθάνθηκα ποτέ ξένος. Από τότε όμως που έφτασα σ’ αυτόν τον υπέροχο τόπο έχουν περάσει κοντά 30 χρόνια. Αρκετά πράγματα έχουν αλλάξει. Όχι ότι οι Έλληνες έπαψαν να είναι φιλόξενοι, αυτό δεν πρόκειται να γίνει ποτέ. Είναι ας πούμε στο DNA τους. Και δεν είναι ούτε ρατσιστές. Είναι κάτι στο οποίο παρά τη μεταναστευτική εισροή προσπαθούν να αντισταθούν. Είναι γεγονός ότι έχουν δημιουργηθεί από ορισμένους διάφορες φοβίες απέναντι στους οικονομικούς μετανάστες, αλλά δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς, αφού η Ελλάδα, μετά τις εξελίξεις στα Βαλκάνια και στα Ανατολικά κράτη, έγινε χώρα υποδοχής μεταναστευτικών κυμάτων.
Έχουν παιδεία όμως οι Έλληνες. Και εκτός από την παιδεία, έχουν γνωρίσει και οι ίδιοι τη μετανάστευση. Ξέρουν καλά πόσο σκληρή είναι. Έχουν χαιρετίσει από τις αποβάθρες δικούς τους ανθρώπους που αναζητούσαν καλύτερη ζωή. Όχι, δεν είναι, δεν μπορεί να είναι ρατσιστές.
–Με το νέο σας βιβλίο «Εκεί ο Θεός κοιμόταν», τι μήνυμα θα θέλατε να περάσει;
-Το βασικό μήνυμα, όπως αναφέρω με τον τίτλο του βιβλίου «Εκεί ο Θεός κοιμόταν» αφορά τους πολέμους. Ο πόλεμος σε όποια γωνιά της γης κι αν είναι, πρέπει να μας βρίσκει αντίθετους. Και ειδικά όταν ο πόλεμος είναι μεταξύ αδελφών, δηλαδή στον ίδιο λαό. Εμείς οι Κούρδοι έχουμε ταλαιπωρηθεί πολύ με αυτό το είδος του πολέμου. Όπως λέμε στα κουρδικά «Μπρα κουζί» (δολοφονία αδελφών/εμφύλιος πόλεμος), είναι καταδίκη και κατάρα για ένα λαό. Κάτι αντίστοιχο συνέβη στον πόλεμο «Η δροσιά της Αυγής» μεταξύ Βορείου και Νοτίου Κορέας, ο οποίος επίσημα δεν έχει ακόμη λήξει, αφού δεν έχει υπογραφεί συνθήκη ειρήνης. Οι Μεγάλες Δυνάμεις και τα συμφέροντά τους, έχουν ανοίξει εστίες πολέμου παντού. Σ’ αυτή τη γη, υπάρχει αρκετός χώρος για όλους μας, να ζήσουμε ειρηνικά.
-Πώς αισθάνεστε όταν τελειώνετε ένα βιβλίο;
– Όταν τελειώνει ένα βιβλίο, είναι σαν να γεννιέται ένα καινούργιο παιδί, να έρχεται μία νέα ζωή. Στην συνέχεια αρχίζει άλλο είδος άγχους, μία ασυγκράτητη χαρά που απαξιώνει την μετριοφροσύνη. Η αναμέτρηση με τη δική σας ματιά, των αναγνωστών ξέρω ότι είναι δύσκολη, αλλά το μοίρασμα έχει και τα ρίσκα του.
–Μπορείτε να μας πείτε ένα όνειρο που φλογίζει την καρδιά σας;
-Όπως έχω γράψει στο αυτοβιογραφικό μου βιβλίο «Τα παιδιά του Αραράτ», όνειρό μου είναι να ελευθερωθεί μια μέρα το Κουρδιστάν, να αισθανθούν οι Κούρδοι πως ζουν πλέον σε μία πατρίδα με όλα τους τα δικαιώματα, αλλά και να κάνω ένα μνημείο στο Αραράτ για όλους τους αγωνιστές μας. Εκεί θα καίει πάντα ένα καντηλάκι, όπως έκαιγαν οι ψυχές τους.
Επαγγελματική σταδιοδρομία
Συνεργάτης-ανταποκριτής εντύπων: Özğürlük Yolu 1975, Roja Welat, Azadi, Denge Azadi, Denge Komkar 1984, Deng, Ronahi 1996. Διάφορα άρθρα και συνεντεύξεις στον ελληνικό Τύπο. Εργάζεται ως δημοσιογράφος στο Γ.Γ. Επικοινωνίας και Ενημέρωσης
Κοινωνική συνδικαλιστική δραστηριότητα
Μέλος Ένωσης Συντακτών Περιοδικού & Ηλεκτρονικού Τύπου (ΕΣΠΗΤ), μέλος του Γενικού Συμβουλίου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ), της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (IFJ), της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (EFJ) και της Ένωσης Ανταποκριτών Ξένου Τύπου (ΕΑΞΤ) και του Συνδικάτου Δημοσιογράφων του Κουρδιστάν (KJS). Εκπρόσωπος Σοσιαλιστικού Κόμματος Κουρδιστάν (ΡSK) 1984-1996. Μέλος της Διεθνούς Αμνηστίας και της Διεθνούς Ένωσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Κουρδιστάν.
Τα βιβλία του
«Το ματωμένο χιονολούλουδο» (Εκδόσεις Καστανιώτη – 2001)
«Τα μάτια του λύκου» (Εκδόσεις Καστανιώτη – 2003)
« Η νύχτα που έβλεπε τη μέρα» (Eκδόσεις Καστανιώτη – 2006)
«Τα παιδιά του Αραράτ» (εκδόσεις Καστανιώτη- 2008)
« Εκεί ο Θεός κοιμόταν » από τις εκδόσεις NOVELBOOKS από 7 Οκτωβρίου 2013 στα βιβλιοπωλεία,
Επιμέλειες που έχει κάνει
Κεμάλ Μπουρκάϊ «Οι Κούρδοι και το Κουρδιστάν» (Εκδόσεις Παπαζήση -1999)
Τζεμίλ Τουράν – www.cemilturan.gr