Πόσες φορές, άραγε, οι προσδοκίες που έχουν οι γονείς για τα παιδιά τους, τα έχουν εγκλωβίσει και τα έχουν ωθήσει σε επιλογές που δεν είναι δικές τους; Πόσες φορές οι γονείς έχουν χρήσει τα παιδιά τους ως τους συνεχιστές τους και τα έχουν ‘αναγκάσει’ να διαλέξουν δραστηριότητες που εκείνοι ως νέοι δεν είχαν την ευκαιρία ή απλά δεν κατάφεραν να κάνουν;
Παρά το γεγονός ότι οι σημερινοί γονείς, τείνουμε να είμαστε πιο φιλελεύθεροι, ωστόσο, δεν έχουμε ξεφύγει από το τριπάκι των προσδοκιών. Και μπαίνουμε στον πειρασμό, άλλοι λιγότερο άλλοι περισσότερο, να κάνουμε τα παιδιά μας ‘κυνηγούς ή ακόμα και ‘εκτελεστές’ των δικών μας προσδοκιών. Είτε το ανεκπλήρωτο όνειρο είναι η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου, μια επιπλέον ξένη γλώσσα, μία δεξιοτεχνία ή αργότερα ένα επάγγελμα, το ανεκπλήρωτο όνειρο του γονιού γίνεται φορτίο αβάσταχτο στις πλάτες του παιδιού και τις περισσότερες φορές εμποδίζει την ελεύθερη ανάπτυξή του.
Όταν βέβαια οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες συνδυαστούν με τις ανταγωνιστικές διαθέσεις κάποιων γονιών, τότε ο συνδυασμός είναι εκρηκτικός. ‘Γιατί ο Γιώργος της κυρίας τάδε να κάνει καράτε, ποδόσφαιρο και κολύμβηση; Θα μάθει και ο δικός μου. Μη σου πω θα του προσθέσω και σκάκι, έτσι για να κάνει κάτι περισσότερο.’ ‘Κι η Μαρία μου τα καταφέρνει τόσο καλά με τις ξένες γλώσσες που εκτός από Αγγλικά και Γαλλικά, θα μάθει και Ιταλικά ή Σουαχίλι;’ – η τελευταία γλώσσα μου ακούγεται πιο πιασιάρικη. Και πάει λέγοντας. Και τρέχουν τα παιδιά από δραστηριότητα σε δραστηριότητα, από ξένη γλώσσα σε ξένη γλώσσα – για να πάρουν εφόδια, κατά τα άλλα – μα πρωτίστως για να εκπληρώσουν τις προσδοκίες του μπαμπά και της μαμάς.
Υπάρχουν βέβαια και οι περιπτώσεις που οι γονείς, έχοντας μια ‘στρωμένη δουλειά’ απαιτούν από το γιο ή την κόρη να γίνουν οι άξιοι συνεχιστές της επιχείρησής. Γιατί τι, χαμένη να πάει η δουλειά; Σαν αποτέλεσμα, πολλά παιδιά καταλήγουν να κάνουν ένα επάγγελμα που ούτε καν τους εκφράζει, αλλά ‘πρέπει’ να το κάνουν. Η απόλυτη συνταγή της αποτυχίας! Κάθε παιδί που έχει βρεθεί σε αυτή τη δύσκολη θέση δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο το ασυμβίβαστο της θέλησής του με τη θέληση των γονιών του, θα χρειαστεί να υπομείνει και την κριτική των γονιών του για την τυχόν αποτυχία του. Μα η αποτυχία του είναι δεδομένη όταν το παιδί αναγκάζεται να κάνει κάτι που δεν το θέλει…
Κι αν νομίζετε πως κι εγώ θα γλίτωνα από τις προσδοκίες της κυρά – Όλγας, γελαστήκατε! Η μαμά μου, λοιπόν, με ήθελε γιατρό, με την κολλαριστή, κάτασπρη μπλούζα μου να γιατρεύω τον κόσμο. Στην ειδικότητα δεν είχε καταλήξει – μου είχε αφήσει περιθώριο επιλογής – τι αχάριστη που είμαι κι εγώ βρε παιδί μου! Έλα, όμως, που εγώ δεν εκπλήρωσα την επιθυμία της και πήγα και σπούδασα Αγγλική Φιλολογία… Μα είναι πράγματα αυτά; Για την ιστορία πάντως, ακόμα μου το χτυπάει σε διάφορες συζητήσεις-διαφωνίες μας… ‘Τόσο καλή μαθήτρια, γιατρός θα είχες γίνει, αλλά εσύ δε με άκουσες!’. Φαίνεται ότι έχω κι ένα πρόβλημα ακοής. Κι εδώ που τα λέμε, με φαντάζεσαι τώρα εμένα με την άσπρη μπλούζα…; Pas mal βέβαια δεν είναι κακή ιδέα για μεταμφίεση… δεν είναι όμως του παρόντος και της θεματολογίας του άρθρου…
Και συνεχίζω. Που είχαμε μείνει; Α ναι, στο ότι δε μου πάει η άσπρη μπλούζα του γιατρού. Είδε κι απόειδε η κυρά Όλγα ότι με μένα άκρη δε βγαίνει, έκανε ανασυγκρότηση δυνάμεων και τοποθέτησε εκ νέου τις προσδοκίες της στην εγγονή της και κόρη μου. Η νεότερη γενιά, όμως, απάντησε με σθένος και χιούμορ: ‘Γιαγιά, αν θες να γίνεις γιατρός μπορείς να πας στο Πανεπιστήμιο και να πάρεις πτυχίο…’
Πέρα, όμως από το χιουμοριστικό κομμάτι του πράγματος,οι υπερβολικές προσδοκίες των γονιών μόνο κακό μπορούν να κάνουν στα παιδιά τους. Πρώτα από όλα, οι προσδοκίες που έρχονται σε αντίθεση με τις επιθυμίες και τα όνειρα των ίδιων των παιδιών, τους δημιουργούν σύγχυση, τα γεμίζουν με ενοχές και αίσθημα απόρριψης. Επίσης, η συνεχής προσπάθεια του παιδιού να εκπληρώσει απίθανες προσδοκίες το γεμίζει με άγχος και η αποτυχία, που είναι δεδομένη τις περισσότερες φορές, θα αποστραγγίσει την όποια αυτοπεποίθησή του και το ίδιο το παιδί θα χάσει κάθε εμπιστοσύνη στον εαυτό του.
Ο κυριότερος σκοπός των γονιών είναι η ανατροφή ευτυχισμένων παιδιών με μια υγιή, ελεύθερη και ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Ο μόνος τρόπος για να πετύχουν αυτό το σκοπό είναι η πλήρης αποδοχή των παιδιών τους για αυτό που πραγματικά είναι, κι όχι για αυτό που στενόμυαλα οι γονείς θα ήθελαν τα παιδιά τους να είναι. Κάθε παιδί είναι μοναδικό, με μοναδικές ικανότητες και δεξιότητες. Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε ως γονείς, είναι να είμαστε καλοί ακροατές των παιδιών μας. Να ακούμε τα ‘θέλω’ τους και τις επιθυμίες τους. Να αποδεχόμαστε τις ικανότητές τους και να τους δίνουμε έδαφος να τις καλλιεργήσουν. Να τα επιβραβεύουμε για τις προσπάθειές τους και να τα στηρίζουμε στις επιτυχίες τους μα και στις αποτυχίες τους.
Αγαπημένοι μου μπαμπάδες και μαμάδες, ας σταθούμε πλάι στα παιδιά μας κι ας χαρούμε με τα όνειρά τους, των οποίων ας είμαστε συμπαραστάτες. Όσο για τα δικά μας όνειρα, αυτά ας προσπαθήσουμε να τα εκπληρώσουμε οι ίδιοι. Δε μας πήραν δα και τα χρόνια. Καλή θέληση να υπάρχει κι όλα γίνονται.
