Σε μια υφέρπουσα κατάσταση αβελτηρίας, χτες το μεσημέρι, με επανέφερε στην πραγματικότητα μια φοβιστική φωνή από κάποιο τρέιλερ auditions του «The Voice Kids», όπου διαγωνίζονται παιδιά από 8 έως 14 ετών. Ένα κοριτσάκι τραγουδούσε σαν μαριονέτα, με πάθος αφύσικο για την ηλικία του και με φωνή επιτηδευμένη, ένα ποπ τραγουδάκι της εποχής, θυμίζοντας μου τουλάχιστον την Λίντα Μπλερ. Λίγο αργότερα μια άλλη μικρή δαιμονισμένη λες και βγήκε από πίνακα του Mark Ryden (που λατρεύω) τραγουδούσε με σοβαρά σκούρα μάτια κάτι για μάταιους έρωτες.
Αυτό ήταν! λέω… Κάθε μεσημέρι το ίδιο πράγμα… Ή θα με ξυπνάνε τα Gollum του Μουτσινά ή τα Γκοθάκια του Αντέννα και καλά ο Μουτσινάς, έχει μια άποψη και μια ηλικία, τα παιδιά αυτά τα ρώτησε κανείς;
Έχει μιλήσει κανείς στους γονείς τους για την τρυφερότητα της παιδικής ηλικίας;
Δεν τους φτάνει ένα αρκούντως ανταγωνιστικό περιβάλλον στο σχολείο; Στον αθλητισμό;
Δεν τους φτάνουν οι μόδες του bulling, του internet bulling το pressing και τόσα άλλα σε εις –ing, δεν τους φτάνει ο καημός της περιθωριοποίησης αν δεν είσαι γκατζετάκιας , αν φοράς γυαλιά φινιστρίνια, αν είσαι υπέρβαρος, κοντός, ψηλέας, κοκαλιάρης, φυτό, κεκές, δυσλεκτικός κ.λ.π.; Είναι η ζούγκλα εκεί έξω κι εσύ μαμά μιλάς για ώρες στο τηλέφωνο για αηδίες.
Δεν τους φτάνουν οι τόσες τρικλοποδιές που τους βάζουμε οι μεγάλοι για να δικαιολογήσουμε την ύπαρξη μας πρέπει κάποιοι γονείς να σέρνουν τα παιδιά τους και σε αυτά τα εκτρώματα;
-Τι θα κερδίσει ένα παιδί που θα συμμετέχει σε μια τέτοια εκπομπή;
-Πως θα γυρίσει στο σχολείο;
-Που θα κατευνάσει και θα επεξεργαστεί τόσες εικόνες και συμπεριφορές;
– Και ακόμα χειρότερα, τι διεργασίες και ερεθίσματα έχει δεχθεί ένα παιδί για να κινείται τόσο άνετα και να συμμετέχει σε αυτούς τους χώρους παρουσιάζοντας την εικόνα του μανταμίστικου μοντέλου ή του νεοσού;
– Που ακριβώς ελίσσεται εδώ, εξελίσσεται και αναπτύσσεται υγιώς η παιδικότητα; Πού σε ποιο σημείο τιμάται η παιδική ηλικία;
Παιδική ηλικία σημαίνει προστατευμένη φάση ζωής. Πού είναι η προστασία;
Είναι η περίοδος από τη γέννηση μέχρι την εφηβεία.
Η παιδική ηλικία των παιδιών προστατεύεται από τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού η οποία είναι ο πρώτος παγκόσμιος νομικά δεσμευτικός κώδικας για τα δικαιώματα που όλα τα παιδιά πρέπει να απολαμβάνουν. Θέτει στοιχειώδεις αρχές για την ευημερία των παιδιών στα διάφορα στάδια εξέλιξής τους και αποτελείται από 54 άρθρα. Το νούμερο 4 της Σύμβασης αναφέρει πως : «Το κράτος έχει ευθύνη να εξασφαλίσει πως τα δικαιώματά σου προστατεύονται. Πρέπει να βοηθήσει την οικογένειά σου να προστατεύει τα δικαιώματά σου και να δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου θα μπορείς να μεγαλώσεις, και να αναπτυχθείς πλήρως».
Το παιδί σε ηλικία που δεν είναι ικανό να κρίνει δεν είναι αυτονόητο πως έχει το δικαίωμα να προστατεύεται και οι γονείς είναι υπεύθυνοι και υπόχρεοι να πράττουν αυτό;
Εκατομμύρια παιδιά στον κόσμο στερούνται τα απαραίτητα και αυτονόητα όπως περίθαλψη, νερό, μόρφωση και ασφάλεια ..και άλλα τόσα μεγαλώνουν σε συνθήκες κορεσμού, αποπροσανατολισμού και πιθηκισμού σαν τα δικά μας!
Ποιοί είναι αυτοί οι κοκορόμυαλοι γονείς που ενώ το ύψιστο καθήκον τους είναι να προστατεύουν τα παιδιά τους εξασφαλίζοντας μονάχα το αναντικατάστατο «ευ ζην» της παιδικής τους ηλικίας, της πιο κρίσιμης περιόδου για την ανάπτυξη των ψυχικών, κοινωνικών και γνωστικών χαρακτηριστικών κάθε ανθρώπου, τα ωθούν στο γκλίτερ μιας άρρωστης τηλεοπτικής κοινωνίας.
Είναι αυτοί οι υπαίτιοι που στα σπίτια μας θα εισβάλλουν μικρομέγαλα με παπιγιόν και τακούνια δημιουργώντας νέα είδωλα στους συνομηλίκους τους;
Aυτοί δεν ευθύνονται που ανδρείκελα παιδιών με άτονες συσπάσεις των μυών στα άχρωμα και άγουρα προσωπάκια τους θα προσπαθήσουν να κερδίσουν το κοινό αγωνιώντας
να μη μοιάζουν πολύ με παιδιά,
να μη μοιάζουν πολύ με εφήβους,
να μην έχουν τίποτα υπερβολικό εκτός από την προσήλωση στο να ανακατεύουν κατσαρόλες με περισπούδαστο ύφος
ή ακόμα χειρότερα να τραγουδούν με άφυλες σχεδόν φωνές για να φτάσουν τον στόχο:
-Το δάκρυ της μαμάς την ώρα της νίκης; (!)
Της μαμάς, που όφειλε να ξέρει πως οι ψυχολόγοι συνιστούν στους γονείς «προικισμένων» παιδιών να βοηθήσουν τα παιδιά τους για να κρατήσουν τις ισορροπίες και να μοιράσουν το χρόνο τους έτσι, ώστε να μην στερηθούν την παιδική τους ηλικία για να μην εξελιχθεί το όποιο παιδικό ταλέντο σε βάρος της παιδικής τους αθωότητας και ανεμελιάς.
Στο μεταξύ χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.. σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σύμφωνα με τα στοιχεία της Unicef πέρασαν το κατώφλι του 21ου αιώνα χωρίς να μπορούν να διαβάσουν ένα βιβλίο ή να γράψουν το όνομά τους. Τα δύο τρίτα ήταν γυναίκες. Είναι οι «πρακτικά αναλφάβητοι» του κόσμου και οι αριθμοί τους συνεχώς πληθαίνουν. Είναι παιδιά που δεν είχαν την πολυτέλεια να γεννηθούν όπως τα δικά σας με τις ελευθερίες και τα προνόμια που ως πρωταγωνιστές ή τηλεθεατές εμείς ευτελίζουμε.
Όχι ότι παλιότερα ήταν και καλύτερα. Αν ρίξουμε μια ματιά πίσω στη εξέλιξη του ανθρώπου θα δούμε πως παλαιότερα υπήρχαν τα παιδιά «πράγματα» , όπως τα παιδιά του Μεσαίωνα ή του 18ου αιώνα που κι αυτά στερήθηκαν σχεδόν όλα τους τα δικαιώματα με κύριο βέβαια τότε το δικαίωμα της μητρικής αγάπης. Σύμφωνα με τον Ariès [1] «η μητρική αγάπη ήταν φαινόμενο σπάνιο στην παραδοσιακή Ευρώπη».
Τα φτωχά παιδιά μεγάλωναν βία – βία ως τα 9 και έφευγαν από το σπίτι, συχνά με ενοίκιο, για να φέρουν λεφτά από πολύ μικρά. Τα πλουσιόπαιδα πήγαιναν σε ειδικά σχολεία για παιδιά καλών οικογενειών. Η μάνα έμενε στην σκάφη ή στις πούδρες και τους κορσέδες της μέχρι να ξαναγεννοβολήσει.
Στην Ελλάδα του 19ου αιώνα ήταν «Παίδες, ρακένδυτοι, ημίγυμνοι περιφέρονται και εν νυκτί εις τας οδούς των Αθηνών, φωνάζοντες και λιθοβολούμενοι από αντίθετα πεζοδρόμια, διαβαινόντων πολλών. Αυτοί ούτοι ρίπτουσι πέτρας και εις τα παράθυρα και εις την σκέπην οίκων κεντρικών. [2]
Σχεδόν δυο αιώνες πριν ίσως ο σκοταδισμός και η αμορφωσιά να δικαιολογούσαν τέτοιες παρακμιακές εικόνες σαν τις άνωθεν ή τις κάτωθι:
«Ένας ολόκληρος κόσμος λοιπόν άπορων παιδιών, που είτε έχασαν τους γονείς τους κατά τη διάρκεια της καταστροφικής επιδημίας της χολέρας του 1854, ή εγκαταλείφθηκαν από την οικογένειά τους, είτε έφθασαν στην Αθήνα από τις πιο φτωχές περιοχές του ελληνικού κράτους με την ελπίδα αναζήτησης καλύτερων μέσων επιβίωσης, ή δούλευαν για να θρέψουν τους γονείς τους που ζούσαν σε συνθήκες εξαιρετικής εξαθλίωσης, ή ακόμη, στη χειρότερη περίπτωση, “πουλήθηκαν” ή “νοικιάστηκαν” από τους γονείς τους στους “εργολάβους της ενδείας” και μετατράπηκαν σε όργανα επαιτείας φρικτά παραμορφωμένα[3] συνωστίζεται στους δρόμους της Αθήνας και αποτελεί μια πραγματικότητα που κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει». [4]
Όλα αυτά ..τότε. Τώρα; Μήπως κι αυτό δεν είναι παρακμή;
Τώρα που από τα «παιδιά πράγματα» περάσαμε στα «παιδιά βασιλόπουλα;» Τελικά που έγκειται ακριβώς η διαφορά; Στις συνθήκες διαβίωσης; Στο χάρτινο στέμμα που λιώνει με τα πρώτα δάκρυα απόρριψης αφήνοντας να διαφανούν τα κενά συναισθηματικής διαχείρισης που έπρεπε να στεγανοποιηθούν στο σπίτι;
Τα παιδιά της λάσπης γινήκανε παιδιά τρόπαια.
Με σουφρωμένα χειλάκια, κολεγιακό ντύσιμο και σχολαστική χωρίστρα.
Παιδιά αξεσουάρ, παιδιά πειστήρια της γυναικείας γονιμότητας, της ολοκλήρωσης και της Αγίας Οικογένειας. Δεμένα στο πίσω κάθισμα σχολαστικά να μην τσαλακωθούν τα Marasil και κρυμμένα πίσω από τις εμπριμέ κλάρες της μαμάς σε πολύωρες οντισιόν ..
Παιδιά μικρογραφίες σε μεσημεριανές καρικατούρες.
-Παιδιά με νταντά την τηλεόραση.
Η παραμέληση τελικά μπορεί να μην πετάει πια πέτρες στα πεζοδρόμια παραμένει όμως πίσω από πολλές ερμητικά κλεισμένες πόρτες και κάτω από ανταγωνιστικές μύτες ελαφρόμυαλων μαμάδων. Πάντα κρυμμένη πίσω από αγαστές προθέσεις και προφάσεις ευζωίας.
Και δεν είναι πάντα σωματική ή πνευματική. Όπως και η κακοποίηση.
Ο παράγοντας της ψυχικής ισορροπίας και τα τραύματα στα παιδιά μας τα πραγματικά… φαίνονται χρόνια μετά. Σε κακοπαθημένες καριέρες, αποτυχημένες πρεμιέρες και τσακισμένα όνειρα με εφόδια το ρίμελ και τη βούρτσα μικρόφωνο στον καθρέφτη του μπάνιου.
Όμως μικροί μου ήρωες μιας πραγματικότητας που δεν σας ανήκει… Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΑΛΛΟΥ… πετάξτε την μαμά από το τάμπλετ και ρίξτε το στην λεκάνη και έτσι, για να θυμηθούμε πως πρέπει να είναι η παιδική ηλικία ας πάμε ένα ταξίδι σε μια ιστορία για τα παιδικά όνειρα κι ας τα προστατέψουμε εξασφαλίζοντας τους την αθωότητα:
(1) Philippe Ariès, «L’ enfance de l’ enfance», στο αφιέρωμα: L’ envers de l’ Histoire του περιοδικού Critique (Ιανουάριος – Φεβρουάριος 2000), 166-174, 632-633.
(2) Εφ. Αυγή, 23 Ιουλίου 1858.
(3) Σπ. Παγανέλης, «Η φιλανθρωπία εν Αθήναις. Το Πτωχοκομείον», Εστία, 473 (20 Ιανουαρίου 1885), 74.
(4) Μαρία Κορασίδου, Οι άθλιοι των Αθηνών και οι θεραπευτές τους. Φτώχεια και φιλανθρωπία στην ελληνική πρωτεύουσα τον 19ο αιώνα, ΙΑΕΝ, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Αθήνα 1995, 101.
